Karen Vilhjálmsdóttir

Nú ert þú farin í fjarlægan heim. Allt er svo tómlegt án þín. Við söknum þín svo hér og þinnar góðu nærveru, glaðlyndi og hlýhugar. Í huga birtist þú stöðugt og málrómur og hlátur þinn ómar innra með. Þú varst svo klár og fjölhæf og hæfileikarík. Allt lék í höndunum á þér og nú yljum við okkur við góðar minningar og það áþreifanlega frá þér og finnum umhyggju og hlýju. Þú varst svo handlagin og með næmt auga og það sem þú gerðir vakti hrifningu og aðdáun. Takk fyrir allt sem þú gerðir fyrir okkur, kenndir okkur og að vera góð fyrirmynd. Þú verður alltaf á besta stað í huga og hjarta elsku besta mamma og amma okkar.

Guðdómlegur geisli blíður

greiðir skuggamyrkan geim;

á undra vængjum andinn líður

inn í bjartan friðarheim.

(Hugrún)

Karen, elskuleg tengdamóðir mín, var yndisleg kona í alla staði og minnist ég hennar með mikilli hlýju. Ég kynntist Karen fyrir rúmum þrjátíu árum þegar leiðir okkar Vilhjálms sonar hennar lágu saman. Hún var á þeim tíma kennari í Breiðholtsskóla. Það var greinilegt að hún hafði ánægju af starfi sínu en hún var einstaklega barngóð og átti hug og hjörtu barnabarna sinna.

Ég dáðist að hve flink hún var við alls kyns hannyrðir, en hún heklaði, prjónaði og saumaði af einstakri snilld, m.a. fatnað á sjálfa sig og barnahópinn. Hún var ávallt með eitthvað á prjónunum og hannaði mikið sjálf, m.a. peysur og húfur.

Hún átti sér ýmis fleiri áhugamál svo sem að sinna garðinum sínum þar sem hún ræktaði kartöflur, rifsber og jarðarber. Hún var mikil náttúrumanneskja og hafði gaman af því að spá í gróðurinn og dýralífið. Spörfuglunum sem rötuðu í garðinn gaf hún fóður og stuggaði í burtu köttum sem gerðu sig líklega til að valda þeim óskunda.

Í mörg ár stundaði hún sundleikfimi. Hún átti góðar minningar af sundferðunum og eignaðist þar marga nýja vini. Hún minntist oft á það hvað henni þótti gaman að rekast á Mörtu frænku sína í sundlaugunum.

Hún bjó fjölskyldu sinni fallegt og hlýlegt heimili í Hellulandi. Þar áttu börnin hennar og barnabörn oft líflegar og skemmtilegar samverustundir. Ávallt var mikið spjallað og skipst á skoðunum um allt milli himins og jarðar. Ekki má gleyma jólaboðunum í Hellulandi þar sem öll fjölskyldan kom saman ár hvert á jóladag og borðaði saman hangikjöt og frómas í eftirrétt. Þegar leið á kvöldið var spiluð félagsvist, sem beðið var eftir með mikilli eftirvæntingu, sérstaklega af yngri kynslóðinni. Það var nú oft þannig að Karen eða Þorvaldur unnu flest spilin enda höfðu þau gegnum árin spilað bæði bridge og félagsvist með sínu vinafólki. En spilamennska var áhugamál þeirra beggja og oftar en ekki settust þau tvö niður á kvöldin og spiluðu saman.

Halldór sonur okkar Vilhjálms bjó hjá ömmu sinni og afa í Hellulandi í um þrjú ár er hann stundaði nám í Háskóla Íslands. Þar var hann umvafinn hlýju og umhyggju og minnist hann þess hve Karen var ávallt glaðvær og hjálpsöm, en þegar kom að spilamennsku gaf hún ekki slag eftir. Þetta var ómetanlegur stuðningur á þeim tíma þegar við Vilhjálmur og yngri synir okkar tveir bjuggum erlendis.

Það sem einkenndi Karen var hve hún var lífsglöð og nægjusöm.

Guð geymi þig, elsku Karen. Hvíl í friði.

Karen Vilhjálmsdóttir tengdamóðir mín er mér minnisstæð kona. Ég kynntist henni fyrst þegar ég fór að venja komur mínar á smekklegt heimili þeirra hjóna í Hellulandi. Heimili þeirra var sannkölluð fjölskyldumiðstöð, þar sem fólk kom og fór, þáði veitingar, undi langdvölum um helgar við spil, spjall, bóklestur eða bara sjónvarpsáhorf. Og miðja fjölskyldunnar fannst mér vera hún Karen. Það var ekki vegna þess að hún væri framhleypin, því hún var frekar hógvær og rólynd. En hún var einhvernveginn alltaf til staðar, reiðubúin til þess að hjálpa og leggja gott til. Þetta kom enn betur í ljós þegar afkomendum hennar fjölgaði og fjölskyldusamkomurnar urðu stærri. Þá sá ég hvað hún hafði gott lag á börnum. Missætti milli þeirra hvarf eins og dögg fyrir sólu þegar Karen kom og lagði svo gott til málanna að allir gleymdu því sem í milli hafði borið. Ég fylgdist eitt sinn með því úr fjarlægð þegar hún spilaði við barnabörnin og gægðist við og við á spilin þeirra til þess að gá að því hvort þau spiluðu ekki rétt. Ef henni fannst ekki rétt spilað út eða ef hik var á barninu, þá gat hún laumað að því athugasemd um hvað væri rétt að gera. Þannig stýrði hún spilamennsku þeirra allra áreynslulaust á sama hátt og hún stýrði og mótaði hegðun þeirra í leikjum.

Karen var útsjónarsöm og snjöll. Þegar gera átti við eitthvert tæki þá var hún gjarnan komin að, áfjáð í að skilja hvernig tækið starfaði og hvernig mætti gera við það. Hún naut sín vel við spilaborðið, hvort sem var í alvöru spilamennsku á spilakvöldum eða á heimilinu með fjölskyldunni. Hún fann hæfileikum sínum farveg við hannyrðir, en á síðari árum lagði hún eitt herbergi hússins undir sauma- og prjónaskap. Hún hafði gott lag á garðrækt og undi sér gjarnan í garðinum á sumrin.

Þau hjón ferðuðust allmikið í leyfum sínum, mikið til útlanda á sumrin, en einnig nokkuð innanlands. Stórfjölskyldan ferðaðist oft saman innanlands og gisti þá í sumarbústöðum og skálum. Í hugskoti mínu lifa minningar úr þessum ferðum um sveppa- og berjatínslu, laufabrauðsgerð og spilamennsku.

Karen var traust og jarðbundin, hún hafði gott skaplyndi og mildilega kímnigáfu. Þó að nokkuð drægi af henni síðustu árin þá hélt hún þessum skapgerðareinkennum til dauðadags. Eftir lifir minningin um konu sem var hvers manns hugljúfi. Hennar er sárt saknað.

Á þessum tímamótum þegar ég kveð tengdamóður mína Karenu Vilhjálmsdóttur minni hinstu kveðju eftir rúmlega 43 ára kynni hrannast upp hlýjar minningar. Ég man það eins og það hefði gerst í gær þegar ég var kynntur fyrir foreldrum kærustu minnar. Ég var með svolítinn beyg í hjarta því ég vissi að móðir hennar væri kennari og faðir skólastjóri. Kennarar höfðu ekki verið í miklu uppáhaldi hjá mér á mínum barna- og gagnfræðaskólaárum og því síður skólastjórar og sennilega hefur það verið gagnkvæmt. Ég þurfti þó engu að kvíða því eftir fyrstu kynni var mér strax tekið eins og einum af fjölskyldunni og fann ég fljótt fyrir þeirri hlýju og virðingu sem borin var fyrir öllum. Voru þau hjónin mjög samhent í öllu og alltaf tilbúin til að hjálpa til við hvað sem var.

Hér á árum áður var alltaf farið í mat á sunnudögum í Hellulandi þar sem Karen og Þorvaldur höfðu byggt sér fallegt heimili og voru þetta eftirminnileg matarboð. Það var mikið hlegið og tekið í spil á eftir. Hún hafði alla tíð gaman af að spila hvort sem það var bridge, vist, manni eða önnur spil enda góð spilakona.

En þegar ég minnist Karenar eru það helst hennar mannkostir sem koma upp í hugann. Aldrei man ég eftir því að hún hafi talað illa um nokkurn mann. Þegar einhver hneyksli eða annað þvíumlíkt var í umræðunni sagði hún yfirleitt: „Ég skil bara ekkert í þessu,“ og meira var það ekki. Hún var einnig mjög handlagin og útsjónarsöm þegar kom að saumavinnu, prjónaskap og matargerð og nutu þess allir í stórfjölskyldunni.

Í sérstöku saumaherbergi á heimilinu, saumaði hún föt á börnin og á sig. Hvað hún var lagin og útsjónarsöm við að nýta efnið var alveg einstakt og klóraði maður sér oft í kollinum yfir því hvernig hún fór að þessu. Eitt sem ég man eftir varðandi útsjónarsemi hennar var þegar hún varð áttræð. Þá var haldin stór veisla í Hellulandinu og sáum við tengdasonur minn um matinn og var ákveðið að skera steikina jafnóðum fyrir gestina. Hún leit þá á okkur og sagðist þurfa skreppa inn í saumaherbergi. Kom hún svo að vörmu spori með tvær kokkahúfur og setti á okkur. Siggi nafni minn sem þá var fjögurra ára vildi þá líka fá húfu og það var ekkert mál, hún rétt brá sér frá og kom til baka með kokkahúfu fyrir hann líka.

Sumarbústaðarferðir, ferðalög innanlands sem utan, þegar allar þessar minningar koma upp í hugann hlýnar mér um hjartaræturnar. Karen lifði mjög heilbrigðu lífi, hafði tröllatrú á lýsi. Smurbrauðið var oft framandi, hlaðið grænmeti, ávöxtum, síld og fleira góðgæti. Hún var dugleg að hreyfa sig og var mikið í sundleikfimi á meðan hún hafði heilsu til.

Ég held að það hafi ekkert vafist fyrir henni ef hún tók að sér verkefni á annað borð. Árið 2017 greindist hún með þennan illvíga sjúkdóm Alzheimers. Það var sorglegt að þurfa að horfa upp á hvernig hann tók smám saman völdin af þessari greindu og góðu konu fram á síðustu stundu.

En lífið heldur áfram og í sumar eignaðist hún tvö bráðmyndarleg barnabarnabörn. Hún væri eflaust búin að prjóna eitthvað á þau ef hún hefði haft heilsu til en auðvitað voru til prjónaflíkur í skápnum sem biðu ófæddra barna.

Að lokum minnist ég hennar með hlýhug, virðingu og þakklæti fyrir fyrir allt það sem hún hefur gefið mér og þann tíma sem leiðir okkar lágu saman. Hvíldu í friði.

Í dag kveð ég ömmu mína og nöfnu Karen Vilhjálmsdóttur. Ég er mjög þakklát að hafa verið svo lánsöm að hafa átt jafn frábæra og hlýja ömmu og hún var. Heimilið hennar og afa var svo hlýtt og notalegt, það var alltaf góður andi hjá þeim. Ég veit ekki alveg hvernig þau fóru að því að halda svona fallegt heimili, það virtist vera þeim alveg að áreynslulausu. Amma og afi bjuggu í stóru fallegu húsi með stórum garði í Fossvoginum. Þau unnu bæði úti þegar ég var barn og man ég ekki eftir því að það hafi nokkurn tíma verið neitt drasl heima hjá þeim.

Karen amma bjó yfir miklu jafnaðargeði og mér fannst hún alltaf hafa tíma fyrir mig. Það var mjög notalegt að sniglast með henni í öllum húsverkum sitja á eldhúsbekknum á meðan hún var að elda, fylgjast með sultugerð, kökubakstri, vangaveltum um uppskriftir og taka til mat og kaffi. Dytta að ýmsu úti í garði, hengja út þvottinn, taka upp kartöflur, tína jarðarber, koma fyrir sniglagildrum, vökva beðin og bara vera. Já það var svo gott að vera bara, í núinu með ömmu.

Hún hafði lag á því að fræða mann um svo margt um leið og hún vann verkin án þess að troða þekkingunni upp á mann. Það var gott að hlusta á hana og fá að vera þátttakandi, hún var alltaf svo björt og hláturmild. Karen amma var mjög skapandi, handlagin og nýtin. Hún virtist geta prjónað og saumað allt mögulegt og á ég ótal góðar minningar tengdar stundum þar sem hún er að bardúsa við að taka snið, telja út lykkjur eða föndra fyrir skólann. Karen amma var grunnskólakennari og undirbjó kennsluna oft heima og bauð mér þá gjarnan að prufukeyra eitthvert föndur sem hún var að undirbúa fyrir nemendurna sína. Amma var mjög góð og flink við að halda ýmsar góðar hefðir og þykir mér svo vænt um minningarnar um jólin heima hjá ömmu. Ég fékk oft að koma og hjálpa ömmu að skreyta litla gervijólatréð og fyrir mér var jólaskrautið hennar ömmu það fallegasta og dýrmætasta sem til var. Minningin um fallega jólasálma og góða strauma þegar við komum inn um dyragættina til ömmu og afa rétt fyrir sex áður en allir kyssast á aðfangadag er sterk og góð í hjartanu.

Amma var yndisleg kona fær í að veita skilyrðislausa ást og umhyggju.

Takk fyrir allt amma, þín

Nú þegar við kveðjum elsku Karen ömmu okkar þá minnumst við bræðurnir margs. Við minnumst til að mynda vingjarnlegs hláturs hennar og þess hvernig hún gekk oft flautandi um stóra húsið hennar og Þorvaldar afa í Hellulandi. Í því húsi fundum við alltaf fyrir hlýju og vorum ávallt velkomnir í heimsókn.

Þar spiluðum við oft og tíðum ýmiss konar spil við hana og áttum margar góðar stundir. Þegar við komum í heimsókn þá var amma ætíð áhugasöm um öll okkar uppátæki, og fyrir þá ástúð og umhyggju sem hún sýndi okkur munum við ævinlega vera henni þakklátir.

Amma var mikil listakona sem fann listhneigð sinni farveg í hannyrðum og föndri. Hún safnaði ýmiss konar efnum sem hún klippti til, límdi, saumaði og setti svo saman á undurfagran hátt. Hvort sem það voru afmæliskort til okkar barnanna, prjónaðar peysur handa vinum og vandamönnum, hannyrðir til að hengja upp á vegg, eða verkefni fyrir nemendur hennar í skólanum — allt var þetta gert af vandvirkni og myndugleika.

Eitt það sem fastast situr í minningu okkar er hið mikla jafnaðargeð ömmu. Við munum aldrei eftir að hafa séð hana reiða, heldur var hún jafnan kát og glaðlynd. Síðustu ár hennar glímdi hún hins vegar við sjúkdóm þar sem veröldin virtist minnka dag frá degi, uns hún varð agnarsmá. Sjúkdóm þar sem tíminn leið aftur á bak eða stóð kyrr í stað þess að streyma áfram. Þrátt fyrir það hélt amma sínu mikla jafnaðargeði og reiddist aldrei. Meira að segja á þessum erfiðu tímum þá þurfti sjaldnast mikið til þess að fá fram bros á andlit hennar.

Amma var gift Þorvaldi afa í 64 ár en þau kynntust þegar hún var einungis sextán ára. Þau voru ávallt afar samrýnd og störfuðu lengst af á sama vinnustað. Eftir að amma lagðist inn á hjúkrunarheimili þá heimsótti afi hana þrisvar hvern einasta dag og var stoð hennar og stytta í veikindunum. Það gerði ævikvöld hennar vafalítið notalegra.

Hvíl í friði, elsku amma.

Elsku amma Karen er búin að kveðja okkur. Það er sárt og ég sakna hennar mjög en minningin um yndislega ömmu mun fylgja mér. Síðustu daga hefur hugurinn leitað til baka og minningarnar streyma fram.

Ég minnist sérstaklega allra góðu stundanna í Hellulandinu en þangað hef ég farið frá því ég man eftir mér.

Amma og afi áttu þar fallegt heimili og stóran garð. Í garðinum var amma með fullt af blómum ásamt því að rækta jarðarber, rifsber, sólber og kartöflur. Á sumrin hjóluðum við gjarnan til þeirra og var amma oftar en ekki eitthvað að stússast í garðinum. Hún og afi tóku alltaf vel á móti okkur og reiddi amma fram dýrindisveitingar. Oftar en ekki var hollustubrauð frá bakarínu Grímsbæ á borðum en amma smurði það listavel. Síðan var hjónabandssæla með þeyttum rjóma. Ég kom varla í heimsókn til ömmu og afa án þess að taka í spil, en þau kenndu mér að spila. Það sem við spiluðum meðal annars var Grensásmanni, sjóræningjabridds og félagsvist.

Ég mun ávallt minnast ömmu sem algjörrar spilakonu og handavinnusnillings. Hún var alltaf með prjónana á lofti og prjónaði heil ósköp ásamt því að hekla og sauma.

Amma saumaði nærri því öll fötin sín sjálf. Hún var ekkert að stressa sig á uppskriftum heldur breytti og bætti eins og henni einni var lagið. Amma var mjög nýtin og henni þótti gaman að sjá hversu lengi og hvort spottarnir myndu duga þegar hún til dæmis prjónaði vettlinga.

Útkoman hjá ömmu var alltaf stórskemmtileg og oftast nær öðruvísi. Í Hellulandinu voru amma og afi með flottar og litríkar bútasaumsgardínur sem amma hafði að sjálfsögðu búið til. Ég man að amma saumaði líka fallegar páskahænur handa okkur barnabörnunum. Í þær fór smávegis af sælgæti og málsháttur sem amma hafði skrifað.

Hún amma var algjör föndrari og man ég vel eftir heimagerðu afmæliskortunum sem við krakkarnir fengum. Afi fór síðan að skrifa í þau vísur sem hann hafði gert.

Ég geymi öll þessi kort og minnist ömmu með hlýhug og söknuði.

Sköpunargleði ömmu fékk að skína í starfi hennar sem grunnskólakennari á yngsta stigi. Ég man að mamma talaði oft um hvað það hafi verið gaman að alast upp hjá kennara. Amma prófaði þannig ýmis föndurverkefni á þeim systkinum áður en hún notaði verkefnin í skólanum. Við barnabörnin nutum líka góðs af þessu.

Ég er sú eina af barnabörnunum sem fetaði í fótspor ömmu og afa og fór í kennaranám. Þegar amma og afi fluttu úr Hellulandinu var ég svo heppin að fá mjög mörg föndurverkefni og kennslugögn frá ömmu sem ég mun án efa nota í mínu starfi sem kennari.

Mér þykir mjög vænt um að litli sonur minn hafi náð að hitta langömmu sína tvisvar sinnum. Þó svo að hann komi ekki til með að muna eftir því þá mun ég segja honum frá langömmu sinni og hversu yndisleg hún var.

Elsku amma mín ég mun alltaf sakna þín og koma til með að minnast þín. Eins og segir í laginu Rósinni: