Getur einhver elskað...?

Titill gamanmyndarinnar The Forty-Year Old Version vísar til hins gríðarvinsæla grínslagara The Forty-Year Old Virgin sem skartaði Steve Carrell í hlutverki fávísa hreina sveinsins. Útúrsnúningurinn er til þess gerður að fanga athygli meginstraumsáhorfenda, líkt og myndin sem notar kunnuglegt frásagnarform og þemu til að bjóða upp á ferskt og fáheyrt sjónarhorn.

Söguhetja Fertugu gerðarinnar , Radha Blank, er svört, fertug og kvenkyns leikskáld sem býr í New York. Radha stendur á ákveðnum krossgötum en þrátt fyrir fögur fyrirheit hefur ferillinn ekki náð flugi og einkennst af endalausri höfnun undanfarinn áratug. Hún er óörugg í eigin skinni, aukakílóin plaga hana og þar að auki hefur hún nýverið misst móður sína. Til að ná endum saman kennir hún leiklist í menntaskóla í hverfi sínu Harlem. Æskuvinur og umboðsmaður hennar, hinn kóreskættaði Archie, reynir eftir fremsta megni að koma leikritum hennar að í leikhúsum breiðstrætanna. Á óvæntan hátt finnur Radha flóknum tilfinningum sínum farveg í rapptónlist og tekur upp emmsjénafnið RadhaMUSprime (önnur lunkin afbökun á poppmenningu en Rodimus Prime er einn leiðtoga Transformers-vélmennanna og líkt og Radha hrjáist hann af efa og litlu sjálfstrausti). Um leið kynnist hún yngri taktsmiði og lagahöfundi að nafni D en þau tengjast nánum böndum í gegnum sköpunina og sameiginlegan móðurmissi. D fyllir glaður skarð rómantíska viðfangsins (sem þarf, jú, alltaf að fylla).

Fertuga gerðin ber ýmsa eiginleika sjálfvísandi skáldskapar. Einna helst að því leyti að leikstjóri og handritshöfundur hennar fer með aðalhlutverkið sem er eins konar skáldræn útgáfa af henni sjálfri. Fléttan og söguatriði eru að miklu leyti byggð á ævi höfundarins. Radha Blank er í leikskáld með (aðeins) eitt uppsett leikrit á ferilskránni og hún á sér sama rapphliðarsjálf og persóna myndarinnar. Bróðir Rödhu kemur fram sem hann sjálfur í myndinni og atriðin sem varða foreldra þeirra eru sannleikanum samkvæm – faðir þeirra var trommari og smiður og móðir þeirra myndlistarkona og kennari sem lést fyrir stuttu (m.a. eru notaðar ljósmyndir af þeim og listaverk móðurinnar í myndinni). Allt er þetta hluti af leik með mörk raunveruleika og skáldskapar. Í grunninn er þetta listamannasaga en samfélagslegir þættir og sjálfsmyndarpólítík eru í fyrirrúmi og veltir Fertuga gerðin markvisst fyrir sér hvernig er hægt sé að skapa svartar frásagnir í listaheimi sem samanstendur af hvítum lyklavörðum.

Eins og sígílt er í gríni snýr það að miklu leyti að aðalpersónunni sjálfri og hennar hrakföllum (sérstaklega framan af). Radha er frábær í aðalhlutverki hinnar seinheppnu en bráðsnjöllu listaspíru, sem glímir við eigin sjálfsmynd (en hún er gjarnan mynduð í spegli). Ferðalag hennar inn í karllægan heim rappsins er stórskemmtilegt og textarnir eru jafn beittir og skop myndarinnar í heild. Ekki kemur á óvart að upphaflega var Fertuga gerðin hugsuð sem netþáttaröð og gæti frásögnin ekki síður fallið vel að því formi. Líklega er ætlunin með svarthvítri kvikmyndatöku að veita myndinni aukinn „bíóblæ“ og skipa sér á þann hátt á skör listrænna New York-gamanmynda eins og Manhattan Woodys Allens og She's Gotta Have It Spikes Lees – en sjónræna hliðin er ekki beinlínis styrkur myndarinnar.

Grínið er þó sterkast þegar það ögrar og lætur (hvíta) áhorfandann endurmeta afstöðu sína til svartar listar (áhrif kvikmynda Spikes Lees eru ótvíræð). Spjótunum er beint að leikhúsheiminum sérstaklega en einnig á samfélagið í víðum skilningi. Innan söguheimsins einskorðast rými fyrir frásagnir svartra við „fátæktarklám“ og rappsöngleiki, sem uppfylla umfram allt þarfir hvítrar millistéttar. Undirgefni og/eða kynferðislegir greiðar eru eina leiðin inn í þessa veröld. Smeðjulegi leikhúsframleiðandinn J. Whitman er holdgervingur allra þessara annarlegu kennda og valdaójafnvægis (óvænt innskot af slöppum skinnpoka myndgerir vandamálið á snilldarlegan og sprenghlægilegan máta) en hann er frábærlega leikinn af Reed Birney. Enn fremur tekur írónían á sér skýra frásagnarlega mynd í grískum kór sem ávarpar Rödhu og hlutskipti hennar beint í myndavélina í innskotsmyndskeiðum. Kórinn er skipaður svörtum erkitýpum, „fólki úr hverfinu“. Þar er að finna hressa rónann á horninu með klúru brandarana og fyndnu konuna í eldri kantinum sem veitir óumbeðið lífsráð í sífellu. Erkitýpurnar vita að þær eru klisjur og tala um það í samskiptum sínum við Rödhu, sem gerir grínið enn fyndnara.

Frásögnin fylgir að öðru leyti hefðbundnu mynstri – Radha upplifir mótlæti og lærir af því og stendur eftir stoltari fyrir vikið. Bent hefur verið á að hún sé fullsjálfhverf persóna, þ.e.a.s. að erfitt sé að halda með henni þar sem hún (og myndin) líti niður á þorra persónanna sem verða á vegi hennar. Þó að tilfinningalegt ferðalag söguhetjunnar sé ekki endilega fullnægjandi helgar tilgangurinn meðalið að þessu sinni. Í heildina er Fertuga gerðin frumleg, beitt og fyndin frumraun leikstjórans.