Anna Þóra Steinþórsdóttir

Elsku mamma, þá hefur þú loks fengið hvíldina.

104 ár er ansi langur tími í lífi hvers manns. Mér er í barnsminni hvað hún gekk alltaf rösklega þegar ég var lítil og var að reyna að fylgja henni eftir í fiskbúðina eða matvörubúðina, því enginn bíll var til á heimilinu. Fyrstu búskaparárin bjuggum við í Miðtúni 58 og síðar í Sigtúni 25. Hún hafði lært kjólasaum og tók að sér að sauma fyrir konur og síðar fór hún að sauma pils fyrir verslunina Best á Vesturgötu. 1958 fór hún að vinna í Olíuverslun Íslands, síðar Olís, sem aðstoðarkona í eldhúsi og síðar símvörslu og umsjón með spjaldskrá og vann hún við það til starfsloka.

Upp úr 1960 eignuðust þau sinn fyrsta bíl, en það leið langur tími þar til hún lærði á bíl. Þegar pabbi veiktist langaði hana til að taka bílpróf og það gerði hún 65 ára gömul. Hún naut þess að vera sjálfstæð og geta farið til vinkvenna þegar svo bar undir. Hún fór í kvennaleikfimi í Laugarnesskóla og stundaði það í 30 ár hjá Ástbjörgu Gunnarsdóttur. Eftir að pabbi lést 1993 kom hún oft með okkur Gulla í sumarbústaðinn okkar Hraunból. Þar leið henni vel. Þá var oft farið í bíltúra um Suðurlandið og sveitirnar skoðaðar, þar þekkti hún mörg bæjarnöfn. Stundum bauð hún upp á kaffi og hnallþórur í Kaffi Krús eða upp á ís. Hún hafði mjög gaman af að spila rommý við okkur og Valda okkar, sem hafði mjög gaman af að spila. Svo voru það myndatökurnar af kvöldsólinni og sólarlaginu í Grímsnesinu sem var alveg einstakt.

Hún flutti úr Espigerðinu eftir þrjátíu ára veru þar yfir í Furugerði 1 og var þar í tæp þrjú ár en var svo óheppin að detta og lærbrotna og lenti þá á sjúkrahúsi í sex vikur, þaðan fór hún á Landakot í aðrar sex vikur. Síðan var hún svo lánsöm að komast á Mánateig á Hrafnistu við Brúnaveg, þar sem hún naut frábærrar umönnunar í tæp 10 ár. Færum öllu því góða fólki hjartans þakkir fyrir.

Hvíldu í friði elsku mamma.

Nú fékk hún hvíldina langþráðu, eftir tæplega 104 ára veru í þessum heimi. Hver veit nema hún sé komin til endurfundar við Ólaf eiginmann sinn, sem lést árið 1993. Þau voru erfið síðustu árin hjá henni, þrátt fyrir frábæra umhyggju starfsfólksins á Mánateig á Hrafnistu sem gerði allt til að láta henni líða sem best.

Ég kynntist Þóru fyrir rúmum 50 árum, þegar ég fór að gera hosur mínar grænar fyrir dótturinni á heimilinu. Ég komst fljótt að því að Þóra hafði ákveðnar skoðanir á þjóðmálunum, ég var ekki alltaf á sama máli, en gætti þess vel að styggja ekki væntanlega tengdamóður mína og lét því lítið fara fyrir skoðunum mínum.

Mér var vel tekið af þeim hjónum Þóru og Ólafi, ég var varla kominn inn fyrir þröskuldinn á Háaleitisbrautinni, þar sem þau bjuggu á þeim tíma, þegar mér var boðið í mat. Eftir að Ólafur féll frá árið 1993 kom hún oft með okkur í sumarbústaðinn okkar og þá skiptum við um hlutverk því þá gat ég boðið henni í mat, mér til mikillar ánægju. Hún sótti mikið á sínar gömlu æskuslóðir meðan heilsan leyfði, og átti þar hauk í horni sem var heiðurskonan Ingibjörg Zophaníasdóttir mágkona hennar, sem var fyrr á árum bóndi og húsfreyja á Hala í Suðursveit.

Ég þakka Þóru samfylgdina, megi hún hvíla í friði.

Nú er kær föðursystir mín, Anna Þóra Steinþórsdóttir, fallin frá eftir rúmlega aldarlangt lífshlaup, en hún hefði orðið 104 ára í lok næsta mánaðar. Þóra frænka, eins og við í fjölskyldunni kölluðum hana ævinlega, var fædd á öðrum tug síðustu aldar þegar nútímaþægindi voru óþekkt og véla- og tæknivæðing okkar tíma var langt handan við hornið. Hún ólst upp í hefðbundnu bændasamfélagi þess tíma, hjá ástríkum foreldrum og bróður einum systkina. Það var sérkennilegt að hlusta á þau systkinin, föður minn og hana, lýsa lífinu í sveitinni, þar sem ekkert virtist í raun skorta og börnin voru þá sem nú söm við sig. Þar sem kirkjuferðir gátu orðið viðburðarík mannamót og kærkominn samfundur fólksins í Suðursveit, vettvangur samskipta þar sem fólk skiptist á fréttum af sér og sínum og fylgdist með ungviðinu vaxa úr grasi, að ekki sé talað um tækifæri unga fólksins til að kynnast og gefa hvert öðru auga. Stundum upphófust jafnvel hnippingar eða slagsmál á milli krakkanna á kirkjulóðinni. Skautaferðir á Lóninu voru hinar dásamlegustu vetraríþróttir barna og unglinga og rómantíkin lá í loftinu á björtum tunglskinskvöldum.

Við Þóra áttum saman margar ánægjulegar samverustundir eftir að ég flutti til Reykjavíkur. Hún var skemmtileg og gestrisin heim að sækja, félagslynd og alla jafna orðheppin og hafði unun af að spjalla. Hún naut þess að skreppa í bíltúra og á kaffihús, hringdi gjarnan í mig og spurði hvort mig langaði ekki að koma og slúðra svolítið. Þetta sagði hún í hálfkæringi og með nokkurs konar vandlætingu, því slúður var ekki hennar stíll.

Á efri árum eftir að Ólafur eiginmaður Þóru féll frá, kom hún gjarnan til sumardvalar að Hala á hverju sumri. Þar var oft glatt á hjalla og mikið hlegið. Þóra kunni þá list að láta fleyg orð falla. Hún var skemmtileg en gat verið berorð án þess þó að troða öðrum um tær vísvitandi, og enginn oflátungur var hún og lítið fyrir að hreykja sér. Þau systkinin, faðir minn og hún, voru ekki alltaf sammála. Bæði voru þau minnug og höfðu gaman af að rifja upp viðburði fyrri ára, um fólk og fyrirbæri. Faðir minn var stríðinn og átti til að espa systur sína upp en allt var það þó í miklu glensi og gamni og aldrei minnist ég þess að upp úr hafi soðið. Á móti var hún lagin við að veiða upp úr honum hin ýmsu leyndarmál frá fyrri tíð, sem við systkinin skemmtum okkur yfir.

Kæra Þóra frænka. Ég veit að þú hefur fengið góðar móttökur þarna í sælustraffinu hinum megin. Þú valdir þér góðan dag til að kveðja, afmælisdag Þórbergs föðurbróður þíns.

Þakka þér fyrir allar góðu gleðistundirnar okkar, elsku frænka, ég vildi bara að þær hefðu verið miklu fleiri síðustu árin. Það var alltaf svo augljóst hversu ættartengslin voru sterk og þræðirnir áþreifanlegir, sem gerði samveru þína með stórfjölskyldunni svo merkingarbæra og ómissandi. Ég hlakka til endurfundanna, við eigum eftir að slúðra svo miklu miklu meira.

Innilegar samúðarkveðjur til Óskars, Guðrúnar og fjölskyldna.

Í dag verður hún „Þóra frænka“, eins og hún var alltaf kölluð, borin til grafar og vantaði bara mánuð eða svo, að hún næði 104 ára aldri. Okkar kynni hófust fyrir allmörgum árum, um það leyti sem ég var að bera mig eftir frænku hennar, dóttur Torfa á Hala bróður hennar. Nú nú, það mun hafa verið á vordögum 1983, þegar ég, í einni af mínum fyrstu ferðum í heimahaga kærustunnar, sá hana koma stormandi niður afleggjarann, með flaksandi úlpuna, og gekk hratt, minnti svolítið á skip á fullu ferðinni, til að halda áætlun, þegar hún nálgaðist þá heilsaði ég og kynnti mig, „komdu sæll, ert þú nýi tengdasonurinn á Hala?“ spurði hún, og þar með var strákurinn samþykktur.

Hún var þannig gerð, að hún sagði sína skoðun umbúðalaust, á kjarnyrti íslensku og var ekkert að pakka því neitt í eitthvert silki, en hún gat líka hrósað, átti það til að fylgjast með því sem ég var að dytta að, því oft féll eitt og annað til á Hala sem þarfnaðist lagfæringar og þá hrósaði hún mér óspart. En svona var hún bara, yndisleg kona sem ekkert lét fram hjá sér fara. Á milli þeirra systkina var mjög kært, þau höfðu víst verið iðin í æsku að stríða hvort öðru, þau fengu sér oft og iðulega miðdagslúr eftir matinn, var þá yndislegt að sjá þau steinsofandi hvort í sínum stofustólnum. Þau spiluðu mikið á spil, höfðu rangt við, þó aðallega tengdapabbi en alltaf var glettnisglampi í beggja augum og væntumþykjan leyndi sér ekki, en það gat líka hvesst, þegar verið var að spila, og heilu lægðardrögin lögðust yfir Halabæina, en það tók fljótt af.

Það var ekkert leiðinlegt að hitta á hana Þóru frænku í sveitinni, en þangað sótti hún mikið seinni árin og sennilega var hugurinn oft og iðulega á æskustöðvunum. Þá var tekið spjall, sjaldan vorum við sammála, hvorki í pólitík né öðru, enda gaman að vera á hinum vængnum í umræðunni, og átti hún þá til að láta baneitraðar athugasemdir falla þannig að oftast átti hún síðasta orðið, enda betra að eiga hana sem vin frekar en öflugan óvin. Nú sitja þau systkinin í sumarlandinu, í sólskini, naga puntstrá, og spjalla um landsins gagn og nauðsynjar, hvort sú golsótta sé borin, hvernig nytin sé nú í henni Gránu, og hvernig heyfengur komi til með að verða, og mjög líklega halda þau áfram að stríða hvort öðru, með glettnisglampa í augum og ef það finnst spilastokkur þar, þá eru þau að svindla hvort á öðru, og skamma hvort annað, en bara í góðu eins og þau gerðu í jarðvistinni. Sendum kærar kveðjur í sumarlandið. Sendum Óskari og fjölskyldu og Guðrúnu og fjölskyldu okkar innilegustu samúðarkveðjur, ykkar missir er mikill, en minningin lifir og er falleg.

Anna Þóra Steinþórsdóttir hefur kvatt og er nú horfin til eilífðarlandsins, þangað sem við munum öll fara að lokum. Hún var vinkona mömmu okkar, sú allra skemmtilegasta að öðrum ólöstuðum. Þóra hafði ríka kímnigáfu og frásagnargáfan var ekki síðri. Þær mamma gerðu sér líka oft að leik að látast vera á öndverðum meiði um menn og málefni, þá gátu umræðurnar orðið ansi líflegar. Því lá alltaf tilhlökkun í loftinu þegar von var á henni í heimsókn.

Þóra kom til dyranna eins og hún var klædd og sagði sína skoðun umbúðalaust. Við vissum því alltaf hvar við höfðum hana, það er mikið öryggi í því. Hún sýndi okkur systrunum væntumþykju en stríddi okkur stundum ef þannig lá á henni.

Þegar þær vinkonurnar voru orðnar einar í heimili hittust þær oft til að spjalla og spila rommí með tár af einhverju ljúfu með.

Þóra lifði vinkonu sína um fjölmörg ár en hélt sambandi við okkur systurnar. Háöldruð var hún enn með á nótunum um okkar hagi, spurði frétta af börnunum okkar og mundi öll nöfn.

Um leið og við samhryggjumst fólkinu hennar Þóru þökkum við forsjóninni fyrir að hafa þekkt hana.