Árna Steinunn Rögnvaldsdóttir

Nú er hún tengdamamma látin. Ég hafði meira af henni að segja heldur en gengur og gerist almennt. Við hjónin keyptum íbúð í nýju húsi við Bauganes í Skerjafirði og fluttum þangað árið 1989. Ári síðar fluttu tengdaforeldrar mínir í þetta sama hús og voru nágrannar okkar síðan.

Mér er það minnisstætt hvað tengdamömmu var alltaf umhugað um jólaljósin utandyra, þegar fór að líða á desembermánuð. Það kom yfirleitt í minn hlut að ganga frá þeim málum og ég fékk oft að heyra það frá henni að best væri að gera það fyrr en seinna svo við lentum ekki í tímaþröng ef einhvers staðar vantaði perur eða nýja seríu. Ég var hins vegar íhaldssamur í þessum efnum: vildi helst ekki tendra jólaljósin fyrr en í fyrsta lagi daginn fyrir Þorláksmessu, auk þess sem í mörgu var að snúast í jólamánuðinum. Alltaf komust þó útiseríurnar á sinn stað áður en jólin voru hringd inn. Tengdamamma fyrirgaf mér slóðaskapinn og var alltaf jafn þakklát og innilega glöð þegar ljósin voru tendruð á svölunum og í trjánum í garðinum.

Þessi áhugi hennar og barnslega gleði yfir því að lýsa upp jólin þar sem annars væri skammdegismyrkur, var dæmigerður þáttur í hennar persónuleika. Hún var listræn og hæfileikarík, hafði sótt ýmis námskeið í listsköpun, hafði yndi af málverkasýningum og hljómleikum, hannaði flíkur og sneið og saumaði eins og lærður klæðskeri og prjónaði sokka, vettlinga og lopapeysur á barnabörnin og langömmubörnin. Hún hafði málað svolítið á sínum yngri árum og þegar ég fór að fikta við olíuliti á striga fyrir fáum árum fylgdist hún með af miklum áhuga og hvatti mig óspart til dáða.

Tengdamamma var óvenjuglæsileg kona, smekkleg í klæðaburði og virðuleg í framkomu. En hún var ekkert dekurbarn forlaganna. Hún var kominn af heiðarlegu og harðduglegu alþýðufólki sem lagði metnað sinn í að koma sér þaki yfir höfuðið og öllu sínu fólki til manns. Sjálf hélt hún glæsilegt heimili fyrir mann sinn og fjögur börn, auk þess sem hún lét sig ekki muna um að taka inn á heimilið hálfbróður sinn sem hafði veikst af heilahimnubólgu í barnæsku með alvarlegum afleiðingum. Um hann hugsuðu þau hjónin af alúð meðan hann lifði. Með þessa stóru fjölskyldu vann tengdamamma svo lengst af utan heimilis eftir að ég kynntist henni.

Og ekki dekruðu forlögin við tengdamömmu þegar kom að heilsunni og ástvinamissi. Hún veiktist af berklum á unglingsárunum, var lögð inn á sjúkrahús og dvaldi um skeið á Vífilsstaðahælinu.

Hún lá einmitt á Landakotsspítala, átján ára að aldri, þegar hún missti móður sína sem einnig hafði verið sjúklingur þar. Tengdamamma hafði átt þrjá albræður, einn hálfbróður og einn uppeldisbróður. Öllum þessum bræðrum sínum fylgdi hún til grafar. „Sorgin gleymir engum,“ segir í kvæðinu en sorgin hefur einmitt minnt óþyrmilega á sig í lífi tengdamömmu síðastliðinn áratug. Árið 2010 lést eitt af langömmubörnum hennar, í hörmulegu slysi, aðeins þriggja ára. Ári síðar lést eiginmaður hennar og á aðfangadag, sama ár, lést annar tengdasonur hennar. Sumarið 2014 varð annar sonur hennar bráðkvaddur og kona hans lést árið 2018. Þó að tengdamamma virtist sýna einstakt æðruleysi í öllum þessum þungu áföllum, segir það sig sjálft að þau tóku sinn toll. Hún sá á bak fimm ástvinum á einum áratug og er nú sjálf lögð af stað í þá ferð sem bíður okkar allra.

Einhverra hluta vegna var kveikt óvenjusnemma á jólaljósunum í garðinum í Bauganesinu í ár. Konan mín hafði orð á því við tengdamömmu þar sem hún lá á Borgarspítalanum, að nú væri búið að kveikja á útiseríunum. Það þótti henni saga til næsta bæjar og það gladdi hana eins innilega og áður. Fáum dögum síðar kvaddi hún þennan heim. Það er með virðingu, söknuði og þakklæti sem ég kveð þessa góðu konu. Hún var manni sínum góð eiginkona og frábær móðir, tengdamóðir, amma og langamma. Það er því vel við hæfi að hugsa til tengdamömmu hér eftir þegar jólaljósin byrja að lýsa upp skammdegið.

Það er auðvitað alltaf blessun, öllum börnum að fá að kynnast öfum sínum og ömmum. En við bróðir minn nutum þeirra forréttinda að hafa afa og ömmu í húsinu þar sem við ólumst upp. Við áttum í rauninni tvö heimili í sama húsi. Hjá afa og ömmu var kexskúffan aldrei tóm og nóg annað góðgæti í ísskápnum. Auk þess höfðu þau alltaf tíma fyrir ævintýri og erfiðleika ungra sálna og einhver góð ráð í pokahorninu þegar á þurfti að halda.

Amma var ekki bara amma, heldur vinkona mín. Hún kenndi mér að prjóna, leita í blöðum eftir fallega hönnuðum flíkum, sníða og sauma. Það var ekki öllum hleypt í saumavélina hennar. En ég fékk ung að spreyta mig á henni. Amma var góður kennari, vakti áhuga minn á verkefninu, hvatti mig til dáða og lét mig sjálfa leysa úr þeim vandamálum sem upp komu hverju sinni, en var samt alltaf til staðar ef eitthvað brá út af. Áður en langt um leið var ég sjálf farin að sníða og sauma á mig buxur og pils. Seinna, þegar ég var orðin móðir og amma orðin langamma, var það vel þegin tilbreyting að koma til hennar með það sem var á prjónunum eða það sem þurfti að sauma. Þá hafði amma ofan af fyrir börnunum og ég fékk að nýta saumavélina góðu.

Á þessum árstíma vorum við amma vanar að fara í bæinn, versla jólagjafir og kíktum síðan á kaffihús. Þegar heim var komið pökkuðum við inn gjöfunum, skreyttum pakkana og merktum þá. Amma var alltaf flott í tauinu, glæsileg og vel til höfð. Gelgjuskeiðið ruglaði mig aldrei svo alvarlega í ríminu að ég væri ekki stolt og glöð yfir því að fara með ömmu í búðir. Við vorum svo sannarlega vinkonur og vinátta hennar og umhyggja hefur alla tíð verið mér og síðan börnunum mínum mikils virði.

Elsku amma. Ég á ykkur afa mikið að þakka. Ég vona að þú sért kominn á hans fund og góður guð gefi ykkur báðum frið, ljós og gleði jólanna.