Guðrún Ögmundsdóttir

Guðrún frænka mín var yndisleg kona. Góð, kærleiksrík og mátti ekkert aumt sjá. Hún var yngri systir föður míns. Ég var þremur árum yngri en Guðrún. Æskuárin mín voru að mörgu leyti tengd Guðrúnu. Hún var stundum í pössun hjá foreldrum mínum og þá passaði hún mig einnig. Mínar fyrstu minningar um Guðrúnu eru frá Laugarnesveginum en þar bjuggu amma og afi á efri hæð og ég með foreldrum mínum á neðri hæð.

Seinna flutti Guðrún á Hringbrautina. Þangað var gaman að koma í heimsókn og fór ég þá oftast beina leið inn í herbergið hennar til að hlusta á plötur en hún átti grammófón sem var ekki algengt á þessum árum.

Á sunnudögum hitti ég Guðrúnu í Æskulýðsráðinu á böllum sem haldin voru þar síðdegis. Mér fannst hún frænka mín þekkja alla þar og fannst mér mikið til hennar koma. Þá var hún og vinkonur hennar orðnar skvísur, eins og sagt var.

Hún fór til útlanda á sjöunda áratugnum og gaf mér fallega skyrtu með púffermum sem hún keypti á Carnaby Street í London. Þetta er flottasta skyrta sem ég hef eignast. Þannig var Guðrún, alltaf að gleðja aðra.

Röddin hennar Guðrúnar var frekar rám og í prófkjöri Samfylkingarinnar 2006 var húmorinn ekki langt undan þegar hún útbjó dreifimiða með slagorðinu „Þessi rödd er ómissandi“.

Eftir því sem árin liðu þá var lengra á milli þess að við hittumst en við vorum alltaf í sambandi. Ég hitti Guðrúnu frænku mína síðast í lok júlí, í afmæli móður minnar, þar sem Guðrún var hress þrátt fyrir erfið veikindi.

Elsku Gísli, Ögmundur og Ingibjörg, megi algóður Guð blessa ykkur og varðveita.

Hún kom eins og stormsveipur inn í fjölskylduna fyrir fjörutíu árum. Heimboð hjá foreldrum okkar í Hvassaleitinu eitt sólbjart sumarkvöld. Í anddyrinu ókunnir og agnarsmáir hermannaklossar. Þarna hittum við Gunnu í fyrsta sinn, granna og fínlega með pönklegt yfirbragð. Þykk og hrjúf rödd, sígarettan á milli fingranna og tjáning með öllum líkamanum. Þessi spútnik hafði ákveðnar skoðanir á næstum öllum málefnum og hikaði ekki við að láta þær í ljós. Ranka frænka, öldruð ömmusystir okkar, varð orðlaus við þessi fyrstu kynni „Nei, þessi stúlka passar engan veginn fyrir hann Gísla minn,“ sagði Ranka, konan sem sjálf var alltaf óhrædd við að segja sína meiningu umbúðarlaust, hafði oft synt á móti straumnum í áttatíu ár og skapað sér sjálfstæða tilveru á tímum þegar kvenfólk átti að vera upp á karlmenn komið. Það sýndi sig að líkur sækir líkan heim því fljótlega urðu þær Ranka mestu mátar. Með Gunnu fengum við annan vinkil á lífið og tilveruna. Hvernig var annað hægt? Á viðburðaríkri ævi sinni skapaði hún aftur og aftur stormsveipi sem hristu upp í fólki og fékk það til að hugsa hlutina upp á nýtt, að vakna. Gunna var félagsvera af Guðs náð. Hún elskaði lífið án skilyrða, var ekkert mannlegt óviðkomandi og umhyggjan fyrir þeim sem stóðu höllum fæti og voru órétti beittir var henni í blóð borin. Fyrir þessa minnihlutahópa lét hún til sín taka á Alþingi.

Gunna var kona framkvæmdanna, þar var ekkert hálfkák í gangi. Ef besta lausnin gekk ekki upp fann hún fljótt næstbestu leiðina, „þá höfum við það bara svona ... og ekki orð um það meir!“ og allir undu sáttir. Það var bara alltaf svo gaman í kringum Gunnu. Hún var listakokkur og virkilega í essinu sínu innan um potta og pönnur. „Konan sem er alltaf í svo miklu stuði þegar hún eldar,“ sögðu yngri fjölskyldumeðlimirnir. Blik í augum þegar eitthvað stóð til, gjarnan var splæst í nýja flík eða skó og Gunna lét ekki bíða eftir sér í neinu teiti. Allir fengu knús og óskipta athygli. Gunna var forsprakki ýmissa viðburða innan fjölskyldunnar, stóð fyrir góugleði, laufabrauðsbakstri og sumarbústaðaferðum en einnig var hún óumdeildur forsöngvari kvæðanna um Ólaf Liljurós sem hún söng af innlifun um hver áramót. Gunna var einstaklega jákvæð manneskja. Það kom berlega í ljós í veikindabaráttunni undanfarna mánuði. Hún átti t.d. erfitt með svefn vegna verkja og svaf iðulega í hægindastól frammi í stofu en fyrr en varði voru andvökunæturnar orðnar að mestu gæðastundum, Gunna kveikti á kertum, hitaði sér kaffi, hlustaði á góða bók og heklaði dúkkuföt handa Móu. Nei, Gunna frábað sér allt mærðar- og meðaumkunartal, en gaf endalaust af sér fram á síðustu stundu, nærði, bætti og kætti.

Nú er þessi stóra manneskja horfin okkur sjónum, en áfram munum við sjá fyrir okkur bjart brosið, heyra í hrjúfu, ástúðlegu röddinni og hrífast af lífsgleði hennar.

Gísli, Ögmundur, Ingibjörg Helga og fjölskylda. Við erum innilega þakklát fyrir að hafa fengið að verða samferða Gunnu í gegnum lífið.

Það var 15. maí árið 1976. Keflavíkurgangan liðaðist niður Kópavogshálsinn og það var þá sem ég sá hana; ljóshærðu, smávöxnu stelpuna sem arkaði áfram haldandi á spjaldi með slagorði gegn her í landi. Hún hafði útgeislun á við heilt orkuver og ég ákvað að þessari stelpu ætlaði ég að kynnast. Ég lenti í partíi hjá henni um kvöldið og nokkrum dögum seinna boðaði ég komu mína í heimsókn til hennar sem átti eftir að marka upphafið að órjúfandi vináttu okkar. Við áttum margar yndisstundir á Óðinsgötunni, fyrst tvær einar og svo með Ögmundi eftir að hann fæddist. Gunna var miklu lífsreyndari en ég, kom úr flókinni teygjufjölskyldu þar sem ég átti fullt í fangi með að henda reiður á hvernig öll hennar systkini tengdust henni því þau tengdust ekki endilega innbyrðis. Þá þegar þekkti hún hálfan bæinn og átti vini í ólíklegustu hópum. Svo vann hún fyrir sér og átti bæði íbúð og bíl sem var ekki algengt á þeim tíma. Samt var hún einstæð móðir sem átti fáa að. Við störfuðum saman í Rauðsokkahreyfingunni, sungum í kór hreyfingarinnar og skipulögðum fundi, uppákomur og kappræður. Haustið 1979 ákváðum við svo að flytja til Kaupmannahafnar, Gunna til náms í félagsráðgjöf og ég í sagnfræði. Þar hófum við búskap saman á Amager fjórar stelpur en fljótlega bættust tveir strákar í hópinn og var annar þeirra Gísli Arnór Víkingsson. Gísli var bæði ljúfur og fallegur með sínar dökku krullur og það var fljótlega ljóst að Gunna hafði einsett sér að leggja snörur sínar fyrir þennan strák. Það gerði hún svo með bravúr á balli hjá Námsmannafélaginu á afmælisdaginn sinn 19. október 1979. Ég var heima og passaði Ögmund og það var því vel við hæfi, og mér mjög mikils virði, að þau héldu upp á 40 ára samfylgd sína hjá mér í Varsjá þann 19. október sl. Með Gilla kom ákveðin kjölfesta inn í líf Gunnu og hans stóra og samheldna fjölskylda var henni mjög mikils virði. Þetta var fjölskyldan sem hún hafði alltaf þráð en aldrei átt.

Eftir að heim var komið störfuðum við saman í Kvennalistanum, síðan í Reykjavíkurlistanum og loks í Samfylkingunni. Stuðningur Gunnu var ómetanlegur og það var einstakt að hafa hana með í borgarstjórnarflokki og þingflokki því hún gat lesið bæði einstaklinga og hópa eins og opna bók. Hún fann á sér þegar óánægja var í uppsiglingu og lagði sig fram um að skilja vandann og finna lausn. Hún var umburðarlynd og víðsýn, reyndi alltaf að setja sig í spor annarra og talaði máli þeirra sem áttu undir högg að sækja. En hún gat verið snögg upp á lagið og hafði litla þolinmæði fyrir sérgæsku og tilætlunarsemi. Hún sýndi vinum sínum mikla elsku en gat líka sagt þeim til syndanna ef henni fannst þeir eiga fyrir því. Þá átti hún til að setja sig í stellingar og tilkynna þeim „ég fer ekki ofan af því“. Mest elskaði Gunna samt fólkið sitt; Gilla, Ögmund, Ingibjörgu, Birnu og barnabörnin. „Ég er mikil gæfumanneskja með fólkið mitt“, sagði hún, og umvafði þau með kærleika. Ég ætla að gera það líka, nú þegar ég kveð Gunnu mína full þakklætis fyrir áratuga vináttu.

Þokkastýran okkar er fallin frá. Guðrún Ögmundsdóttir þokkastýra var félagsskapnum okkar ómetanleg, enda myndi flestum félögum vegna vel ef þau hefðu slíka persónu í sínum ranni.

Minnisstæð er Guðrún, frjálsleg í fasi, litskrúðug og jafnvel nokkuð hippaleg þegar hún boðaði borgarfulltrúa til fundar árið 1986 um málefni Þingholtanna. Hún var þá nýkomin heim frá námi en strax farin að láta til sín taka í málefnum íbúa borgarinnar. Einlægni hennar og hispursleysi heillaði marga, enda fór svo að árið 1990 var Guðrún Ö. kosin til starfa í borgarstjórn.

Á því kjörtímabili skapaðist einstök vinátta meðal kvenna í borgarstjórn þvert á flokka. Konurnar ákváðu að gera sér glaðan dag fyrir jólin utan átakavallar Ráðhússins. Á þetta komst hefð og í lok tímabilsins var kominn formaður fyrir félagsskapinn, Katrín Fjeldsted, þokkastýra Guðrún Ö. og meðstjórnandi Guðrún Zoega. Þessi embætti hafa þær haft með höndum frá upphafi enda er þetta félag ekkert gefið fyrir „breytingar, kosningar eða gjöld“. Af hógværð var valið nafn á félagsskapinn, sem er „Bæjarins bestu“!

Í tæp þrjátíu ár höfum við notið félagsskapar hver annarrar óháð því hvaða flokki við tilheyrum. Við höfum fylgst með sigrum og ósigrum hver annarrar í mögnuðum hópi klárra og skemmtilegra kvenna sem hösluðu sér völl hér og þar í þjóðfélaginu. Nokkrar hafa verið þingmenn, þar á meðal Guðrún Ögmundsdóttir sem sýndi líka þar að hún var frumleg í hugsum, frjálslynd og full réttlætiskenndar.

Þokkastýran hefur hvað oftast haft frumkvæði að því að tími væri kominn á gleðskap. Guðrún var alltaf hrókur alls fagnaðar og átti til á árshátíð borgarstjórnar að skemmta viðstöddum með færeysku ívafi. Á löngum fundum við fjárhagsáætlun borgarinnar lagði hún einnig spilastjörnur um framtíðina með Sigrúnu M. sem lífguðu syfjaða fulltrúa við.

Guðrún Ögmundsdóttir var hispurslaus og hreinskiptin. Hún hafði einlægan áhuga á fólki almennt, óháð efnahag og þjóðfélagslegri stöðu, en hjarta hennar sló fyrst og fremst með þeim sem minna mega sín.

Við sitjum nú eftir með sárt ennið. Undirritaðar áttu því láni að fagna að eiga ánægjulega stund með Guðrúnu fyrir um tveimur mánuðum. Hún bað okkur þar að passa upp á félagsskapinn sem hefur verið okkur öllum svo mikils virði.

Hönd var lögð á öxl mér, svo tekið utan um mig og sagt rámri röddu – nú verður sko gaman hjá okkur, Þorgerður! Ég leit á glaðlegt andlit Gunnu sem blikkaði mig og faðmaði hlýlega. Þetta var byrjunin á þingsetu okkar árið 1999 og við báðar komnar í allsherjarnefnd þingsins. Þetta var upphafið að óteljandi samtölum, bollaleggingum, samverustundum. En ekki síst vináttu.

Eitt af því sem veitir stjórnmálum ómótstæðilegt aðdráttarafl er tækifærið til að kynnast fólki. Alls konar fólki. Fyrir mig var Gunna aðdráttaraflið og drifkrafturinn. Fyrirmyndin. Hvernig hún umgekkst fólk og nálgaðist mál. Gunna var holdgervingur alls þess sem gerir samfélag raunverulega mennskt. Samtöl við Gunnu voru stefnumót við mennskuna.

Í allsherjarnefndinni urðum við Gunna nánar samstarfskonur. Henni fannst ekki mikill tilgangur í hlutverkaskiptingu í stjórn og stjórnarandstöðu, ekki síst þegar málefnin snertu réttindi hinna ýmsu minnihlutahópa. Við vitum öll að Gunna var réttsýn baráttukona en hvernig hún náði að virkja þingið og umhverfið til betri vegar var aðdáunarvert. Ekki með látum heldur sjarma og óbilandi eldmóði í þágu réttlætis. Hún hélt fólki við efnið. Talaði við þá sem þurfti að tala við í margs konar réttindabaráttu hennar fyrir þá hópa sem samfélagið hafði ekki tekið nægilega utan um. Hún missti aldrei sjónar á því að rétta af ranglætið. Hún var andleg fyrirmynd, glaðsinna og einlæg hugsjónakona.

Þegar Gunna hætti á þingi árið 2007 kom hún í menntamálaráðuneytið með sína sérþekkingu til að sinna hópum sem áttu við erfiðleika að etja innan skólakerfisins. Þar, eins og annars staðar, varð hún þessi mannlegi segull á allt og alla. Ráða- og raungóð. Með henni varð allt betra. Hvar sem hún bar niður.

Hvernig hún fann síðan allan þann tíma sem hún gaf fyrir vini og vandamenn er lýsandi fyrir Gunnu. Alltaf til staðar með sín góðu ráð og mikla kærleika. Í stóru sem smáu. Þessi klettur með rámu röddina. Sem í yfir 20 ár hefur alltaf minnt mig á gleðina og bent mér á vonina. Hvað sem á hefur bjátað. Þannig var Gunna. Einlæg, örlát, falleg, styðjandi, hvetjandi, umvefjandi. Allt til hins síðasta. Rúmum sólarhring áður en hún kvaddi áttum við einstaka stund saman og henni lýsandi. Ræddum fólkið okkar, hún spurði um úrræði fyrir barnið mitt og svo var töluð pólitík. Skilaboð Gunnu voru skýr. Fyrst kæmi hjartað, síðan myndi hitt fylgja. Láta hjartað ráða för.

Megi hið eilífa ljós lýsa Guðrúnu Ögmundsdóttur.

Fyrstu kynni mín af Guðrúnu Ögmundsdóttur voru á fallegu sumarkvöldi í Búðafjöru. Ég var þar á rölti ásamt vinkonu sem þekkti Gunnu frá fyrri tíð – og var samstundis slegið upp í strandpartí, þar sem Gunna og vinkonur hennar sungu „We are going on a summer holiday“ og stigu viðeigandi spor með. Ég hreifst strax af húmornum og kátínunni sem skein af Gunnu og seinna lágu leiðir okkar saman þegar við sátum báðar á Alþingi. Þá varð okkur strax vel til vina og maður minn hvað margra góðra stunda er að minnast á þessu ferðalagi með elsku Gunnu. Fyrir utan árin á þingi þá koma upp í hugann sumarleyfin með Ingibjörgu hennar og sonum mínum til sólarlanda, sögustundirnar með Sigrúnu og fleiri vinkonum í bústað, þar sem dramatískar sögur formæðra voru rifjaðar upp, matarboðin, söngstundir við undirleik Gilla. Gunna hafði sterkt innsæi og það var erfitt að leyna hana einhverju, hún las mig alltaf eins og opna bók. Stundum var eins og hún byggi hreinlega yfir göldrum. Ógleymanleg er mér ferð okkar og krakkanna með Baldri í Flatey þar sem Gunna „tók sjóveikina“ úr ungum syni mínum, sem bókstaflega læknaðist af flökurleikanum eftir að Gunna lagði hendur yfir kvið hans og henti „gubbunni“ út í buskann! Eftir stóð strákurinn alheill og alveg hlessa á þessari lækningaraðferð. Gunna var ráðagóð ef eitthvað bjátaði á og það var ósjaldan sem ég hringdi í hana til að fá lánaða dómgreind í flóknum aðstæðum. Og hún sagði mér líka óhikað til syndanna ef henni fannst ég ekki á réttri leið og oftar en ekki treysti ég á áttavitann hennar og innsæið – jafnvel betur en mitt eigið. Nú er elsku Gunna farin í sumarlandið. Ég á eftir að sakna þessarar litríku vinkonu minnar en hún mun alltaf búa í hjarta mér. Ég og strákarnir, Magnús og Hlöðver, þökkum fyrir samverustundirnar og vottum Gísla, Ingibjörgu, Ögmundi, Birnu og barnabörnunum okkar dýpstu samúð.

Um árabil hefur hópur Kvennalistakvenna hist í hádeginu á Jómfrúnni á föstudögum til að taka stöðuna í kvennabaráttunni, ræða fréttir vikunnar og styðja og styrkja hver aðra. Baráttukonan Gunna Ö. var ein okkar. Hún sýndi oft mikil tilþrif í hópnum, hafði sterkar skoðanir, var vel inni í málum, kímnigáfan ríkuleg og hún kvað niður alla neikvæðni. Henni fylgdi alltaf ferskur blær þegar hún kom inn úr dyrunum. Hún þurfti tíma til að komast að borðinu okkar, því hún þekkti svo marga sem hún kyssti og knúsaði á leið sinni. Gunna fékk sér jafnan appelsín og purusteik meðan við hinar létum okkur nægja vatn og hálfa „smørrebrød“.

Danmörk átti sterk ítök í Gunnu. Þar stundaði hún nám, þar kynntist hún Gísla og þar tók hún þátt í starfi íslensku kvennahópanna. Kim Larsen, Anne Linnet og félagarnir Benny Andersen og Povl Dissing voru í uppáhaldi. Kim Larsen orti: Livet er langt, lykken er kort“ en því var öfugt farið hjá Gunnu, líf hennar varð of stutt en gæfan mikil.

Eftir að hún kom heim frá námi gekk hún til liðs við Kvennalistann en þar voru fyrir baráttusystur úr Rauðsokkahreyfingunni. Hún hellti sér í starfið, varð varamaður í borgarstjórn fyrir Kvennalistann og síðan borgarfulltrúi 1992-1998.

Gunna átti langan pólitískan feril í borgarstjórn og á Alþingi en eftir að honum lauk tók við afar erfitt verkefni. Það var ekki heiglum hent að fást við úttekt á vistheimilum ríkisins þar sem níðst var á börnum svo ævarandi skömm er að. Gunna stýrði þessu starfi og við erum til vitnis um að oft gekk hún nærri sér og mætti stundum á Jómfrúna gjörsamlega að niðurlotum komin eftir að hafa hlustað á hræðilegar reynslusögur fólks.

Gunna bjó yfir æðruleysi og hugrekki sem lýsti sér m.a. í því að henni tókst að ljúka þessu erfiða verkefni en ekki síður í því hvernig hún tókst á við veikindin sem lögðu hana að velli á síðasta degi ársins 2019. Æðruleysi hennar birtist m.a. í heimspekilegum vangaveltum um lífið og tilveruna. Hún hvatti okkur til að meta og njóta lífsins, gefa hamingjunni tækifæri og láta ekki sektarkennd taka völdin. Á síðustu mánuðum lífs síns miðlaði Gunna góðum ráðum til sinna fjölmörgu vina, hún vildi fá að deyja fallega og senda frá sér jákvæða strauma. Fáa þekkjum við sem áttu þvílíkan vinahóp, hún leit á alla sem jafningja, óháð kyni, stétt og stöðu.

Gunna nýtti margþætta lífsreynslu sína til þess að láta gott af sér leiða og tengja fólk saman. Næmi hennar á líðan annarra var mikið og það nýttist henni vel í starfi sem félagsráðgjafi á Landspítalanum, sem borgarfulltrúi þar sem barnaverndarmál voru henni hugleikin og á þingi þar sem mannréttindi samkynhneigðra voru hennar hjartans mál.

Að leiðarlokum þökkum við Gunnu áratuga samstarf og dýrmæta vináttu. Baráttan heldur áfram, fyrir kvenfrelsi, mannréttindum, jöfnuði og réttlæti. Megi fordæmi Gunnu Ö. vera okkur leiðarljós og áminning um að halda ótrauðar áfram. Við sendum Gísla, Ögmundi, Ingibjörgu og öðrum ættingjum og vinum okkar innilegustu samúðarkveðjur. Minning Gunnu Ö. mun lifa.

Orð fá því ekki lýst hvernig mér leið við að heyra að vinkona mín og kollegi væri fallin frá. Það er svo margt sem við áttum eftir að ræða og ég hafði trú á að við gætum gert saman í borgarstjórn. Eins og svo margir aðrir hef ég verið blinduð af þeirri gríðarlegu bjartsýni sem einkenndi Gunnu um að það væru orkumiklir tímar fram undan.

Leiðir okkar Gunnu, eins og hún var ætíð kölluð, lágu fyrst saman fyrir rúmlega tuttugu árum þegar hún, sem borgarfulltrúi, var formaður velferðarmála hjá Reykjavíkurborg, þar sem ég starfaði sem yfirmaður öldrunarmála. Saman stóðum við, ásamt framsýnu samstarfsfólki, að miklum breytingum í málefnum aldraðra. Gunna var okkur mikil stoð í því að breyta og bæta í velferðarþjónustu og enginn var betri en Gunna í að berjast fyrir mannréttindum og framþróun í þjónustu með því að setja fólk og þarfir þess alltaf í forgrunn. Hún minnti reglulega á mikilvægi þess að hlusta, svo að fólk gæti lifað og dafnað á eigin forsendum. Mér, sem ungri konu, var það mikill fengur að hafa slíka fyrirmynd innan handar og aldrei stóð á stuðningi hennar eða góðum ráðum.

Alla tíð átti hún líka stuðning minn vísan. Kostir hennar, mannkærleikur og kraftur skein í gegn til allra þeirra sem við hana töluðu og líkt og svo margir aðrir var ég ætíð dygg stuðningskona hennar, þvert á flokkapólitík, því ég trúði á Gunnu sem manneskju. Gunna var fyrst og síðast góð manneskja og það fundu allir sem hana þekktu og unnu með henni. Góð ráð hennar og óbilandi trú á það pólitíska litróf sem við myndum í borgarstjórn í dag var okkur mikil styrkur. Hún var dugleg, fram á síðustu stund, í að hvetja okkur félaga sína í borgarstjórn áfram og minna okkur á í þágu hverra við störfum. Við í Viðreisn áttum góðan vin og félaga í Gunnu og við fundum að okkar frjálslyndu og evrópsku hjörtu slógu í takt.

Mannréttindi, velferð og jafnrétti verða alltaf nátengd minningunni um baráttukonuna okkar sem nú er fallin frá. Hún brýndi fyrir okkur að láta hjartað ráða för sem er gott veganesti í stjórnmálum í dag. Það er því með hjartað fullt af tárum og sorg en um leið barmafullt af bjartsýni sem ég þakka henni fyrir kraftinn, baráttuna og framsýnina sem verður okkur leiðarljós inn í framtíðina.

Fjölskyldunni votta ég mína dýpstu samúð.

Það er til fólk sem hefur áhrif á allt sem það snertir. Fólk sem hefur djúp áhrif á samferðafólk sitt og gerir samfélagið betra. Guðrún Ögmundsdóttir var þannig manneskja. Kærleikurinn alltaf í forgrunni í öllu sem hún tók sér fyrir hendur og við sem vorum henni samferða fengum að njóta.

Guðrún var einn af stofnfélögum EXEDRA, sem er vettvangur umræðna, og þar líkt og annars staðar hafði hún mikil áhrif. Hún lét til sín taka frá fyrsta degi. Hún átti fólk að vinum þvert á flokka og stöðu. Hún lagði áherslu á gott samtal og samvinnu, var uppbyggjandi og hvetjandi. Ávallt jákvæð, trú og heiðarleg í afstöðu sinni til manna og málefna.

Mannvinurinn Guðrún var virk í góðgerðarhópi EXEDRA og lagði þar áherslu á að standa við bakið á þeim sem á þurfa að halda. Alltaf var Gunna til í að leggja sitt af mörkum. Eitt sinn héldum við uppboð til styrktar konum og börnum í Jemen þar sem meðal annars var hægt að bjóða í „sunnudagslæri heima hjá Gunnu Ö“ og var slegist um að komast í það matarboð. Enda enginn skemmtilegri en Gunna. Hún sagði frábærar sögur og hlátur hennar og gleði smitaði alla. Gunnu var umhugað um komandi kynslóðir. Hún deildi af örlæti reynslu sinni og þekkingu til yngri þátttakenda í EXEMPLA, sem er systurhópur EXEDRA, og gaf góð ráð.

Guðrún var okkur mikil fyrirmynd og kenndi okkur margt. Að fylgja ávallt hjartanu og þora að njóta lífsins. Að gleðjast yfir hinu smáa og henda sektarkenndinni á haugana. Styrkur og æðruleysi einkenndu þessa merku konu. Þakklæti er okkur efst í huga. Þakklæti fyrir einstaka vinkonu með hjarta úr gulli.

Við vottum fjölskyldunni okkar dýpstu samúð.

Blessuð sé björt minning Guðrúnar Ögmundsdóttur.

Fyrir hönd EXEDRA,

Að loknum alþingiskosningum vorið 1999 settust 17 menn á þing fyrir Samfylkinguna. Meirihluti þeirra var konur og ein þeirra var Guðrún Ögmundsdóttir. Nýja stjórnmálahreyfingin okkar fékk tæplega 27% atkvæða og það var hugur í fólki. Mikil orka hafði farið í að smíða og samræma stefnumál í aðdraganda kosninganna og leggja grunn að kosningabandalagi sem ári síðar varð stjórnmálaflokkur. Þegar til átti að taka var það hinn ólíki pólitíski kúltúr sem flokkarnir tóku með sér inn í Samfylkinguna annars vegar og það verkefni að skapa gott samfélag í nýrri stjórnmálahreyfingu hins vegar sem mests krafðist af okkur hverju og einu. Í þeirri glímu stóð Gunna fremst meðal jafningja. Hún las samskipti betur en aðrir og kunni að vinna fólk á sitt band. Hún vissi sem er að gleði og góður húmor er lykill að góðu starfsumhverfi og var hrókur alls fagnaðar í þingflokknum. Hún sat í stjórn þingflokksins á þessu fyrsta og krefjandi kjörtímabili Samfylkingarinnar með Rannveigu Guðmundsdóttur og Jóhanni Ársælssyni. Þeim var treyst fyrir því mikilvæga verkefni að stilla saman strengi í nýjum þingflokki. Í glímunni við stór egó og fyrirferðarmikla einstaklinga var Gunna á heimavelli.

Á Alþingi beitti Guðrún sér af fullu afli fyrir sínum hjartans málum; réttindum samkynhneigðra, barnavernd, málefnum útlendinga, jafnrétti, þróunarsamvinnu og þannig mætti áfram telja. Hún náði miklum árangri þrátt fyrir að vera í stjórnarandstöðu þau átta ár sem hún sat á þingi. Að öðrum ólöstuðum á hún mestan heiður af því að hafa siglt í höfn löggjöfinni um staðfesta samvist samkynhneigðra gegn andstöðu kirkjunnar eins og flestir muna og það var Guðrún sem hrinti af stað umræðunni um klám og vændi hér á landi með skýrslubeiðni til ráðherra fyrsta veturinn sem hún sat á þingi. Á þeim grunni hvílir löggjöfin sem við búum við í dag.

Í eftirmælum um Guðrúnu sést vel hvað hún snerti margt samferðafólk á lífsleiðinni. En hún Gunna var enginn dýrlingur og lét sig ekki muna um að segja fólki til syndanna þegar henni þótti ástæða til. Hún bjó hins vegar yfir þeirri náðargáfu að geta nálgast alla með sama hætti, af virðingu og skilningi, og með einstöku innsæi í mannlegt eðli. Þeir eðliskostir hennar nutu sín til fullnustu í því erfiða verkefni að ákvarða sanngirnisbætur til barna sem vistuð höfðu verið á ríkisstofnunum og sætt illri meðferð.

Guðrún Ögmundsdóttir gerði íslenskt samfélag betra. Við sem áttum því láni að fagna að starfa með henni á Alþingi kveðjum samverka- og vinkonu okkar með söknuði og þakklæti. Gísla, Ingibjörgu, Ögmundi, Birnu og ömmubörnunum vottum við okkar dýpstu samúð.

Þingkonur Samfylkingarinnar 1999-2003,

Það er ótrúlega sárt að kveðja Guðrúnu Ögmundsdóttur. Síðustu dagar hafa einnig undirstrikað hvað hún var fólki víðs vegar að úr samfélaginu mikill harmdauði. Augljóst er að fáir hafa snert jafnmörg hjörtu samferðafólks síns á jafn djúpstæðan hátt á löngum, fjölbreyttum og gifturíkum ferli.

Gunna tókst á við veikindin eins og aðra baráttu með lífsgleði, sjarma, jákvæðni og smitandi bjartsýni auk þess sem húmorinn var aldrei langt undan. Og baráttukona var Gunna alltaf. Hún ruddi brautina á ótalmörgum sviðum og skildi eftir sig djúp spor í samfélaginu. Fáir höfðu aðra eins innsýn í stöðu kvenna sem bjuggu við misjöfn kjör eftir störf hennar sem félagsráðgjafi á kvennadeildinni. Hún kom hvarvetna við í velferðarmálum, lagðist víða á plóginn og sáði nýjum fræjum. Hún var leiðandi í kvenfrelsis- og kvennabaráttu. Hún var sannur jafnaðarmaður. Leiðandi í því á vettvangi borgarinnar að horfið var frá því að líta á fjárhagsaðstoð sveitarfélaga sem ölmusu en miklu frekar stuðning til sjálfshjálpar, tímabundna neyðaraðstoð byggða á mannréttindum. Hún beitti sér fyrir umbótum í barnavernd og leiddi tilraunaverkefni í nýrri nálgun á heildstæðri hverfaþjónustu með stofnun þjónustumiðstöðvarinnar Miðgarðs í Grafarvogi. Og þannig mætti áfram telja.

Hvar sem einstaklingar eða hópar sem áttu undir högg að sækja þurftu stuðning eða rödd var Gunna mætt með eldmóð og óbilandi baráttuhug í bland við klókindi og málafylgju. Eftir allan sinn magnaða feril var gríðarlegur fengur að fá hana aftur inn í borgarstjórnarflokk Samfylkingarinnar vorið 2018 og að sama skapi er það mikill missir að sjá á eftir henni, ekki aðeins sem stjórnmálakonu heldur ekki síður þeirri mögnuðu og sönnu manneskju sem hún var. Það urðu allir ríkari af því að kynnast Gunnu Ö. Engum hef ég kynnst sem hafði jafn mikið og djúpt innsæi í samskipti fólks og hópa. Gunna var örlát á ráð og reynslu og varð hvarvetna „límið“ í þeim félagsskap sem hún gekk til liðs við – og oftar en ekki sjálfskipaður veislustjóri – því enginn var meiri stemningsmanneskja eða skemmtilegri á góðri stund.

Mér þykir ótrúlega vænt um að hafa fengið að vinna með Gunnu að borgarmálum síðustu misserin en einhvern veginn var táknrænt að gleðigangan síðasta sumar hafi verið síðasta opinbera þátttaka Gunnu sem borgarfulltrúi áður en hún fór í veikindaleyfi. Bæði vegna ómetanlegs framlags hennar til baráttu hinsegin fólks og einnig vegna sólskinsins og ósvikinnar gleðinnar af því að lyfta fjölbreytileikanum og því góða og bjarta í samfélaginu sem svo sannarlega var þess virði að berjast fyrir. Ég votta Gísla og öllum aðstandendum mína dýpstu samúð. Blessuð sé minning Guðrúnar Ögmundsdóttur.

Ég hef notið þeirra forréttinda að þekkja Guðrúnu Ögmundsdóttur í marga áratugi. Fáum hef ég kynnst sem þótti jafn vænt um fólk. Engum hef ég kynnst sem lét sér jafn annt um velferð allra og Gunna. Hún átti merkilega ævi og skilur eftir sig einstakar minningar. Ævi sem því miður var allt of stutt.

Það voru allir heppnir sem voru með Gunnu í liði og nutu vináttu hennar. Hún ræktaði sitt fólk og hvatti áfram af mikilli ástríðu.

Við vorum saman í kvennaráðgjöfinni og þar nutu sín vel mannkostirnir miklu og traust gildismat hennar.

Það var gæfuspor að fá Guðrúnu Ögmundsdóttur sem tengilið vistheimila – það var gæfa bæði fyrir þolendur og þjóðina.

Greiðsla sanngirnisbóta til fyrrverandi vistmanna á vistheimilum og stofnunum er einstakt verkefni í íslenskri sögu og gerir ríkar kröfur til talsmanns þeirra.

Að vinna nýrri hugsun brautargengi er ekki einfalt verk og þar komu kostir Gunnu sér vel. Og nutu sín. Hún hafði brennandi áhuga á öllu sem hún gerði, ríka réttlætiskennd og bar virðingu fyrir rétti allra manna til að lifa með reisn.

Hún var svo lausnamiðuð og gleymdi sér ekki í rugli.

Ég efast um að nokkur hefði getað unnið þetta jafnvel og Gunna.

Til marks um það er meðal annars hversu fá mál voru kærð til úrskurðarnefndarinnar og hversu mikil sátt er í raun um þetta vandasama verkefni.

Samstarfskonan Guðrún Ögmundsdóttir var einstök, óspör á holl ráð og umhugað um velferð okkar samstarfsfólksins. Hún sýndi það í verki og nýtti reynslu sína, menntun og þekkingu okkur öllum til góðs.

Gunna sagði okkur líka sannleikann og stundum til syndanna ef þörf var á.

Á tímum mikilla áskorana kom Gunna oftar en ekki með hugmyndir og skoðanir sem breyttu öllu. Og mikið kom hún oft með góðar hugmyndir og góð ráð til okkar stjórnendanna.

Dómgreind hennar brást ekki.

Guðrún skilur eftir sig djúp spor í stjórnsýslunni sem við getum lært af.

Ég segi oft að það ætti að vera ein Gunna Ögmunds á hverjum vinnustað, í hverri fjölskyldu og hverjum vinahópi.

Og vininn og selskapskonuna Gunnu Ögmunds þekkjum við – þar lýsti hún upp alla króka sálarinnar og allt varð svo miklu skemmtilegra! Og betra!

Ég votta Gísla, Ögmundi, Ingibjörgu og fjölskyldu allri einlæga samúð mína. Megi minningar um einstaka konu veita ykkur styrk í mikilli sorg.

Það er sárt að þurfa að skrifa minningarorð um hana Gunnu Ö. sem kvaddi allt of snemma. Erfiðast er það auðvitað fyrir ástvini að þurfa að sjá á eftir þessari yndislegu konu en líka mikill missir fyrir samfélag sem á allt undir því að umburðarlyndi, víðsýni og samhjálp nái að blómstra. Það sem einkenndi Gunnu var þrotlaus barátta fyrir þessum gildum. Það endurspeglaðist bæði í vinnu hennar en ekki síður í hversdagslífinu. Hvernig hún á opinn og einlægan hátt hélt á lofti réttindum hópa sem áttu undir högg að sækja og í því hvernig hún talaði um fólk og við það. Hún var sönn jafnaðarkona.

Gunna sat á þingi fyrir Samfylkinguna frá árinu 1999 til 2007 og í borgarstjórn Reykjavíkur frá árinu 2017. Hún gegndi auk þess fjölmörgum mikilvægum trúnaðarstörfum fyrir flokkinn. Hún átti rætur í Kvennalistanum enda ötul baráttukona fyrir kvenfrelsi og var fyrst kjörin til setu í borgarstjórn fyrir hann árið 1992. Guðrún barðist alla tíð fyrir réttindum minnahlutahópa og allra þeirra sem minna mega sín. Hún lagði mikla áherslu á, og náði árangri, í baráttu fyrir réttindum hinsegin fólks, réttindum útlendinga, jafnrétti kynjanna, þróunarsamvinnu og málefnum ungs fólks svo fátt eitt sé nefnt.

Það er ekki langt síðan ég kynntist Gunnu en strax á fyrsta degi fann ég fyrir þeirri hlýju og skilyrðislausa rausnarskap sem einkenndi hana. Það var nokkrum dögum eftir afhroð Samfylkingarinnar í kosningunum 2016 að síminn minn hringdi og karakterrík rödd, sem ég býst við að flestir þekki sagði: „Komdu og hittu mig uppi á Mokka, mig langar aðeins að spjalla við þig.“ Þetta var sem sagt röddin hennar Gunnu Ö. Við sátum síðan í vetrarsólinni undir suðurvegg kaffihússins og spjölluðum um alla heima og geima. Fljótlega áttaði ég mig á að tilgangur hennar var hvorki að leggja mér línur eða álasa neinum fyrir slæma útkomu flokksins, heldur að stappa í mig stálinu og láta vita að hún væri til staðar hvenær sem væri. Það var heldur glaðari og bjartsýnni maður sem hélt af hennar fundi en sá sem kom til hans. Og það leið ekki á löngu þar til mér fannst ég alltaf hafa þekkt þessa opnu og skemmtilegu konu sem talaði óðamála um margt af því fallega og skemmtilega í lífinu. Og þessa hlýju fann ég ævinlega stafa frá henni síðar, hvort heldur ég rakst á hana fyrir tilviljun eða fékk skilaboð frá henni í símann, akkúrat þegar ég þurfti á þeim að halda.

Stundum er sagt að ef fólk vilji betri heim eigi það að byrja á sjálfu sér því kröftugasta byltingin hefjist innra með einstaklingnum sjálfum. Ég held að það sé eins hægt að fullyrða að við ættum öll að reyna að verða aðeins meira eins og Gunna Ö.

Fyrir hönd Samfylkingarinnar votta ég Gísla, fjölskyldu Gunnu og vinum, mína dýpstu samúð. Við erum Gunnu eilíflega þakklát fyrir hennar dýrmæta starf og nærveru í öll þessi ár. Það skipti hreyfinguna miklu máli.

Gunna var aldrei ein. Hún laðaði að sér fólk úr ólíkustu áttum, stétt og staða skiptu hana engu og allir virtust eiga sinn sérstaka stað í hjarta hennar. Það rúmaði vel heila þjóð. Og þjóðin er sannarlega miklu fátækari án hennar.

Gunna kom víða við og var ávallt með veislu í farangrinum. Hún háði ótal orrustur gegn hvers konar ranglæti og bar jafnan sigur úr býtum. Stundum tók það ár, stundum áratugi en ég heyrði hana þó aldrei hallmæla nokkrum andstæðingi. Hún sá það góða í fólki og fólk varð betra af að vera með henni.

Gunna kvaddi á gamlársmorgun en mínar sterkustu minningar um hana eru frá gamlárskvöldum fortíðar. Hún söng, dansaði og var í essinu sínu þegar tímarnir mættust, sátt við hið liðna, glöð í augnablikinu og trúði á morgundaginn. Það eru mikil forréttindi að hafa fengið að telja Gunnu til minnar nánustu fjölskyldu. Falleg og tjáningarrík rödd hennar mun hljóma innra með mér um ókomna tíð. Ég kveð hana með söknuði og þakklæti.