Náttúrusýn Hrafnkell í Ásmundarsal, í miðjum hringnum sem skjáirnir sem strengdir eru upp með vírum mynda. „Ég ætla að halda áfram að tæma þennan fjársjóð og nýta mér þá þekkingu sem ég hef öðlast í ferlinu,“ segir hann.
Náttúrusýn Hrafnkell í Ásmundarsal, í miðjum hringnum sem skjáirnir sem strengdir eru upp með vírum mynda. „Ég ætla að halda áfram að tæma þennan fjársjóð og nýta mér þá þekkingu sem ég hef öðlast í ferlinu,“ segir hann. — Morgunblaðið/Einar Falur
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is Er ekki augljóst hvers vegna ég gaf sýningunni þetta heiti, Fæðing guðanna?“ spyr Hrafnkell Sigurðsson myndlistarmaður þar sem við stöndum í Ásmundarsal við Freyjugötu, með verkin á sýningu hans allt í kringum okkur. Á fimm skjám sem sitja eða hanga fyrir ofan okkur á stálvírum sem strengdir eru milli lofts, veggja og gólfs, eru einskonar kyrrir og ægifagrir skýjabólstrar, blákaldir en þó baðaðir gullinni birtu. Með hægum og seiðandi hætti snúast bólstrarnir sem eru þó ekki loftkenndir heldur úr ís.

Einar Falur Ingólfsson

efi@mbl.is

Er ekki augljóst hvers vegna ég gaf sýningunni þetta heiti, Fæðing guðanna?“ spyr Hrafnkell Sigurðsson myndlistarmaður þar sem við stöndum í Ásmundarsal við Freyjugötu, með verkin á sýningu hans allt í kringum okkur. Á fimm skjám sem sitja eða hanga fyrir ofan okkur á stálvírum sem strengdir eru milli lofts, veggja og gólfs, eru einskonar kyrrir og ægifagrir skýjabólstrar, blákaldir en þó baðaðir gullinni birtu. Með hægum og seiðandi hætti snúast bólstrarnir sem eru þó ekki loftkenndir heldur úr ís.

„Titillinn fæddist einhvern tímann í ferlinu,“ bætir Hrafnkell við. „Ég var að reyna að lýsa því sem við sæjum og komast að því að það væri eins og fæðing guðanna. Mér fannst það í rauninni vera að gerast, vera nánast bókstaflegt. Svo fannst mér titillinn hljóma skemtilega stór og verkefnið líka eiga skilið svo grand titil!“

Þessi nýjasta sýning Hrafnkels hefur hlotið verðskuldað lof síðan hún var opnuð fyrir rúmum mánuði en henni lýkur 18. október. Gestir upplifa afrakstur langs ferils þar sem listamaðurinn smíðaði einskonar skúlptúra sem hann kom fyrir á Skálafelli, þar sem þeir söfnuðu á sig ís og snjó sem hann síðan tók bæði vídeó og ljósmyndir af og sýnir – stórt ljósmyndaverk prentað á plexíglerplötu er sýnt í Gryfjunni.

Byrjar með ekki neitt

Þegar ég spyr Hrafnkel hvort hann hafi gengið lengi með hugmyndina að þessu verki, svarar hann því neitandi og segist í raun oft byrja að vinna að verkum áður en hugmyndin sé fullmótuð. „Ég byrja oft að vinna með ekki neitt,“ segir hann. „Ég tengi kannski við einhverja ögn, nógu mikið til að ég verði forvitinn og sjái að það sé hægt að hlaða einhverju utan á það snjókorn.“

Og hér í orðsins fyllstu merkingu; Hrafnkell mótaði málmform sem snjórinn hlóðst utan á og vann þannig með náttúrunni.

„Jú, ég bjó til grindur undir ísinn og það var heilmikið ferli að finna út hvernig grind þyrfti að vera í laginu til að grípa og taka á móti þessu sem náttúran gat skaffað. Ég þurfti að fara mjög margar ferðir upp á Skálafell, sífellt að endurhanna og teikna upp á nýtt. Ég fór út í að gera þrívíddarforrit með aðstoð arkitektanna á Kurt & pí til að teikna upp mynstur sem skagaði mátulega mikið út í allar áttir, ekki of mikið, ekki of lítið; ég þurfti að finna út úr því með mjög mörgum ferðum á nokkurra ára tímabili. Það tók langan tíma að finna út úr þessu – en þá hlóðst líka utan á formin.“

Svo fór Hrafnkell að mynda formin á grindunum. Uphaflega hugsaði hann þetta bara sem ljósmyndaverk.

„En ég hannaði skúlptúrana, grindurnar sem ísinn safnast á, þannig að ég gæti snúið þeim því með því vildi ég geta stýrt birtunni. Þá var komin hringhreyfing sem bauð upp á myndbandstöku og þá fannst mér ég vera búinn að taka ljósmyndunina lengra, ég var búinn að bæta við skrefi.“

Þá bættist tímaþátturinn líka með áhrifaríkum hætti inn í verkin auk þess, eins og Hrafnkell bendir á, að áhorfandinn sjái ísmyndunina sem skúltpúr frá öllum hliðum.

Eftir að hafa fundið út hvernig ísinn hlæðist best á grindurnar tók Hrafnkell myndirnar sem hann vinnur með seint í vetur sem leið.

Finna fyrir formunum

„Þá var ég kominn með réttu formin og búinn að finna út réttu birtuna. Það var ekkert sjálfgefið að grindin hlæði ís og snjó á sig allan hringinn. Stundum var hellingur af ís öðrum megin en bert á hinni hliðinni.

Ég byrjaði að vinna að þessu haustið 2016 og giska á að ég hafi farið svona 140 ferðir á Skálafell á þessum árum.“

Og svo tók við ferlið við mótun verksins á sýningunni. Hrafnkell segist hafa viljað láta áhorfendur finna á óræðan hátt fyrir formi grindarinnar sem er undir ísnum með því að teygja verkin út í rýmið, láta þau ekki bara vera á veggjum. „Og svo mynda verkin saman hring auk þess sem hvert þeirra sýnir hringferð á skjánum.

Upphaflega ætlaði ég að hafa skjáina saman í einskonar skúlptúr en það tók miklum breytingum og hugmyndin kviknaði að strengja stálþræðina hér um rýmið – þeir teygjast um og virkja salinn.“

Ætlar að tæma fjársjóðinn

Þetta er enn eitt verkið sem Hrafnkell skapar þar sem tekist er á við manngerða hluti í náttúruunni eða náttúruna í heimi manna. Þekkt ljósmyndaröð hans sýnir tjöld á jöklum, önnur mót sem bílahjólbarðar skilja eftir sig í snjó, þá gerði hann þekkta myndröð af bráðnandi snjóhaugum í þéttbýli og aðra sem sýnir plast í vatni. Hver er ástæðan fyrir því að hann snýr aftur og aftur að þessu samspili? Er það ádeila?

„Þetta er inngreypt í mig og þau verk sem ég geri og satt best að segja þá veit ég ekki hvers vegna,“ svarar hann. „Það hefur komið mér á óvart að sjá þetta birtast hér enn og aftur, en þó á nýjan hátt.“ Hann þagnar og hugsar sig um. Heldur svo áfram: „Þetta er eitthvert element í mér sem ég er ekki alveg búinn að átta mig á. Og gaman að það skuli koma mér sjálfum á óvart.“

Þeim hluta sýningarinnar sem er í Gryfjunni lýkur nú um helgina en Hrafnkell segir að upplag af verkinu sem var þar verði gefið út á næstunni. Og hann mun vinna fleiri ljósmyndaverk út frá þessu verkefni. „Ég ætla að halda áfram að tæma þennan fjársjóð og nýta mér þá þekkingu sem ég hef öðlast í ferlinu.“

– Eru grindurnar á meðan enn á Skálafelli?

„Já. Ég skammast mín svolítið fyrir járnadraslið sem ég geymi þar en vona að fólk fyrirgefi mér, ég mun fjarlægja það þegar ég verð búinn,“ segir hann brosandi.