Lilja Hrund Ava Lúðvíksdóttir
liljahrund@mbl.is
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að verja milljarði króna fram til ársins 2023 til að styðja við nýsköpun og rannsóknir á samfélagslegum áskorunum í gegnum Markáætlun á sviði vísinda, tækni og nýsköpunar.
Forsætisráðherra, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra og mennta- og menningarmálaráðherra kynntu áætlunina í gær sem og skýrslu um fjórðu iðnbyltinguna. Þá ræddu ráðherrarnir einnig frekari áherslur ríkisstjórnarinnar í nýsköpun og vísindum.
Aðdragandi áætlunarinnar er að árið 2018 átti vísinda- og tækniráð í víðtæku samráði við almenning, vísindamenn, þingmenn og aðra hagaðila um þær brýnustu áskoranir sem íslenskt samfélag stendur frammi fyrir til næstu ára. Var lögð áhersla á þrennt; loftslagsbreytingar, heilbrigðisvísindi og fjórðu iðnbyltinguna.
Markáætlun á sviði vísinda, tækni og nýsköpunar nær yfir stefnumótandi áætlanir þar sem um er að ræða tímabundinn forgang á fjármagni. Verkefni skulu unnin í nánu samstarfi fyrirtækja, rannsóknarstofnana og háskóla á einstökum sviðum eða þverfaglegum fræðasviðum á grundvelli vandaðra rannsóknaráætlana.
Tækifæri í fjórðu iðnbyltingunni
Ríkisstjórnin hefur einnig samþykkt aðgerðaáætlun sem miðar að því að nýta þau tækifæri sem fjórða iðnbyltingin felur í sér til að bæta lífskjör og auka velsæld. Aðgerðaáætlunin felur í sér 27 aðgerðir sem stjórnvöld munu vinna að á komandi misserum. Áætlunin er unnin af verkefnisstjórn sem forsætisráðherra skipaði í júlí 2019 og byggist á ítarlegri greiningu á þeim tækifærum og áskorunum sem fjórða iðnbyltingin hefur í för með sér fyrir íslenskt samfélag.Í samtali við Morgunblaðið í gær sagði Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra að aðgerðirnar væru misstórar og umfangsmiklar. „Ég sjálf er sérstaklega hrifin af tillögunni um mótun stefnu um gervigreind, hversu langt við viljum ganga og hvaða siðferðislegu álitaefnum við stöndum frammi fyrir í því samhengi,“ sagði Katrín.
Auk þeirra aðgerða sem kynntar voru í gær hefur verið sett á laggirnar þvervísindalegt rannsóknarsetur Margrétar Danadrottningar og Vigdísar Finnbogadóttur um hafið, loftslag og samfélag.
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, nýsköpunar- og iðnaðarmálaráðherra, segir tillögurnar miða að því að ramma inn aðgerðir sem snúa að fjórðu iðnbyltingunni. „Fjórða iðnbyltingin er í rauninni út um allt, alls staðar í stjórnkerfinu, samfélaginu og veröldinni. Við erum svolítið að reyna að ramma inn þær aðgerðir sem snúa að því hvernig við búum okkur undir fjórðu iðnbyltinguna. Hvernig búum við menntakerfið undir það, hvernig getum við nýtt gögn og búið til verðmæti úr þeim,“ segir Þórdís. „Við erum líka að segja að við áttum okkur bæði á tækifærunum og hættunum sem við blasa.“