Múmíur og menningarklíkur

Árni Matthlíasson

arnim@mbl.is

Ármann Jakobsson sendir frá sér tvær bækur býsna ólíkar fyrir þessi jól, sína hjá hvorum útgefandanum, annars vegar reyfarann Urðarkött og hins vegar barnabókina Bölvun múmíunnar . Athygli vekur að höfundur síðarnefndu bókarinnar er ekki „bara“ Ármann Jakobsson, heldur segir Prófessor Ármann Jakobsson á kápu.

Ármann segir að sú tilhögun sé ekki hans hugmynd, heldur útgefanda barnabókarinnar. „Ég veit ekki hvort þetta sé vísun í Ævar vísindamann, sem er reyndar ekki alvöruvísindamaður, en ég er alvöruprófessor,“ segir hann og hlær, „en kannski finnst þeim það gefa einhvern blæ á bókina. Það á svo sem líka við því ég nota heilmikið af því sem ég er að rannsaka í minni vinnu í bókunum mínum, líka í barnabókunum.“

– Hvað kom til að þú skrifaðir barnabók?

„Barnabókin er skrifuð á undan Urðarketti , þótt þær komi út á sama ári. Mig dreymdi bókina, dreymdi mæðgur sem bjuggu á þjóðminjasafni og að þar yrðu dularfullir atburðir tengdir múmíu og blóðbletti. Það var ekki meira í þeim draum, en ég bjó bókina út frá honum. Það er nú svo að þegar mann dreymir svona er eins og það sé búið að skora á mann og ég fór því af stað að skrifa. Fæðingarhríðirnar urðu svolítið langar, því ég var að skipta um útgefanda á þeim tíma, en ég held að bókin hafi bara batnað á meðan.

Fyrsti útgefandinn sem ég fór til vildi að ég hefði hana meira fyrir yngri börn, en ég vildi það ekki, vildi hafa hana fyrir eldri börn. Um leið og ég byrjaði að skrifa bókina fann ég að hræðslan við múmíuna hjá stelpunni er í raun hræðsla við að missa móður sína. Móðirin er búin að vera veik, barnið þorir ekki að ræða það við hana og móðirin vill hlífa barninu og ræðir því ekki veikindin við stúlkuna sem eykur bara áhyggjur hennar. Hún setur svo allan þenna ótta í múmíuna af því múmían er fyrir henni tákn dauðans og lífsins. Af þessu spinnst nú sagan.“

Glímt við glæpi

„Já, þetta er glæpasaga númer tvö hjá mér. Í fyrri bókinni, Útlagamorðunum , var ég með margar persónur, eins margar og ég hélt að lesandinn þyldi, og kynnti þær allar smávegis, og í framhaldsbókum ætlaði ég að taka tilteknar persónur og kynna þær betur. Stíllinn er líka annar, fyrri bókin var mjög leikritskennd, það var mikið af samtölum. Þannig vildi ég hafa það en það var allaf ætlunin að hafa þessa bók öðruvísi, hafa meiri textaþunga í henni og öðruvísi fléttu. Í fyrri bókinni vildi ég hafa atburðarásina tilviljunarkenndari, en það er ráðgáta í henni sem Bjarni þarf að ráða fram úr.

Ég vildi líka hafa skýrari hvörf í sögunni, nákvæmlega hvað það var sem leiddi lögregluna á slóð rétta morðingjans. Ég vil líka hafa bækurnar þematískar. Í fyrri bókinni var það útlegðin sem morðinginn er í í raun og veru, en nú er það foreldrar; hvaða máli skipta foreldrar börn og hvaða vandamál skapast ef sambandið er ekki í lagi.“

– Í Urðarketti kemur við sögu forvitnileg menningar- eða fræðaklíka sem starfar í ónefndri stofnun.

„Ég er náttúrlega búinn að vinna í háskóla í þrjátíu ár og ef það er eitthvað sem ég þekki þá er það háskólatýpan og reyni að nota það eins og ég get. Það eru margar litlar rannsóknastofnanir og ég hef unnið á nokkrum, hef verið viðstaddur kaffitíma og svo framvegis, og mig langaði að analýsera kollega mína pínulítið, háskólatýpuna. Í háskóla vinnur fólk við að muna það sem aðrir hafa gleymt og langrækni er eitt helsta einkenni háskólakennara og kennara kannski yfirleitt.

Ein persónan segir að það sé fáránleg tilhugsun að þetta fólk sé hættulegt, það sé óhættulegasta fólk sem hún geti ímyndað sér. Tilfinningar og flækjur og alls konar hlutir geta samt sprungið út og gera það í þessari bók af því að ein persónan fær vondar fréttir um heilsu sína. Annars hefði morðið kannski aldrei verið framið.“