Sérstakar aðstæður urðu þess valdandi að skip Landhelgisgæslunnar, sjómælingabáturinn Baldur og varðskipin Týr og Þór, mættust í síðasta mánuði í Ísafjarðardjúpi. Þau sigldu hlið við hlið í fallegu veðri.
Sérstakar aðstæður urðu þess valdandi að skip Landhelgisgæslunnar, sjómælingabáturinn Baldur og varðskipin Týr og Þór, mættust í síðasta mánuði í Ísafjarðardjúpi. Þau sigldu hlið við hlið í fallegu veðri. — Ljósmynd/Guðmundur St. Valdimarsson
Hjörtur F. Jónsson stýrim., Tryggvi Ólafsson vélstj., Þórður Gíslason kortagerð, Guðm. Birkir Agnarsson skipstjóri, Marteinn E. Þórdísarson bátsm., Andri Leifsson stýrim., Níels B. Finsen verkefnastjóri og Árni Þ. Vésteinsson deildarstjóri í áhöfn.
[ Smellið til að sjá stærri mynd ]
Þess var minnst á dögunum að 30 ár voru liðin síðan sjómælingabátnum Baldri var hleypt af stokkunum á Seyðisfirði, þar sem hann var smíðaður.

Þess var minnst á dögunum að 30 ár voru liðin síðan sjómælingabátnum Baldri var hleypt af stokkunum á Seyðisfirði, þar sem hann var smíðaður. Báturinn hefur reynst Landhelgisgæslunni afar vel á þeim þrjátíu árum sem hann hefur verið nýttur til sjómælinga, eftirlits, löggæslu, æfinga og margvíslegra annarra verkefna við strendur landsins.

Sigtryggur Sigtryggsson

sisi@mbl.is

Baldur var smíðaður úr áli af Vélsmiðju Seyðisfjarðar sem eftirlits- og sjómælingabátur fyrir Landhelgisgæsluna og var hann sjósettur hinn 14. apríl 1991. Baldur kom svo til heimahafnar í Reykjavík hinn 12. maí 1991.

Baldur er tæplega 73 brúttótonn. Hann er búinn tveimur aðalvélum og skrúfum og er því mjög lipur í stjórntökum sem gerir bátinn sérlega hentugan í hin ýmsu verkefni, segir í samantekt á heimasíðu Landhelgisgæslunnar. Baldur er sérstaklega útbúinn til sjómælinga fyrir sjókortagerð og um borð er m.a. fjölgeislamælir og fullkominn staðsetningabúnaður til að uppfylla alþjóðlegar kröfur um sjókortagerð. Um borð í Baldri er einnig léttbátur búinn dýptarmæli til mælinga á grynningum og allra næst ströndinni. Að öllu jöfnu er fjögurra manna áhöfn á Baldri en vistarverur eru fyrir átta manns.

Baldur markaði tímamót

Ásgrímur L. Ásgrímsson, framkvæmdastjóri aðgerðasviðs Landhelgisgæslunnar og fyrrverandi skipstjóri á Baldri, segir á heimasíðu stofnunarinnar að smíði Baldurs fyrir þrjátíu árum hafi markað tímamót fyrir Landhelgisgæsluna.

„Tilkoma Baldurs og þess búnaðar sem hann var upphaflega búinn með til sjómælinga og sjókortagerðar gjörbylti þessum vettvangi fyrir 30 árum. Við það tækifæri reyndist unnt að hefja kerfisbundnar tölvuvæddar mælingar umhverfis landið og afköst urðu miklu meiri en áður þekktist. Þar til að þessum tímamótum kom hafði þessi vinna farið að mestu eða að miklu leyti fram handvirkt en með sjálfvirkninni sem komið var á opnaðist fyrir nýja möguleika og víddir.“ Segir Ásgrímur og bendir á að á þessum tíma hafi tölvutæknin verið frumstæð og til að mynda hafi staðsetningarkerfi með gervitunglum ekki verið nýtanleg til nákvæmra staðsetninga.

„Það varð því að koma upp staðbundnum staðsetningarkerfum á þekktum mælistöðvum í landi og því óhægt um vik að færa verkefnið á milli svæða. Breyttist mikið eftir því sem gervihnattakerfin þróuðust og urðu nákvæmari og tölvurnar hraðvirkari og afkastameiri.“

Önnur stór breyting varð þegar fjölgeislamæli var komið fyrir um borð í Baldri fyrir tæpum 20 árum. Breytingin umbylti hvernig staðið var og er að mælingum og uppsetningu þeirra. „Í sumum tilvikum tímasparnaður en í öðrum tilvikum getur nánast fullkomin þekjumæling hafsbotnsins orðið til þess að sum margbrotin botnsvæði tekur lengri tíma að fullmæla m.t.t. alþjóðlegra staðla sem lögbundið er að vinna eftir. Upplýsingarnar eru hins vegar margfalt umfangsmeiri, betri og öruggari, þ.e.a.s. ef rétt er staðið að öllum verkferlum, og því nauðsynlegt að vanda vel til verka.“

Baldur hélt af stað í árlegt sjómælingaúthald mánudaginn 10. maí síðastliðinn. Þó svo að meginverkefni Baldurs séu dýptarmælingar fyrir sjókortagerð sinnir hann einnig öðrum verkefnum Landhelgisgæslunnar, þar með talið eftirliti, löggæslu, leit og björgun og aðstoð ýmiskonar. Má þar nefna að á leið sinni frá Reykjavík vestur á firði var Baldur kallaður til aðstoðar vélarvana smábáti í Faxaflóa og var sá dreginn til hafnar á Akranesi, að því er fram kom í frétt á heimasíðu Gæslunnar.

Í sumar verður áfram haldið með mælingar við norðanverða Vestfirði, en skipulegar dýptarmælingar með fjölgeislamæli í Ísafjarðardjúpi, Jökulfjörðum og við Hornstrandir hófust í fyrra.

Fyrstu daga yfirstandandi túrs var Baldur við mælingar í Hlöðuvík á Hornströndum en færði sig svo inn í Ísafjarðardjúp til mælinga í Ísafirði, innst í Djúpinu, en fjörðurinn hefur ekki verið mældur áður. Fiskibátar í Djúpinu hafa stundað veiðar í firðinum en sennilega hefur ekkert skip Landhelgisgæslunnar áður farið alveg inn í fjarðarbotn.