Viðtal
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Mörg íslensk fyirtæki voru ekki viðbúin þeim mikla vexti sem varð í netverslun í kórónuveirufaraldrinum. Yngvi Tómasson segir suma vera í þeim sporum að þurfa ýmist að taka vefverslanir sínar rækilega í gegn eða opna vefverslun frá grunni á meðan aðrir glími við þann vanda að geta ekki annað eftirspurn og eigi fullt í fangi með að halda utan um sölu sína og þjónustu yfir netið.
Yngvi er framkvæmdastjóri Leikbreytis sem sérhæfir sig í stafrænum lausnum fyrir vefverslanir. „Umhverfið hefur gjörbreyst á þessu ári og vefverslanir farnar að vega mun þyngra í rekstri seljenda af ýmsu tagi. Þar til nýlega voru fáir búnir að fjárfesta í að sinna vefverslun almennilega og ófáir sem notuðu vefverslanir sínar þá fyrst og fremst til að sýna vöruframboðið á meðan salan sjálf fór að langmestum hluta fram á staðnum.“
Segir Yngvi núna hægt að finna dæmi þar sem íslenskar verslanir selja meira yfir netið en á hefðbundnum útsölustöðum sínum og hafa sumir uppgötvað að það gagnast þeim ekki lengur að reka verslunarrými á besta stað. „Ég veit t.d. um húsgagnaverslun sem breytti rekstrinum og lokaði verslun á dýrum stað í bænum en færði söluna alla yfir á netið. Fyrirtækið rekur enn vöruhús í jaðri borgarinnar og getur tekið á móti viðskiptavinum þar en vefverslunin er í aðalhlutverki.“
Vefverslunarkerfin sjá um utanumhaldið
Stjórnendum er vandi á höndum því það að opna vefverslun bætir nýrri vídd við reksturinn og útheimtir bæði fjármagn og vinnu. Þá eru fæstir vanir því að reka vefverslun og þurfa að læra margt frá grunni. Yngvi segir grunnatriðin þó í megindráttum þau sömu: rétt eins og innrétta þarf fallegt verslunarrými þarf að hanna aðlaðandi vefverslun, og rétt eins og tengja þarf posa við afgreiðslukassa verslunar þarf að tengja vefverslunina greiðslugáttum kortafyrirtækjanna. „Svo þarf að stilla vörunum fallega upp, og síðast en ekki síst láta fólk vita af því að búið er að opna búðina og auglýsa reksturinn.“
Að mörgu er að huga og þarf t.d. iðulega að tengja vefverslunina við eldri birgða- og bókhaldskerfi. Í tilviki nýrra fyrirtækja segir Yngvi að oft geti verið hentugast að byrja á vefversluninni og svo hafa hefðbundna verslun sen anga af þeim rekstri, frekar en öfugt, enda vefverslunarkerfi vel til þess fallin að halda utan um lagerstöðu, pantanir og greiðslur. „Margir seljendur eru í þeim sporum að þurfa í raun ekki að nota bókhaldskerfi nema til þess að geta gert reikninga sem fullnægja ýtrustu lagakröfum. Vefverslunarkerfi geta í raun annast allt utanumhaldið.“
Sumir óttast kannski að það að opna vefverslun valdi tvíverknaði í rekstri hefðbundinnar verslunar. Yngvi segir að vitaskuld verði að sinna vefverslunum vel og m.a. bregðast hratt við fyrirspurnum viðskiptavina, en tæknin sé þannig í dag að auðvelt er að t.d. setja inn myndefni og vörulýsingar, afgreiða pantanir og uppfæra verð. „Það er regla frekar en undantekning að framleiðendur útvega smásölum rafræn skjöl með öllum helstu upplýsingum og myndum og hægt að færa yfir í vefverslunarkerfi með sjálfvirkum hætti. Nýlega þurfti ég t.d. að fylla hillurnar hjá vefverslun með um 30.000 vörunúmerum og gat ég gert það á augabragði með því að nýta þar til gerðar skrár framleiðenda.“
Gæti sín á smáa letrinu
Fara má ýmsar leiðir við að koma vefverslun í loftið. Yngvi bendir á að finna megi lausnir sem gera fólki kleift að smíða vefverslanirnar sjálft við eldhúsborðið heima, á meðan öðrum henti langbest að fá aðstoð sérfræðinga til að klára verkið. Hann varar við því að sum vefverslunarkerfi eru þannig gerð að þau henta vel á meðan umsvifin eru lítil en verða hlutfallslega dýrari eftir því sem umsvifin aukast, s.s. ef gjaldskráin er veltutengd. Í öðrum tilvikum getur reynst seljendum illmögulegt að færa vefverslun sína yfir í annað kerfi ef þeir vilja skipta. „Þetta er ekki ósvipað og að taka verslunarhúsnæði á leigu: fólk ætti að lesa skilmálana vel og beina viðskiptum sínum þangað sem gegnsæið er mest. Það sem margir óttast mest er einmitt að fá óvænta reikninga í bakið vegna vefverslunarinnar.“
Að fá íslenskt hugbúnaðarfyrirtæki til að setja upp vandaða vefverslun fyrir smátt eða meðalstórt fyrirtæki ætti að kosta á bilinu hálfa til eina milljón króna, að mati Yngva. Má síðan reikna með að þurfa að ráðstafa öðru eins í markaðskostnað til að tryggja að almenningur viti af vefversluninni. Loks þarf að tryggja að starfsfólk hafi nægan tíma til að sinna vefversluninni, uppfæra vöruframboðið og svara hvers kyns spurningum sem berast. „Vefverslun sem ekki er sinnt verður fljótt óaðlaðandi, og rétt eins og í hefðbundnum verslunarrekstri gildir að sinna markaðshliðinni, t.d. með reglulegum útsölum, jólavörum, fermingartilboðum, og að taka þátt í tilboðsdögum eins og „Black Friday“ og „Singles Day“,“ segir hann.
Eins er brýnt að viðskiptavinum vefverslunar sé gert það ljóst – helst strax á forsíðunni – hvaða skilmálar gilda um sendingarkostnað og vöruskil. „Það sem fælir fólk hvað mest frá vefverslun er að það óttast að það geti verið kostnaðarsamt að fá vöruna senda heim að dyrum eða erfitt að skila henni ef hún er þeim ekki að skapi. Þeir seljendur standa oft best að vígi sem geta lofað ókeypis eða mjög ódýrri heimsendingu, og ef um stærri vöru er að ræða mætti jafnvel lofa að sækja vöruna án endurgjalds,“ útskýrir Yngvi. „Það ýtir líka undir sölu, og leysir ýmis vandamál, ef framsetning á myndum er góð og textaupplýsingar skýrar. Viðskiptavinurinn vill geta skoðað vöruna frá öllum sjónarhornum til að átta sig sem best á henni.“