„Bévítans komminn“

Ég hef hvergi annars staðar séð það gerast að ríkisvaldið stuðli að fjöldauppsögnum, hvetji nánast til þeirra, með því að bjóða fram verulega fjármuni sem fyrirtæki í ákveðinni stöðu geti fengið til launagreiðslna starfsmanna sinna, bara ef þau segi þeim upp.

Ekki verður annað séð en að ríkið taki á þennan hátt á sig heildarlaunagreiðslu til launþega, allt upp í 633.000 krónur á mann á mánuði, að meðaltali í 3 mánuði, með því skilyrði að ráðningarsamningi við viðkomandi starfsmenn hafi verið sagt upp og rift.

Er þetta hin furðulegasta ráðstöfun, en alls staðar annars staðar hefur mikill hluti af viðleitni stjórnvalda til að verja fyrirtæki, störf og laun gengið út á það andstæða; að fyrirtækin fengju stuðning og styrki til að halda mönnum í vinnu, virða og fara eftir gildandi ráðningarsamningum; segja þeim alls ekki upp.

Það á víst að vera skilyrði ríkisvaldsins fyrir styrk við uppsagnir að styrkþegi ráði sama fólkið aftur. En ný ráðning er nýtt og óþekkt dæmi.

Er einhver trygging fyrir því að starfsmenn haldi áunnum réttindum og fullum fyrri launum og fríðindum? Hver ætti að tryggja slíkt? Hver getur fylgzt með einstökum ráðningarmálum og séð til þess að réttindi og kjör launþega verði ekki rýrð við nýja samningsgerð?

Hver getur tryggt að ekki verði annar maður ráðinn, í stað þessa gamla, sem sættir sig mögulega við lægri laun eða skert kjör?

Í kvöldfréttum sjónvarps nýlega var viðtal við forseta ASÍ og það var ekki annað á henni að heyra en að hún væri ánægð með þessa aðgerð; það gladdi hana að samráð hefði verið haft við verkalýðshreyfinguna í þessu máli.

Ef forsetinn hefði verið í forsvari fyrir atvinnurekendur hefði mátt skilja hana en þar sem hún er forseti ASÍ verður að spyrja: Á hvaða reikistjörnu skyldi þessi ágæta kona vera stödd og er forsætisráðherra með för? Kannske Bjarni Ben og Sigurður Ingi líka?

Auðvitað hefði átt að verja þessum fjármunum, sem eru hluti af nýjum aðgerðapakka, þeim þriðja, upp á 40-60 milljarða, til þess að styrkja fyrirtæki, smá og stór, með fullnægjandi hætti til að þau gætu viðhaldið og virt ráðningarsamninga og alls ekki rift þeim eða sagt þeim upp.

Þess má vænta að eftir slíkt þriggja mánaða styrktartímabil verði hjól atvinnulífsins farin að snúast nokkuð aftur, þannig að aðlagi megi og lækka framhaldsstuðning ríkisins – sem auðvitað þyrfti að halda áfram – að því.

Slík ráðstöfun hefði stuðlað að öryggi og velferð manna og tryggt vissu og stöðugleika. Launamenn hefðu vitað hvar þeir stæðu og hefðu fengið mest mögulegt skjól og öryggi á erfiðum tímum.

Fyrir undirrituðum er almenn afkoma ferðaþjónustu víðs vegar um landið enn óleyst, þó að eigendum margra þeirra hafi nú verið gert kleift – illu heilli, segi ég – að losa sig við starfsmenn sína á einum til þremur mánuðum án mikilla eigin fjárútláta.

Skyldi þetta líka virka fyrir hin fjölmörgu fjölskyldufyrirtæki víða um landið? Ég sé það varla ganga upp. Hver á að segja hverjum upp?

En hvað tekur við eftir uppsagnarfrest? Staðan verður þá auðvitað galopin; um allt þarf þá að semja upp á nýtt, en slík samningsgerð er auðvitað full af óvissu, þó að atvinnuveitendur lofi, á núverandi stigi, öllu góðu og óbreyttu.

Ég leyfi mér að fullyrða: Það verður ekkert samt og óbreytt eftir þrjá mánuði.

Aðgerðapakkarnir þrír eru nú komnir í um 344 milljarða. Ég hef gert það að tillögu minni að boðaður ferðastyrkur á alla fullorðna landsmenn, sem átti að vera 5.000 krónur á mann, sem fyrir mér er meira grín en alvara – einn kvöldverður – verði hækkaður í 50.000 krónur þannig að íslenzkur almenningur geti nú í sumar heimsótt og kynnt sér land sitt meira og betur en áður hefur gerzt; fyllt gististaði, hótel og veitingastaði landsins lífi; íslenzku lífi.

Eftir slíka íslenzka ferðaöldu kynnu útlendingar að byrja að fylla í skarðið og tryggja framhald í vaxandi mæli með haustinu.

Ef þessi leið væri farin, ferðaþjónustunni til halds og trausts, en um leið landsmönnum til skemmtunar og tilbreytingar, eftir álag og erfiðleika Kórónu, myndi þessi aðgerð fara úr 1,5 milljörðum í 15 milljarða.

Núverandi heildarpakki færi þá úr 344 milljörðum í 357,5 milljarða, sem í augum undirritaðs væri, í þessu samhengi, bita munur en ekki fjár. Góð fjárfesting.

Ef björgun á að takast, þannig að þjóðarskútan og allt sem innbyrðis er standi af sér storminn, þarf að fara í 15-20% af landsframleiðslu; 450-600 milljarða.

Inn á þá stærðargráðu eru aðrar vestrænar þjóðir stilltar. Þjóðverjar eru reiðubúnir að fara í 20% af landsframleiðslu, ef þörf krefur, því þeir vita að hvað sem skynsamleg fyrirbygging og vörn kann að kosta verður hún ódýrari en endurreisn ef til hruns kemur.

Einhverjir kunna nú að spyrja hvort höfundur, sem hefur verið þekktur af öðru, sé orðinn róttækur vinstri maður; bévítans kommi!? Ef ofangreind afstaða ber vitni um það, þá er svarið: Já.