Ole Anton Bieltved
Ole Anton Bieltved
Eftir Ole Anton Bieltvedt: "COVID-sjúklingar eru teknir fram yfir alla aðra þjóðfélagshópa í landinu; líka fram yfir aðra sjúklinga sem þó kunna oft að vera í meiri hættu."

Ég vil hér vekja athygli á lítt grunduðum og yfirkeyrðum stjórnunarháttum heilbrigðisyfirvalda, með heilbrigðisráherra og forsætisráðherra í fararbroddi, þar sem COVID og COVID-sjúklingar er tekið fram yfir alla aðra og nánast allan annan rétt og hagsmuni hinna ýmsu þjóðfélagshópa í landinu; líka fram yfir aðra sjúklinga, sem þó kunna oft að vera veikari og í meiri hættu.

540 skurðaðgerðum frestað; stór hluti sjúklinga kvalinn

Það kom fram í fréttum 29. október, að landlæknisembættið hefði fyrirskipað frestun „valkvæðra aðgerða með svæfingu“. Var þetta gert til að möguleiki hugsanlegra COVID-sjúklinga, til að komast að á bráðamóttöku eða Landspítala, yrði ekki skertur.

Bara hjá Orkuhúsinu þýddi þetta frestun um 540 aðgerða. Væntanlega urðu aðrar einkareknar heilbrigðisstofnanir og skurðstofur fyrir þessu líka.

Heildarfjöldi frestaðra rannsókna og aðgerða, bara nú, kann því að vera miklu hærri.

Með öðrum orðum forgangsraðaði landlæknisembættið COVID-sjúklingum langt fram fyrir alls kyns aðra sjúklinga, sem þó voru alvarlega veikir, margir þjáðir, og höfðu beðið aðgerðar, á sama tíma og COVID-sjúklingarnir voru í raun alls ekki til staðar; þetta var bara hópur heilbrigðs fólks, sem hugsanlega kynni að veikjast og þurfa á sjúkraþjónustu að halda.

1.913 hafa látist, þar af aðeins 18 af COVID; 0,9%

Flestum ber saman um, að skaðsemi og hættu af sjúkdómi beri einkum að meta út frá dánartíðni.

Það er auðvitað líka ljóst, að sumir – ég held þó eingöngu þeir, sem veiktust í fyrri bylgju, þegar veiran var miklu skæðari og hættulegri, en nú í annarri bylgju – hafa liðið lengi og mikið af eftirköstum, þó að þeir séu flestir smám saman að ná sér, og það liggur fyrir, að 18 manns hafa látizt af COVID janúar-október, en á sama tíma hafa 1.895 manns látizt af öðrum sjúkdómum og völdum, sem þýðir það, að aðeins 0,9% dauðsfalla, það sem af er árinu, stafa af COVID; 99,1% af öðrum sjúkdómum og völdum!

Má ýta 99,1% sjúklinga til hliðar og rústa mannlíf í landinu út af 18 dauðsföllum!?

Já, greinilega má það ekki aðeins, heldur hefur það verið gert. Illu heilli fyrir land og þjóð; mannlíf, atvinnulíf og velferð í landinu.

Stundum er talað um, að bjarga eyrinum og henda krónunni, þegar menn nálgast viðfangsefnin með þessum hætti.

Ef vandi steðjar að fyrirtækjarekstri, eru viðbrögð oftast þau, að gripið er til margvíslegra ólíkra en samstilltra aðgerða. Einfaldar og einhliða aðgerðir teljast ekki til nútímalegra stjórnunaraðferða.

Stjórnvöld virðast aðeins kunna eina leið: „Lok, lok og læs og allt í stáli“

Í stað þess að leita að og beita blönduðum lausnum, eins og gert er í fyrirtækjarekstri – en íslenzka ríkið er auðvitað stærsta fyrirtæki landsins – virðast ríkisstjórn og heilbrigðisyfirvöld ekkert vita eða skilja, nema eina leið:

Takmarka, hindra eða loka á frelsi manna til lífs og athafna; að leggja dauðsmannshönd á þjóðlífið.

Bakari hengdur fyrir smið

Akkúrat nú voru nýjar, geysilega hertar aðgerðir, að taka gildi. Skal fyrst nefndur sá punktur, að það orki tvímælis, að þær standist lög og stjórnaskrá landsins. Fyrir undirrituðum hefur enginn í ríkisstjórn eða stjórnsýslu það ofurvald, sem hér var beitt gagnvart frelsi landsmanna til lífs og athafna, nema Alþingi.

Það, sem skiptir mestu máli akkúrat nú, er þó þetta:

Hér voru í gangi takmarkanir og aðgerðir, sem voru að skila árangri og virtust vera á réttri leið.

Svo gerist það, vegna afglapa eða fyrir óviðráðanlega slysni, að stórfellt smit kemur upp á Landakoti, sem breiðist svo út í margar áttir – virðist m.a. leiða til tveggja nýrra dauðsfalla og tvöföldunar COVID-sjúklinga á sjúkrahúsi – en þetta er auðvitað einangrað fyrirbrigði, sem hafði lítið eða ekkert með almenna starfsemi og mannlíf í landinu að gera.

Hvernig stenzt það þá, að refsa fólki almennt; fjölskyldum, fyrirtækjum, námsmönnum, íþróttamönnum, sundmönnum, listamönnum, ferðamönnum og alls konar skemmti-, líkamsræktar- og samkomuþjónustu, sem hafði ekkert með skelfilegt hópsmitið á Landakoti að gera, með nýjum harðræðisaðgerðum!?

Hér er þó virkilega verið að hengja bakara fyrir smið!

Hvaða önnur leið var fær?

Nú liggur fyrir, m.a. skv. staðreyndum og tölum hér að ofan, að COVID-hættan hefur reynzt meira huglægur vandi en raunverulegur. Aðeins 18 manns hafa látizt af COVID síðustu 10 mánuði, á sama tíma og 1.895 hafa látizt af öðrum völdum.

Og, sem sagt, nú í seinni bylgju hafa mest fjórir verið í gjörgæzlu í einu, sem ætti að vera mælikvarði nr. 2 á skaðsemi sjúkdómsins.

Á sama tíma lá fyrir í maí, skv. landlækni, að þá hafi verið hægt að tryggja allt að 32 gjörgæzlurúm í landinu.

Þörfin á gjörgæzlurúmum hefur því ekki verið nema um 10%, af þeim fjölda, sem var til staðar. Dánartíðni og gjörgæzluþarfir vegna COVID hafa því, í raun, verið „smávægilegar“. Guði sé lof.

Það, sem eftir stendur, með tilliti til COVID-heilbrigðisþjónustu, er þá almenn þörf til innlagningar smitaðra á sjúkrahús, án þess að veikindi séu alvarleg.

Þessir sjúklingar geta líka verið heima, meðan á veikindum stendur, með læknisráðgjöf í síma, eða á göngudeild.

Til þessarar þjónustu, sem er meira til þæginda og öryggis, þarf enga hátækni. Engar sjúkrastofur með dýrum og fullkomnum tækjabúnaði.

Gott og hreint rúm og herbergi með eftirliti, umönnun og ráðgjöf, ekki endilega bara faglærðra, kannski að hluta t.a.m. fyrrverandi flugfreyja, hefði hér dugað.

Hví var ekki farið í það, að tryggja aukinn fjölda legurúma, fyrir meðal og minna veika COVID-sjúklinga, sem treystu sér ekki til að vera heima – kannski einfaldlega með starfsliði – með nýtingu á auðum hótelrýmum, eins og á Náttúru, Sögu eða Oddsson?

Ef hugleiðingar og ráðstafanir í þessa átt hefðu átt sér stað, hefði kannske mátt hlífa mönnum og fyrirtækjum – landsmönnum í heild sinni – við þeim miklu áföllum; vanlíðan, óöryggi, kvíða og þeirri óhamingju, sem þvinganir, harðar takmarkanir og lokanir hafa í för með sér.

Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður og stjórnmálarýnir.