Ást í leynum

A Secret Love er heimildarmynd eftir Chris Bolan sem dreift er á Netflix-streymisveitunni. Myndin var valin inn á nokkrar kvikmyndahátíðir (sem hefur að vísu verið aflýst) en hún er í það minnsta aðgengileg á veitunni og hefur hlotið góða dóma.

Myndin er tekin upp á sjö ára tímabili og segir frá Terry Donahue og Pat Henschel, kanadískum konum á tíræðisaldri sem hafa búið saman í hartnær 65 ár. Í öll þessi ár hafa þær falið þá staðreynd fyrir fjölskyldu sinni að þær eru elskendur, töldu öllum trú um að þær væru bara góðar vinkonur. Þegar myndin hefst eru þrjú ár liðin frá því að þær komu út úr skápnum fyrir fjölskyldu sinni. Sú fyrsta sem þær sögðu frá var Diana, yngri frænka Terry, sem er eins og dóttirin sem hún aldrei eignaðist. Terry er orðin nokkuð illa haldin af Parkinsonsveiki og fjölskyldan byrjuð að undirbúa að þær stöllur flytjist á elliheimili.

Konurnar eru báðar frá Edmonton í Kanada en búa í Bandaríkjunum. Diana vill helst að þær flytji til Kanada en Pat er ekki eins hrifin af því og vill búa áfram í Bandaríkjunum, nálægt vinum sínum. Terry er boðin og búin að flytjast til Kanada, þaðan á hún ljúfar æskuminningar. Pat tengir staðinn hins vegar ekki við góða hluti og vill ekki fara fet og segja má að þær séu því í vissri pattstöðu. Það má skilja afstöðu Pat sem þvermóðsku í gamalli kerlingu en við sjáum að það er ekki það eina sem liggur að baki.

Í myndinni er farið yfir ævi og störf kvennanna, sem komu svo sannarlega víða við. Terry lék hafnabolta í fyrstu hafnaboltadeild kvenna, sem stofnuð var 1943. Terry hafði frá unga aldri leikið hafnabolta með bræðrum sínum og það var sannarlega draumi líkast fyrir hana að fá að spila sem atvinnumaður. Þegar þær kynnast er Terry á fullu í hafnaboltanum en Pat eyðir flestum sínum stundum í að yrkja ljóð. Þetta er ást við fyrstu sýn og fljótlega ákveða þær að flytja til Bandaríkjanna, þar sem samfélagið er stærra og auðveldara að lifa í leynum.

Nokkuð er fjallað um líf samkynhneigðra á árum áður í bland við söguna af konunum. Reyndar hefði verið gaman að kafa aðeins dýpra í þetta málefni en það er samt sem áður ákveðinn kostur að hafa viðfangsefnið afmarkað, myndin fjallar jú fyrst og fremst um þessar fínu dömur. Sagnfræðingar og hinsegin sérfræðingar eru teknir tali og þeir tala m.a. um lesbíubari og -klúbba sem urðu til eftir stríð. Slíkir barir voru ofsóttir af yfirvöldum og reglulega gerðar rassíur. Þar mátti handtaka konur fyrir það eitt að klæðast buxum, því samkvæmt lögum voru konur sem klæddu sig ekki í hefðbundin föt sekar um þann glæp að „bregða sér í líki karlmanns“. Pat og Terry stunduðu ekki slíka bari því þeim fannst það of hættulegt. Þess í stað hittu þær vini sína úr hinsegin samfélaginu í veislum og heimapartíum.

Lesbíur hafa löngum „komist upp með“ að lifa sínum lífsstíl og búa með mökum sínum undir því yfirskini að þær séu bara vinkonur. Pat og Terry svöruðu því yfirleitt til, þegar þær voru spurðar um sambúð sína, að dýrt væri að búa í Bandaríkjunum og því hagstæðara að vera tvær saman og voru þær aldrei krafðar um frekari svör. Þær tala samt ítrekað um hvað þær þurftu að vera varkárar, sem virðist hafa gengið vel enda voru allir grunlausir, eins og sést til dæmis á því hvað það kom gjörsamlega flatt upp á alla í fjölskyldunni þegar þær komu út úr skápnum.

Myndin samanstendur af viðtölum í bland við upptökur af konunum í daglegu lífi. Þar að auki birtist fjöldinn allur af gömlum ljósmyndum og myndbandsupptökur af Pat og Terry á sínum yngri árum, sem sýna stöllurnar í sumarfríum, veislum, eða bara á gangi í borginni. Þessar gömlu upptökur eru ofboðslega fallegar og gaman sjá Pat og Terry svona ungar og sprækar, líkt og í öðru lífi. Að sjálfsögðu eru þessar upptökur líka mikill fjársjóður, þar sem upptökur af samkynhneigðum pörum frá þessum tíma eru nokkuð sjaldgæfar.

Hápunktur myndarinnar er þegar Pat og Terry ganga loksins í hjónaband í fallegri athöfn umkringdar vinum og fjölskyldu. Eftir það missir myndin aðeins dampinn og lokahnykkurinn er nokkuð fljótfærnislegur. Á heildina litið er myndin þó virkilega vel gerð.

Þetta er fyrst og fremst hjartnæm og falleg ástarsaga en einnig er dregin upp sannfærandi mynd af öllu sem fylgir því að eldast, málefni sem flestir hafa komist í tæri við. A Secret Love fjallar um ást í leynum en ekki síður um ástina yfirhöfuð.