Álfheiður Sigurgeirsdóttir

Ástkær móðir okkar lést í faðmi fjölskyldunnar 31. janúar eftir erfið veikindi.

Foreldrar okkar eignuðust fjögur börn á sex árum og eins og gefur að skilja var mikið líf og fjör á heimilinu. Mamma var heimavinnandi á meðan við vorum að komast á legg og fór ekki að vinna aftur fyrr en yngsta barnið byrjaði í skóla. Með hagsýni og dugnaði gekk allt upp, þótt það væri einungis ein fyrirvinna. Hún var myndarleg húsmóðir, bólstraði húsgögn, málaði veggi, ræktaði garðinn, prjónaði, saumaði og hafði mjög gaman af því að halda veislur. Þau pabbi bjuggu okkur myndarlegt heimili í Brekkuseli 20 og þaðan eigum við ótal góðar minningar. Milli frumbyggjanna í Brekkuseli ríkti mikil samheldni og vinátta, sem haldist hefur alla tíð.

Mamma hafði gaman af því að ferðast og þreif alltaf hvert horn í húsinu áður en lagt var af stað, meðan við börnin biðum óþolinmóð. Fæðingar- og uppeldisstaður hennar í Köldukinn var henni sérstaklega hugleikinn. Þar bjuggu bræður hennar og afkomendur þeirra. Mamma naut þess að komast út úr bænum og ef hún sá til berja var varla hægt að koma henni heim fyrr en öll ílát voru orðin full. Foreldrar okkar báru gæfu til þess að ferðast víða um heim á meðan heilsa mömmu leyfði. Þau fóru í ótal borgarferðir, sólarlandaferðir og í lengri ferðir svo sem til Bandaríkjanna, Kína og Rússlands. Vorið 2014 fór stór hluti fjölskyldunnar til Flórída og átti ógleymanlegar stundir.

Við dáðumst að vináttunni sem hún hélt alla tíð við saumaklúbbinn (stelpurnar), en þær kynntust í Húsmæðrakennaraskóla Íslands (HKÍ) fyrir meira en hálfri öld. Þær voru sérstaklega duglegar að heimsækja hana síðustu árin og kunnum við þeim miklar þakkir fyrir það.

Mamma hjálpaði okkur að koma undir okkur fótunum, tók tengdabörnunum vel, svo ekki sé minnst á barnabörnin, sem voru líf hennar og yndi. Hún ljómaði alltaf þegar hún sá þau. Hún hafði gaman af því að leika við þau, fór með þeim í vatnsrennibrautir, fór í feluleik og á trampólín, þótt hún væri um og yfir sjötugt. Dýrmætustu stundir elstu barnabarnanna eru sennilega þegar þau fengu að baka pönnukökur með henni.

Síðustu ár glímdi hún við mjög erfiðan taugasjúkdóm, sem smám saman tók frá henni allan mátt. Undir það síðasta fólst eina tjáning hennar í hlátri, hlýju handtaki og glampa í augum. Hún kvartaði aldrei og tókst á við veikindi sín af einstöku æðruleysi. Við stöndum í sérstaklega mikilli þakkarskuld við starfsfólk hjúkrunarheimilisins Sóltúns, þar sem mamma dvaldi hátt á þriðja ár. Alúð þess og umhyggja er einstök.

Afmælisdagur hennar var 11. ágúst, á þeim árstíma sem sláttur stóð sem hæst. Þegar hún var barn var haldið upp á daginn með veitingum úti á engi. Þegar hún var spurð að því hvað hún væri gömul svaraði hún: „Þriggja ára ellefta ágúst úti á engi.“ Það var oft gantast með þetta svar hennar og rifjað upp þegar hún átti afmæli. Við trúum því að núna sé hún komin út á sígrænt engi hamingjunnar, svífandi um, laus úr sínum lamaða líkama.

Hvíl í friði, elsku mamma.

Í dag kveðjum við Álfheiði móðursystur okkar frá Granastöðum í Köldukinn. Hún var yngst af sjö systkinum sem upp komust en móðir okkar elst, og skildu tuttugu ár þær að í aldri. Okkur finnst að þær hafi um margt verið líkar að eðlisfari, hæglátar og hófstilltar, duglegar og vel verki farnar, á allan hátt vandaðar manneskjur.

Fyrstu minningar okkar um Álfheiði tengjast Ártúni, þar sem hún á unga aldri hélt heimili með bræðrum sínum tveimur. Þar var einn okkar, Palli, í sveit á sumrin og naut umhyggju hennar, en við hin komum í styttri heimsóknir hvenær sem færi gafst og var það jafnan tilhlökkunarefni.

Álfheiður stundaði nám við Húsmæðrakennaraskóla Íslands og einnig framhaldsnám í Danmörku um eins árs skeið. Ævistarf hennar var svo kennsla í heimilisfræði, og öll hennar handaverk og myndarlegu veitingar báru ótvírætt vitni um eðliskosti hennar og menntun. Þessu kynntumst við enn betur eftir að við settumst að í Reykjavík. Álfheiður hafði þá gifst Páli Bjarnasyni íslenskufræðingi og þau stofnað heimili, sem stóð okkur alltaf opið þegar við áttum leið um eða þurftum á einhverri aðstoð að halda. Þau eignuðust fjögur börn, sem öll eru vel gerð og góðir vinir okkar. Barnabörnin eru sex og fóru þau ekki varhluta af góðvild og umhyggju Álfheiðar ömmu sinnar, meðan hún hafði heilsu og þrek til. Álfheiður og Páll voru alla tíð mjög samhent og bar heimili þeirra smekkvísi beggja fagurt vitni. Þau voru bæði ættrækin og vinföst og dugleg að kalla saman ættingja við ýmis tilefni. Voru það ávallt skemmtilegar og glæsilegar veislur.

Við minnumst sérstaklega skemmtilegrar ferðar til Kanada 2003, en þangað fórum við tólf saman á ættarmót, þar á meðal Álfheiður og Stína dóttir þeirra Páls. Amma og afi Álfheiðar, Jón og Þuríður, fluttust vestur um haf skömmu eftir aldamótin 1900 með börnum sínum öðrum en Kristínu móður Álfheiðar og ömmu okkar, sem góðu heilli varð eftir hér á landi. Þar vestra eigum við allstóran frændgarð sem efndi til samkomu á Hecla Island. Þar hittum við í fyrsta sinn ýmsa af ættingjum okkar og augljóst var að Álfheiður naut vel ferðarinnar og samfunda við fólkið sitt. Þau Páll tóku líka vel á móti þessu fólki þegar það kom í heimsókn hingað til lands.

Álfheiður var gæfukona og átti góða ævi með Páli. Síðustu árin voru henni og fjölskyldunni þó erfið, þar sem hún glímdi við vágest sem engum sleppir fyrr en yfir lýkur. Sýndi hún þar mikið æðruleysi og annaðist Páll hana af stakri kostgæfni allt til loka.

Við og fjölskyldur okkar minnumst frænku okkar með virðingu og þakklæti og sendum Páli og fjölskyldunni allri innilegar samúðarkveðjur.

Álfheiður Sigurgeirsdóttir, vinkona okkar og skólasystir, er látin eftir langa baráttu við sjaldgæfan sjúkdóm. Við söknum hennar, en samgleðjumst henni líka að vera loks laus frá áralangri þraut. Lengi gátum við talað við hana og fengið svar með bliki í auga eða þrýstingu á hendi, en smátt og smátt minnkaði það samtal. Einn er sá sem aldrei gafst upp við að skilja hana og annast, en það er Páll Bjarnason, eiginmaður hennar, sem sýndi henni yfirmáta mikla alúð og skilning hvern einasta dag. Við dáumst allar að þrautseigju hans og kærleika og erum honum afar þakklátar.

Við vorum 14 sem hófum nám í Húsmæðrakennaraskóla Íslands haustið 1960. Hann var þá til húsa í Háuhlíðinni í nýlegu húsi. Skólastjóri okkar fyrri veturinn var Helga Sigurðardóttir, hin landsþekkta forystukona í fræðslu húsmæðra, höfundur matreiðslubóka sem enn eru til á flestum heimilum.

Fröken Helga mat Álfheiði mjög mikils; þótti fengur í að fá vana sveitastúlku í skólann, hafði séð um heimilið norður í Köldukinn þegar móðir hennar lést. Hún var fáum árum eldri en við hinar, munurinn allt að 8 árum á þeim yngstu, og var hún staðfesta námsmeyjahópsins strax frá upphafi.

Sumarið 1961 vorum við saman á Laugarvatni í Húsmæðraskóla Suðurlands. Þetta sumar varð ógleymanlegt og í minningunni var alltaf góð tíð og við tengdumst enn traustari böndum. Hvar sem við fórum var Álfheiður alltaf hin trausta, stillta og ráðagóða, líkt og stóra systirin sem við mátum svo mikils.

Seinni veturinn var Vigdís Jónsdóttir skólastjóri HKÍ. Við vorum orðnar ábyrgðarmeiri, vorum í æfingakennslu, undirbjuggum framtíðina og vorum alsælar fram á vorið.

Eftir útskriftina fórum við margar að kenna og Álfheiður fór norður að Laugum í nálægð heimahaga sinna og kenndi þar tvo vetur. Þá flutti hún suður og var stundakennari við Húsmæðraskóla Reykjavíkur og áttust þau Páll Bjarnason íslenskufræðingur og stofnuðu heimili í höfuðborginni og eignuðust fjögur indæl börn. Síðan kenndi Álfheiður heimilisfræði við grunnskóla Reykjavíkur um áratuga skeið.

Samvera okkar skólasystranna í öll þessi ár sem liðin eru er afar dýrmæt. Við höfum hist u.þ.b. átta sinnum á ári á heimilum okkar, farið í utanlandsferðir með mökum og til helgardvalar á hótelum eða í sumarhúsum, bara við stelpurnar! Mun slík samheldni ekki alvanaleg og megum við vel við una.

Þegar við nú kveðjum Álfheiði vinkonu okkar með söknuði er þakklæti fyrir góðu minningarnar efst í huga, hvernig við allar svo ólíkar völdumst saman í þennan frábæra hóp, og blessunaróskir til Páls og afkomenda þeirra Álfheiðar. Þau hjónin bjuggu sannarlega við barnalán. Við sendum ykkur hjartans kveðjur. Guð blessi minningu Álfheiðar Sigurgeirsdóttur.

Fyrir hönd skólasystra í Húsmæðrakennaraskóla Íslands 1960-1962,

Nú er komið að leiðarlokum hjá tengdamóður minni, Álfheiði Sigurgeirsdóttur. Ég kveð hana með söknuði og þakklæti fyrir hennar hlutdeild í mínu lífi. Ég kynntist Álfheiði sumarið 1993 þegar ég fór að venja komur mínar í Brekkusel 20 til að hitta Bjarna son hennar. Álfheiður tók mér strax einstaklega vel eins og fjölskyldan öll. Árin okkar Bjarna saman eru nú að verða 27 og ég því löngu orðin ein af fjölskyldunni sem eitt sinn bjó í Brekkuselinu.

Álfheiður var mikill húmoristi og gaman að vera með henni en hún var þó hlédræg kona sem talaði ekki af sér. Ég hef á tilfinningunni að börn hennar og barnabörn þekki lítið til sögu hennar frá því áður en Páll Bjarnason, eiginmaður hennar, kom til skjalanna. Við Álfheiður áttum þó oft ágætar stundir þar sem hún sagði mér undan og ofan af lífi sínu fyrir norðan og hvað á daga hennar hafði drifið á fyrri hluta ævinnar.

Þegar barnabörnin fæddust hvert af öðru fékk Álfheiður hlutverk sem hún naut og sinnti einstaklega vel. Eldri barnabörnin eiga góðar minningar um kraftmikla og hlýja konu sem passaði þau oft, prjónaði flíkur bæði á þau og dúkkurnar þeirra, eldaði góðan mat og bakaði mikið af pönnukökum. Yngri barnabörnin aftur á móti eiga ekki eins skýrar minningar um þessa kraftmiklu ömmu en seinustu árin var Álfheiður þjökuð af taugasjúkdómi sem gerði henni erfitt um alla tjáningu og hreyfingar og dvaldi hún síðustu árin á hjúkrunarheimilinu Sóltúni. Við fjölskyldan heimsóttum hana oft í Sóltúnið en það voru mestmegnis þöglar heimsóknir þar sem Álfheiður var hætt að geta tjáð sig en stundum sáum við þó leiftrandi húmorinn í augunum.

Elsku Álfheiður, ég kveð þig með vísu sem Þórður afi minn fór oft með og á vel við á þessari stundu: