Vilhelmína Þorvaldsdóttir

Það eru blendnar tilfinningar sem bærast í brjósti okkar þessa dagana, bæði sorg en einnig mikið þakklæti fyrir allar þær góðu minningar sem mamma skilur eftir.

Hún var okkur ávallt mikil fyrirmynd og stöðugt hefur hún hvatt okkur og stutt. Mamma var kona með marga strengi í hörpu sinni. Hún var mikill listunnandi, tungumálamanneskja, og meðal annars liggja mörg falleg málverk og aðrir listmunir eftir hana. Það var alltaf stutt í hlátur og góðlátlegt grín hjá henni. Hún var aldrei aðgerðalaus – ef stofuborðið heima á Borgarholtsbraut var ekki fullt af bókhaldspappírum, þá var það yfirfullt af ættfræðigrúski eða hún var að leggja á borð fyrir óvænta gesti.

Foreldrar okkur voru miklir félagar og bæði voru þau félagsverur og mannvinir. Á heimili okkar systra var mikill gestagangur og oft glatt á hjalla meðal annars vegna þess að systkinahópur pabba var stór. Þegar þau komu saman heima var mikið sungið og spilað, meðal annars á píanó og harmonikku, og kveðnar rímur. Mamma var alltaf snögg að útbúa eitthvað matarkyns fyrir óvænta gesti.

Fjölskyldan fór mikið í ferðalög og þá voru sagðar sögur, landslag skoðað út frá fegurð og jarðfræði. Ferðalög okkar vestur í Ísafjarðardjúp voru árviss viðburður – mamma fyllti litlu fólksvagnsbjölluna af mikilli útsjónarsemi til að allt kæmist með í Djúpið. Troðfullt var í öllum rýmum og á toppnum þegar lagt var af stað.

Mackintoshdós með steiktum lambakótilettum var það síðasta sem komst fyrir í bílnum – svo var stoppað á fallegum stað á leiðinni og þessi ljúffengi matur snæddur.

Það var alltaf gaman að ferðast um Ísland með mömmu og eitt af því sem hún hafði fyrir reglu var að stoppa við læki og fara í fótabað til að finna kuldastrauminn fara upp eftir hryggsúlunni og enda í höfðinu. Hún var sannfærð um að kuldinn hefði mögnuð áhrif á líkamann og heilann.

Mamma var orðheppin og mikill ljóðaunnandi og hún átti það til að kasta fram vísum. Skiptist hún meðal annars á vísum við nágrannann í sambandi við byggingu bílskúrs á Borgarholtsbrautinni og við eiganda lóðar sem hún keypti á Vatnsleysuströnd, öllum til gamans.

Með þessum fáu orðum viljum við systur þakka mömmu fyrir það veganesti sem hún hefur gefið okkur.

Blessuð sé minning hennar.

Dætur þínar,

Það er sorglegt og skrýtið að tengdamóðir mín Vilhelmína hafi nú endanlega kvatt okkur. Þrátt fyrir að hún hafi síðustu ár smátt og smátt horfið inn í gleymskunnar heim kem ég ávallt til með að minnast hennar sem þessarar lífsglöðu, greindu og fróðu konu sem ég var svo heppinn að kynnast.

Fyrstu kynni okkar voru sumarið 1985 þegar ég kom í fyrsta skipti til Íslands í fylgd dóttur hennar, Betu. Villa, Venni og Sigga tóku á móti okkur á Keflavíkurflugvelli – tungumálið var mér framandi og ég skildi ekki orð af því samtali sem fram fór í bílnum á leið okkar í Kópavoginn. Ég horfði mest í undrun út um gluggann og virti fyrir mér hina endalausu hraunbreiðu og fjallahringinn.

Villa átti síðar eftir að sýna mér og fræða um fleiri náttúruperlur landsins. Hennar góða viðmót, umhyggja og vinátta gerðu það að verkum að ég hef alltaf upplifað mig innilega velkominn þegar ég hef komið hingað til Íslands. Þetta hefur líka orðið til þess að ég upplifi Ísland eins og mitt annað heimaland.

Villa var mikil málamanneskja og áður en ég náði tökum á íslenskunni var aldrei erfitt að eiga skemmtilegar samræður við hana, enda hún mjög fróð um marga hluti.

Eins og margir Íslendingar var hún mjög áhugasöm um ættfræði. Ég minnist þess sérstaklega þegar við Beta höfðum eignast okkar fyrsta barn, Sunnu, og mér hafði með mikilli fyrirhöfn tekist að rekja ættir mínar í móðurætt aftur til átjándu aldar og nefndi þetta við hana.

Villa stóð þá upp og kom til baka með skjal sem hún hafði unnið og það sýndi fram á skyldleika hennar við víkinga sem komu frá Rússlandi í kringum árið 400 og í gegnum Flosa í Njálssögu og fram til dagsins í dag. Ég var að sjálfsögðu orðlaus og mjög uppnuminn yfir þessu.

Barnabörnin voru Villu afar mikilvæg en aldrei kvartaði hún yfir fjarlægðinni við okkar börn þó svo að við vissum að hún saknaði þess að hafa þau nær sér.

Villa var alla tíð mjög áhugasöm og fylgdist vel með hvernig gengi hjá okkur og börnunum handan hafsins. Hún kom oft í heimsókn til okkar og fékk að kynnast sænska sumrinu bæði í Vermalandi sem og á vesturströndinni í Björnes.

Villa var endalaus uppspretta fróðleiks, hagmælt, orðheppin og skemmtileg kona. Það var alltaf gaman að hafa Villu í heimsókn hjá okkur. Hún kenndi börnunum urmul íslenskra kvæða og söngva sem eru þeim svo góð minning um hana í dag.

Hún naut þess líka að hafa okkur og börn okkar nær sér í þau tvö skipti sem við bjuggum á Íslandi í lengri tíma og hjálpaði okkur þá líka á margan hátt. Hún var meðal annars einstök í að hjálpa mér í margs konar erfiðum samskiptum við opinberar stofnanir. Það tók hana bara nokkur símtöl, þá hafði hún reddað málunum fyrir mig.

Villa skilur okkur eftir með margar góðar minningar og ég veit að hún hefur gefið börnunum okkar gott veganesti. Meðal annars með því að horfa jákvæðum augum á lífið og tilveruna, styðja við lítilmagnann og vera víðsýn.

Andi Villu mun lifa áfram – minningin er björt.

Kær kveðja,

Það er mikill missir af ömmu Villu. Alltaf var hún til staðar, hlý, ljúf, yndisleg, síbrosandi og hress.

Hún var góð og einnig klár, í öllum afmæli og veislum hélt amma ræðu og stundum fylgdi vísa með. Ég var mjög stoltur af henni, hún var svo skemmtileg.

Amma sagði alltaf við mig og Tinnu „verið góð við hvort annað“.

Takk elsku amma fyrir allt.

Reinhardsson (Venni)

Þó að við barnabörnin hennar ömmu Villu höfum lengst af búið fjarri henni hefur það alltaf verið trausti og hlýi faðmurinn hennar sem hefur boðið okkur velkomin „heim“ og hún verið sú sem hefur tengt okkur svo sterkum böndum við hitt heimaland okkar – Ísland.

Hún kynnti okkur m.a. álfa og kraftinn í náttúrunni. Kenndi okkur að það væri mikilvægt að staldra við og líta í kringum sig til að uppgötva fegurðina hér og nú. Sagði svo oft: „Náttúran er aldrei ósmekkleg.“

Hún kenndi okkur að við gætum sótt kraft í Snæfellsjökul, sem á góðviðrisdögum var hægt að sjá frá íbúð hennar á 7. hæð í Garðabæ.

Hún kenndi okkur að meta góðan húmor og hlátursköstin með henni út af litlu sem engu voru ófá.

Hún benti okkur á og sýndi, ekki síst gegnum sína eigin lífssögu, hvers konur eru megnugar.

Hún kenndi okkur merkingu íslenska orðasambandsins „að kúra í hálsakotinu“.

Við munum minnast elsku ömmu sem þeirrar hlýju, skemmtilegu og kláru konu sem hún var.

Þegar við vorum börn og áttum erfitt með að sofna eða vorum óróleg eða hrædd á kvöldin sagði mamma að afi Venni vekti yfir okkur og nú vitum við að þau vaka bæði saman yfir okkur.

Minning ömmu lifir.

Þín barnabörn,

Þegar ég hugsa til ömmu verður mér strax hlýtt í hjartanu og brosi. Ég er afskaplega stolt af ömmu. Amma áorkaði miklu á sinni ævi og til dæmis var hún fyrsta lögreglukonan á Íslandi árið 1954. Amma var bráðsnjöll kona, gáfuð og klár. Hún lagði mikla áherslu á góða menntun. Ég vil því þakka ömmu fyrir alla þá hvatningu sem ég fékk á minni skólagöngu, fyrir hvað mér hefur gengið vel og þann metnað sem ég hef tamið mér með hana mér við hlið.

Amma var alltaf tilbúin að lesa allt yfir og var með svör við öllu, hún var sneggri en allar bækur og leitarvélar. Ef amma var ekki á staðnum var ég sneggri að fá svörin með því að taka upp tólið og hringja í ömmu, mikið væri gott að geta tekið upp tólið aftur og átt samtal við ömmu.

Það voru fáar stundirnar þegar ég var með ömmu sem fólk í kringum hana var ekki brosandi eða hlæjandi. Þvílíkur húmor sem konan hafði, ég þekki engan sem er með jafn góðan húmor og hún. Hún fékk mann alltaf til að hlæja og syngja með sér. Ég á ótal margar minningar með henni þar sem við syngjum saman. Þá sérstaklega í bílferðunum okkar út á land, þar sem við fjölskyldan vorum dugleg að ferðast, og keyrðum í átt að Akranesi og sáum Akrafjall, þá sungum við alltaf lagið „Vorkvöld í Reykjavík“ eftir Sigurð Þórarinsson. Við tókum alltaf öll undir með ömmu hátt og snjallt þegar kom að: „... Akrafjall og Skarðsheiði eins og fjólubláir draumar. Ekkert er fegurra en vorkvöld í Reykjavík.“ Mikið hugsa ég til þín þegar ég sé Akrafjallið.

Bílferðirnar okkar út á land voru ekki einungis söngur heldur einnig fótaböð í hverjum einasta læk sem amma kom auga á. Í fyrstu fótaböðunum þurfti amma að draga mig með en ekki leið á löngu þar til við amma vorum bestu fótabaðsvinkonur og skottuðumst alltaf saman tvær út í læk. Amma sagði alltaf við mig að það að baða sig í ísköldum læk væri svo gott fyrir mann og sérstaklega fyrir heilann. Enn í dag tek ég undir orðin hennar ömmu og mun alltaf gera.

Amma var alltaf jafn hrifin af fallegu útsýni. Hún var svo stolt af útsýninu úr stofuglugganum á heimili sínu í Garðabænum þar sem hún tók fjölda mynda. Hún var alltaf jafn spennt fyrir að sýna manni þær myndir þegar maður kom í heimsókn. Útsýnið var sérstaklega fallegt þar sem hún bjó í sjöunda himni, eins og amma sagði, þar sem hún bjó á sjöundu hæð. Amma var með útsýni yfir Snæfellsjökul og þótti henni gífurlega vænt um það þar sem Snæfellsnesið var hennar uppáhaldsstaður. Ég hugsa alltaf til ömmu þegar ég geng ströndina á Snæfellsnesinu, með tærnar í sandinum, buslandi í sjónum eða þegar ég horfi á Snæfellsjökul. Mikið hafðir þú gott auga amma.

Ég þakka þér fyrir allt sem þú hefur gefið mér og kennt mér í gegnum árin.

Ég á svo margar góðar minningar sem einkennast að hlátri, söng og latínukennslu.

Hvíldu í friði amma, minning þín lifir í hjarta mínu.

Þitt yngsta og besta barnabarn, eins og lagið sem þú söngst til mín áður ég fór að sofa,

Reinhardsdóttir.

Villa móðursystir mín var einstök kona og stóra fyrirmyndin mín í lífinu. Ég á henni óendanlega mikið að þakka.

Ég fæddist á 16 ára afmælisdegi hennar og fékk að njóta þess ævilangt.

Hún kallaði mig alltaf „bestu afmælisgjöfina“ sína.

Hún gaf óöruggu barni fullvissu um að vera dýrmætt, ráðvilltum unglingi skilyrðislausa væntumþykju og fullorðnu konunni vináttu sína og tryggð, sama hvað.

Svo var hún dásamlega skemmtileg og aldrei hrædd við að fara ótroðnar slóðir eða prófa eitthvað nýtt. Hláturmild, hlý og skapandi.

Þegar ég var níu ára veiktist pabbi af berklum og mamma þurfti að senda okkur tvö elstu systkinin tímabundið frá sér til ættingja. Þá bjó ég sumarlangt hjá Villu og ömmu Elísabetu í Miðtúninu í Reykjavík.

Á þeim tíma var tiltölulega nýstofnuð innan lögreglunnar sérstök kvenlögregludeild á Íslandi. Villa var fyrsta lögreglukonan á Íslandi sem starfaði innan þessarar deildar og mér þótti mikið til starfs hennar koma.

Þó ég væri ung að árum skynjaði ég einlæga löngun frænku minnar til að láta gott af sér leiða í starfinu, fordómaleysi hennar og velvild gagnvart þeim sem höfðu orðið illa úti í lífinu og hún hafði afskipti af. Mig langaði að líkjast henni þegar ég yrði stór.

Þegar ég varð erfiður unglingur greip mamma oftar en einu sinni til þess ráðs að fá Villu frænku til að koma skynsemi inn í höfuðið á mér. T.d. þegar ég uppástóð að hætta í MA af því að ég féll í stærðfræði eftir fyrsta veturinn þar.

Mamma vissi sem var að Villa náði til mín, að ég hlustaði á hana.

Þegar Villa giftist Vernharði Kristjánssyni rannsóknarlögregluþjóni og þau stofnuðu heimili bjó amma Elísabet áfram á heimili dóttur sinnar og gerði alla tíð eða þar til hún þurfti orðið á meiri umönnun að halda en hægt var að veita i heimahúsi.

Venni var ömmu sem besti sonur, dekraði við hana og smitaði hana og umhverfi sitt með glaðværð og elsku, eins og Villa.

Það var einstaklega gott að heimsækja þau og gaman að vera með þeim.

Maður var svo innilega velkominn, alltaf fagnað eins og maður væri langþráður gestur. Þannig var heimili þeirra. Þar ríkti gestrisni og glaðværð.

Þetta upplifðu líka vinir og félagar dætranna tveggja, þeirra Elísabetar og Sigríðar Snjólaugar, og stundum virtist unga fólkið ekkert síður vera að heimsækja húsráðendur og njóta þess að spjalla við þau.

Eftir að Venni lést flutti Villa í yndislega íbúð á sjöundu hæð í blokk í Garðabæ þar sem útsýnið var fagurt og vítt og hún undi sér vel og sinnti sínum fjölmörgu áhugamálum og félagsstörfum.

Þegar hún seinna flutti inn á hjúkrunarheimilið Eir var hún fljót að benda á og vera þakklát fyrir gott útsýni úr herberginu sínu. Jákvæðnin og góða skapið fylgdu henni alltaf.

Hún var einfaldlega mikill mannvinur, fordómalaus og skilningsrík, skemmtileg og skarpgreind. Gildin hennar hafa orðið mér æ dýrmætari, vinátta hennar ómetanlegur fjársjóður.

Veri hún kært kvödd, elsku frænka mín, og hafi hún þökk fyrir allt.

(Jóna Lísa).