Elís Gíslason

Það var á fallegum vordegi sem gamli skipstjórinn lagði upp í sína hinstu för. Fjörðurinn hans Grundarfjörður var spegilsléttur og fagur. Ég held að hann hefði alveg viljað eiga lengri tíma þrátt fyrir margra ára heilsubrest og líkama sem var orðinn lúinn og slitinn og hefti lífsgæði hans.

Pabbi var sjómaður og skipstjóri lengstan sinn starfsaldur og vinnuþjarkur eins og fólk af hans kynslóð. Hann var farsæll í sínum störfum á sjó, aflakló sem þekkti miðin eins og lófann á sér. Ég á minningar um að heyra pabba hringja í áhöfnina eftir að hafa hlustað á sjóveðurspána um miðjar nætur og segja „Það er ræs, vinur“ með ljúfri röddu.

Hann var líka mikill fjölskyldumaður og þegar ég hugsa um það var hann á undan sinni samtíð þegar kemur að ýmsum störfum innan heimilisins. Hann tók sér til dæmis frí þegar mamma eignaðist fjögur yngri systkini mín til að sjá um okkur krakkana og heimilið. Honum fórst það vel úr hendi hvort sem var með þvotta eða matseld og man ég eftir að hafa fundist pabbamaturinn góður.

Mamma og pabbi voru samhent hjón og ástríkir foreldrar sem studdu okkur börnin sín vel og létu okkar þarfir ganga fyrir sínum. Ég er þakklát fyrir að hafa átt hann svona lengi og hafa fengið að styðja hann og mömmu þegar heilsan fór að gefa sig.

Takk fyrir allt elsku pabbi minn.

Þín dóttir,

Ég kveð föður minn Elís Gíslason og langar til að minnast hans með fáeinum orðum.

Pabbi var fjölskyldumaður, naut þess að vera með sínum nánustu og hélt afar vel utan um hópinn sinn. Hann missti móður sína þegar hann var barn að aldri og ólst upp hjá einstæðum föður og var afar kært á milli þeirra feðga alla tíð. Pabbi eins og afi var kærleiksríkur faðir og lék við okkur börnin, sagði okkur sögur fyrir svefninn, sagan af Búkollu var vinsælust. Hann tók okkur með að veiða í vötnum, fór með okkur á skauta og við systkinin fengum að fara með honum þegar hann sigldi til Reykjavíkur með skip sitt í slipp. Á sumrin var ferðast um landið með tjald og síðar tjaldvagninn, allar hafnir heimsóttar og sagðar sögur af skipum. Það var farið í ferðalög um hverja verslunarmannahelgi, m.a. í Húsafell þar sem ég man eftir að hafa heyrt í Spilverki þjóðanna. Einnig var farið að Úlfljótsvatni þegar við elstu vorum komin á unglingsaldur og þar heyrði ég fyrst í Megasi en pabbi hefði nú sjálfur frekar kosið harmonikkutónlist. Hann var vel að sér um landið okkar og fannst gaman að fylgjast með líðandi stundu, hlustaði á alla fréttatíma á öllum miðlum og alltaf á veðurfréttir sem var okkur systkinum stundum þrautastund en þá varð að hafa hljóð. Hann hafði engan áhuga á stjórnmálum en var áhugamaður um náttúru og vísindi. Hann fór ungur á sjó og var farsæll skipstjóri og útgerðarmaður, síðar smábátasjómaður og netamaður. Hann var afar stoltur af okkur krökkunum sínum og studdi okkur til mennta og rak tvö heimili í mörg ár, annað í Grundarfirði og hitt í Reykjavík á meðan við sóttum framhaldsnám og háskólanám. Það var afar kært á milli mömmu og pabba og þau voru samhent hjón. Þegar við systkinin fluttum að heiman fóru pabbi og mamma að ferðast til útlanda með vinafólki og síðar með okkur systkinunum og eldri borgurum. Hann var mjög hrifinn af Þýskalandi, fór til Hollands og Grænlands og var yfir sig hrifinn þegar hann heimsótti Færeyjar. Síðustu árin voru ár veikinda en hann hafði mikinn lífsvilja og lagði mikið á sig til að ná betri líðan. Hann var okkur afar þakklátur fyrir stuðninginn í veikindum sínum og okkur var ljúft að fá að standa við hlið hans og styðja. Hann fór sáttur. Hans er sárt saknað.

Á þessari stundu langar mig að minnast þess tíma þegar við pabbi rerum saman á trillunni BYR SH 9 en pabbi var þá á sjötugsaldri. Hann hafði gaman af þessari sjómennsku og er ég ekki frá því að honum hafi fundist þetta skemmtilegra en að vera á stærri bátum. Hann var virkur í að taka veðrið, beita þegar á þurfti að halda og hnýta slóða.

Á þessum árum kynntist ég pabba enn betur þar sem við vorum oft saman heilu sólarhringana. Við fiskuðum vel, lentum í ævintýrum og á sumrin fórum við oft vestur á firði. Hann var sérstaklega hrifinn af Suðureyri við Súgandafjörð, fannst bæði gaman að vera þar og umhverfið fallegt.

Pabbi þekkti Breiðafjörðinn vel, bæði fjöllin og örnefnin, kunni landmiðin eins og lófana á sér og út frá þeim fiskimiðin enda hafði hann lítið notað siglingatæki hér áður fyrr.

Pabbi fylgdist mjög vel með lífinu á sjónum, t.d. hvort sæist sílisger. Honum fannst gaman að reyna að ná í síli með háf og alltaf sá hann ger þó svo að ég sæi aldrei neitt. Stundum tókum við upp færin í mokfiskeríi til að keyra í gerið sem hann sá og var þetta á stundum komið út í tóma vitleysu.

Við rerum yfirleitt saman en eitt sitt komst ég ekki og þá fór hann einn á sjó á trillunni. Hann fór beint norður í Flákakant á einhverjar gamlar netaslóðir sem hann hafði landmið af. Þegar hann var að kippa setti hann kross með tússlit á skjáinn til að geta kippt í sama punktinn aftur. Karlinn kom í land með næstum fullan bát um kvöldið, hátt í þrjú tonn.

Það var lítið af tækjum þegar hann var skipstjóri. Í trillunni voru aftur á móti alls kyns græjur og þar á meðal NMT-farsími, þannig að ég hringdi reglulega heim. Einn daginn ræddi hann um að hann ætti kannski að hringja í mömmu. Ég hvatti hann til þess og kenndi honum á símann. Loksins dreif hann sig inn að hringja en sneri við í dyrunum og spurði: „Valdimar, hvað er símanúmerið heima hjá mér?“ Hann hafði aldrei verið með síma um borð í bát og því ekki hringt heim til sín utan af sjó nema í gegnum Gufunesradíó.

Í landi átti pabbi aftur á móti til að vera smá göslari. Eitt vorið tók pabbi að sér að botnmála trilluna. Lengi á eftir mátti sjá á bílnum hans og honum sjálfum hvaða lit hann hafði notað á botninn á trillunni.

Fyrir nokkrum árum eignaðist ég aftur trillu og fór að stunda strandveiðar á sumrin frá Grundarfirði. Pabbi fylgdist spenntur með aflabrögðum og ég kom alltaf við hjá honum þegar ég kom í land til að gefa honum skýrslu.

Síðasta vor hafði ekki gengið nógu vel hjá mér. Hann spurði mig þá hvort ég hefði ekki prófað hólana norður í Flákakanti og gaf mér landmið. Næsta dag ákvað ég að finna þessa hóla skv. landmiðinu. Ég ramba á þá og viti menn; skammturinn tekinn á rúmum klukkutíma og komið í land fyrir hádegi. Pabbi var ægilega montinn þegar ég sagði honum tíðindin.

Ég verð að segja að það verður skrýtið að gefa pabba ekki skýrslu þegar ég kem í land í sumar. Mér heyrist þó sem mamma sé tekin við hans hlutverki því hún spyr mig um aflabrögð alltaf þegar ég heyri í henni.

Blessuð sé minning pabba.

Elsku pabbi okkar fór í sína síðustu siglingu á sólríkum og fallegum vordegi nú í apríl. Við vorum heppnar með pabba, hann var skemmtilegur, duglegur, ráðagóður, útsjónasamur, ljúfur en stundum þver. Ótal minningar koma fram í hugann nú eftir að hann er fallinn frá, sendiferðir í sjoppuna til að kaupa Half&Half í pípuna, veiðiferðir, tjaldútilegur, slippurinn, báturinn, spjallið, framkvæmdir, læknisferðir. Pabbi var farsæll skipstjóri sem við vorum stoltar af. Þegar hann var kominn í land vann hann við netagerð og stundum tók hann með sér verkefni heim.

Hann kenndi okkur yngri systkinunum að setja möskva upp á pípur, sem okkur fannst skemmtilegt og var mikið kapp hjá okkur að ná sama hraða og hann. Ferðalögin voru fjölmörg, farið var hringinn í kringum landið oftar en einu sinni, Vestfirðirnir þræddir og lent í ýmsum ævintýrum. Tjaldvagninn sem mamma gaf pabba í 50 ára afmælisgjöf stóð fyrir sínu og kom að góðum notum. Þegar fækkaði í hreiðrinu fóru pabbi og mamma að ferðast til útlanda með Gulla og Jóhönnu, var Þýskaland þar ofarlega á blaði.

Þegar við urðum eldri fórum við að leita upplýsinga hjá pabba, en hann var eins og systur sínar, stálminnugur. Hann var viskubrunnur okkar þegar kom að því að fá upplýsingar um hvernig hlutunum hefði verið háttað í íbúðinni hennar Kötu þegar farið var í framkvæmdir, því hann mundi vel hvað hafði verið gert og hvernig það var gert alveg fram á síðasta dag. Hann var áhugasamur um framkvæmdirnar í húsinu og var alltaf að koma með ráðleggingar.

Grundargata 13a var heimili þeirra sem þau byggðu saman og fluttu inn árið 1964, þá komin með tvö ung börn. Þar bjuggu þau allan sinn búskap, eða fram til 2017 þegar þau fluttu í íbúðir aldraðra að Hrannarstíg 18. Það skref var þeim þungbært enda ætlaði pabbi sér aldrei að fara af Grundargötunni nema þá yfir fjörðinn. Þegar hlutirnir voru komnir í fastar skorður leið þeim vel þar.

Eftir að mamma og pabbi fluttu upp á Hrannarstíg var það í daglegri rútínu okkar að koma við hjá þeim eftir vinnu, stundum aftur að kvöldi enda þurfti margt að gera eins og að sendast í búðina og útrétta fyrir þau, laga sjónvarpið sem virkaði ekki eins og það hafði gert rétt áður og fleira. Heimsóknirnar urðu enn skemmtilegri eftir að Hulda Þóra fæddist. Það sem honum þótti vænt um hana. Hulda Þóra gaf honum svo mikið. Þegar við komum í heimsókn sögðumst við vera mættar með það sem virkaði best á hann til þess að hann gleymdi verkjunum. Það lifnaði yfir honum þegar við settum Huldu Þóru í fangið á honum. Hann og mamma voru bestu barnapíurnar enda kepptust þau við að fá að hafa hana í fanginu. Við vildum óska að pabbi hefði fengið aðeins lengri tíma til þess að kynnast henni enn betur en við lifum á minningunum sem okkur tókst að búa til þessa fyrstu átta mánuði hennar Huldu Þóru.

Elsku pabbi okkar er núna kominn á góðan stað og minningarnar lifa í hjartanu. Við munum vera duglegar að halda nafni hans á lofti hjá Huldu Þóru enda eigum við margar góðar myndir og minningar af þér með hana í fanginu.

Lítill drengur missir móður sína fjögurra ára gamall, þær tilfinningar sem bærast hjá litlu barni vitum við ekki hverjar eru. Það vissu ekki margir hvernig honum leið, hann var svo dulur. En í höndina á honum hélt pabbi alla tíð í óeiginlegri merkingu. Þeir skildu aldrei.

Þegar Elli var 11 ára stofnaði pabbi heimili í Grafarnesi með Ella og Pálínu systur okkar og í Nesinu áttu þau heima upp frá því. Elli fór ungur á sjó á litlum bátum og svo seinna í Stýrimannaskólann og varð skipstjóri á stórum bátum. Sjórinn var starfsvettvangur hans alla tíð. Hann sagði að hann vildi heldur vakna klukkan fimm og fara á sjóinn en vakna klukkan átta og fara í vinnu í landi. Elli tók þátt í stóra ævintýri Íslendinga, síldarævintýrinu.

Eitt sinn þegar ég var unglingur og var hjá þeim pabba og Pöllu í Grafarnesi kom Elli heim með saltaða síld, eins konar kryddsíld. Hún var að vísu ekki flökuð og því bað hann mig, litlu systur sína, um að sjá um flökunina og borgaði mér heilar tvær krónur fyrir hverja síld. Því miður á ég ekki margar slíkar minningar um okkur systkinin úr æsku, mikið hefði það verið gaman að kynnast Ella bróður mínum betur á þessum árum.

Mesta gæfa í lífi Ella var konan hans, Hulda Valdimarsdóttir, sú mikla myndarkona og húsmóðir enda bar heimili þeirra þess vitni. Þau eignuðust sex börn og eiga nú marga niðja, þetta er það sem við skiljum eftir okkur.

Nú kveð ég bróður minn og syrgi það að við gátum ekki alist upp saman. Hann siglir inn í bláma hafsins og mun lifa áfram hjá þeim sem muna hann.

Ég sendi konu hans, börnum, tengdabörnum og niðjum þeirra samúðarkveðjur.