„Skömm þeirra er mikil“

Orri Páll Ormarsson

Þvert á vilja stúlkunnar sjálfrar og foreldra hennar sneri hún aftur í Varmárskóla síðasta haust en hún hætti þar í sjöunda bekk vegna eineltis og vanlíðunar, að sögn móður hennar. Var í skóla í Reykjavík í millitíðinni þar sem gekk vel þangað til hún veiktist. Móður stúlkunnar þykir einkennilegt að dóttir hennar hafi ekki mátt fara í hinn skólann í bænum, Lágafellsskóla. „Skólaskrifstofa Mosfellsbæjar harðneitaði því, þrátt fyrir að vita fullvel að dóttir mín er viðkvæm fyrir vegna þunglyndis. Samt er henni gert að mæta í skólann sem hún óttaðist mest að fara í,“ segir móðirin.

Gripið var til sértækra úrræða og var dótturinni til að byrja með kennt einni í gluggalausri kompu í skólanum, svo sem Sunnudagsblaðið greindi frá í október síðastliðnum. Í þeim sama mánuði hætti stúlkan að treysta sér til að mæta í skólann. Skömmu síðar hófst heimasjúkrakennsla, ein og hálf klukkustund á morgnana, en skólastjóri Varmárskóla og skólaskrifstofa Mosfellsbæjar ákváðu að það yrði bara íslenska og enska, að sögn móður stúlkunnar.

Gekk vel í prófunum

„Heimakennslan gekk til að byrja með vel, hún var látin hafa verkefni og próf. Eftir að ég grátbað um stærðfræðikennslu fékk hún fjóra stærðfræðitíma og var svo látin taka sama próf og hinir. Útkoman var B plús,“ segir móðirin, en dóttirin fékk A í ensku og C og B í íslensku. „Mér fannst þetta mikill sigur, þar sem hún hafði nánast ekkert mætt í skólann veturinn á undan í 9. bekk.“

Móðirin óskaði eftir því að sjúkrakennslan héldi áfram eftir áramót og aukin áhersla yrði lögð á stærðfræðina svo að dóttirin myndi ná vorprófum í 10. bekk.

„Niðurstaðan var sú að sjúkrakennslan hætti bara í janúar, fyrir utan þrjá stærðfræðitíma fyrstu vikuna. Þess í stað átti að reyna skólaaðlögun aftur, sem gekk ekki. Skólaskrifstofan neitaði að útvega húsnæði undir sjúkrakennslu og ekki var vilji til að halda áfram kennslu heima þótt hún hefði gengið vel,“ segir móðirin.

BUGL bauð hins vegar fram húsnæði og hófst sjúkrakennsla þar 7. febrúar. Tímum var á hinn bóginn fækkað úr sjö og hálfri klukkustund á viku niður í fjórar klukkustundir, þrjár klukkustundir fóru í stærðfræði og ein í íslensku. Engin enska var kennd. Þegar móðirin óskaði eftir meiri kennslu fékk hún þau svör frá fræðslustjóra Mosfellsbæjar að fyrirkomulag kennslunnar væri samkvæmt ráðleggingum frá BUGL. Að sögn móðurinnar kannaðist BUGL ekki við það enda skólamál ekki á þess könnu. „Þau mál eru alfarið á hendi skólayfirvalda, þannig að fræðslustjóri Mosfellsbæjar og skólaskrifstofan fóru þarna með ósannindi og notuðu BUGL sem skálkaskjól fyrir ófullnægjandi sjúkrakennslu.“

Tilhæfulausar ásakanir

Þegar móðirin spurði um móttökuáætlun fyrir dóttur sína fékk hún það svar í tölvupósti frá skólanum að íslenskukennarinn hefði gert einstaklingsáætlun fyrir barnið og hún ætti að skrifa undir það plagg þegar hún næði í barnið úr sjúkrakennslu á BUGL. „Einstaklingsáætlunin, sem gerð var án samráðs við okkur foreldrana, gengur út á það að barnið eigi að læra mestallt sjálft heima og fá mjög skerta kennslu. Þegar ég sótti barnið útskýrði ég fyrir kennaranum af hverju ég ætlaði ekki að skrifa undir þessa einstaklingsáætlun. Kennarinn lét ekki segjast og hélt áfram að ræða málið fyrir framan barnið mitt en ég svaraði því til að þetta væri hvorki staður né stund og yfirgaf svæðið. Þetta hafði þær afleiðingar að nokkrum dögum síðar kom skólastjórinn með tilhæfulausar ásakanir í minn garð, sem hún sendi í tölvupósti á fleiri aðila. Sem betur fer var starfsmaður BUGL vitni að þessum orðaskiptum og gat borið þann rógburð til baka.“

Eftir þetta fékk móðirin tölvupóst frá skólastjóranum um að íslenskukennarinn treysti sér ekki til að halda sjúkrakennslunni áfram. Óskaði hún þá eftir öðrum íslenskukennara en við því hefur ekki verið orðið.

18. febrúar var sjúkrakennslan aukin í fimm og hálfa klukkustund á viku en eingöngu stærðfræði. Þannig gekk það til 13. mars, þegar allt fór úr skorðum í þjóðfélaginu vegna kórónuveirufaraldursins. Þá var sjúkrakennslan minnkuð niður í tvö skipti í viku, og bara stærðfræði. Þannig var staðan þangað til í þessari viku að sjúkrakennsla hófst fjórum sinnum í viku og þannig verður málum háttað út mánuðinn.

Verður henni mikið áfall

„Dóttir mín er búin að fá þrjá íslenskutíma frá áramótum og nú eiga fjórir að bætast við í maí. Það gerir samtals sjö íslenskutíma alla önnina. Hún hefur ekki fengið einn einasta enskutíma frá áramótum og á ekki að fá í maí. Hún hefur með öðrum orðum bara fengið stærðfræðikennslu á þessari önn. Fyrir vikið er það kalt mat mitt að skólaskrifstofa, fræðslustjóri og skólastjóri Varmárskóla hafi séð til þess að hún falli og nái ekki lokaprófum í 10. bekk. Og það sem verra er; allir þessir aðilar eru fullkomlega meðvitaðir um þetta. Skömm þeirra er mikil.“

Afleiðingin er sú, segir móðirin, að dóttir hennar muni ekki geta sótt það framhaldsskólanám sem hugur hennar stendur til í haust. „Það verður henni mikið áfall og mun hafa gífurlegar afleiðingar fyrir hana í framtíðinni. Þar sem hún er á einhverfurófinu og hefur glímt við mikið þunglyndi og kvíða eru það litlu þúfurnar sem fella hana. Það er grátlegt að á meðan BUGL er að reyna að lyfta dóttur minni upp er skólakerfið upptekið við að draga hana niður.“

Móðirin hefur sótt rétt dóttur sinnar af miklum þunga og viðurkennir að það hafi mögulega bakað henni óvild innan skólans og skólaskrifstofunnar í Mosfellsbæ. Það sé þó hreint aukaatriði enda eigi hagsmunir barnsins alltaf að ganga fyrir. „Þjónusta við barn má aldrei velta á því hvort skólayfirvöldum líkar vel eða illa við foreldra þess. Það segir sig sjálft. Hefði ég ekki gert kröfur hefði barnið enga kennslu fengið í allan vetur.“

Berskjölduð og réttlaus

Móðirin segir þetta ferli hafa opnað augu sín fyrir því hve berskjölduð og réttlaus börn séu sem á einhvern hátt eru sérstök eða standa höllum fæti vegna veikinda. „Þeim er bara ýtt til hliðar og lög og reglur sem sett hafa verið til að vernda börn í þessari stöðu markvisst brotin. Það hefur heldur engar afleiðingar að brjóta á þessum börnum. Ég hef haft samband við menntamálastofnun, menntamálaráð, félagsmálaráðuneytið, heilbrigðisráðuneytið, umboðsmann barna, og alla sem málið gæti varðað. Svarið er alltaf það sama, „þetta er ekki mitt mál“ og vísað á einhvern annan.“

Hún kveðst hafa rætt við bæði fagfólk úti í bæ og foreldra barna í svipaðri stöðu sem segi henni að þetta sé orðið mjög stórt vandamál. Margir séu að lenda í svipuðum vandræðum með börnin sín. „Ég gerði nokkrar tilraunir til að fá Sjónarhól, sem aðstoðar foreldra með mál af þessu tagi, á fund með mér, en það er svo mikið að gera hjá þeim að það náðist aldrei. Það er svo mikil ásókn í þjónustu Sjónarhóls að þau hafa ekki undan. Það sýnir umfang vandans og hversu víðtæk þessi brot á réttindum barna eru.“