Ragnheiður Jónsdóttir

Agga, Ragnheiður Jónsdóttir frá Deildartungu, var ugglaust hvíldinni fegin, komin á tíræðisaldur og tekin að tapa fyrri styrk og þreki. Hún hafði lifað tímana tvenna og séð miklar þjóðfélagsbreytingar eiga sér stað á langri ævi. Hún var glæsileg kona hún Agga með tígulegt yfirbragð og það gustaði af henni hvar sem hún fór. Skoðanir hafði hún á mönnum og málefnum og var ekkert að fara í launkofa með þær, en kunni líka þá list að setja sjónarmið sín fram á virðulegan og nærgætinn hátt. Menntun hennar og reynsla sem fóstra kom þá jafnan í góðar þarfir. Líka þegar hún tók að sér að gæta barnanna í fjölskyldunni þegar á þurfti að halda, hvort sem var vegna þess að foreldrarnir lögðust í ferðalög, starfsdagur var í skólum eða bara hvað sem var. Hún var ævinlega boðin og búin að rétta hjálparhönd, var sífellt að, í eldhúsinu að baka, í garðinum að rækta blóm, segja öðrum í fjölskyldunni til, bæði börnum og fullorðnum. Hún þreyttist aldrei á að ala upp, hún var að því alveg fram í andlátið.

Það var alltaf afslappandi að koma í heimsókn til þeirra Björns á Hávallagötuna, eða síðar til þeirra Guðrúnar systur hennar í Birkigrundina eftir að þær voru báðar orðnar ekkjur. Öll þreyta leið úr manni um leið og maður settist í góðan hægindastól í stofunni og það var stjanað við mann og hvers kyns kræsingum í mat og drykk haldið að manni. Hún var einstaklega natin og gætti þess að hafa allt svo smekklegt í kringum sig. Og sjálf var hún ávallt elegant. Agga var víðlesin og kunni frá mörgu að segja og hafði einstaklega skemmtilegan húmor og smitandi hlátur. Nú verða þær ekki fleiri ferðirnar heim til Öggu en minningarnar eru margar og góðar sem ylja.

Ég stend í mikilli þakkarskuld við Öggu fyrir allt sem hún gerði fyrir mig og mitt fólk og væntumþykjuna í okkar garð. Nú er hún haldin í langferðina miklu, yfir lönd, yfir höf og er áreiðanlega farin að taka til hendinni í nýjum heimkynnum. Um leið og ég þakka Öggu fyrir samfylgdina og hve vel hún tók á móti mér í fjölskylduna fyrir margt löngu sendi ég einkasyni hennar, Birni Friðgeiri, og öðrum ástvinum innilegar samúðarkveðjur. Því miður á ég þess ekki kost að fylgja henni síðasta spölinn en í virðingu og þökk er hún kært kvödd.

Ég átti í raun tvær tengdamæður. Ragnheiði fékk ég í kaupbæti þegar Guðrún, systir hennar, varð tengdamóðir mín. Þær systur héldu saman heimili stóran hluta ævi sinnar og samband þeirra var náið. Agga gætti Nonna, systursonar síns, ekki einungis á Laufásborg þegar hún starfaði þar, hún vakti yfir honum og fjölskyldu okkar alla tíð.

Þegar Nonni fór fyrst með mig á Hávallagötu til að kynna mig fyrir Ragnheiði og Birni Fr. og ég sökk ofan í mjúka bláa sófasettið í stofunni fann ég strax að á þessu heimili ríkti myndugleiki og hlýja.

Agga var næstyngst systkinanna frá Deildartungu. Ung starfaði hún á Reykjalundi og síðan á heimili íslensku sendiherrahjónanna í Ósló. Hún lauk námi sem fóstra og starfaði við það í allmörg ár. Dætur okkar Nonna nutu þess að Agga hafði ákaflega gaman af börnum. Þær voru alltaf velkomnar á Hávallagötuna til lengri eða skemmri dvalar.

Stórveislur hristi Agga fram úr erminni og naut þess að bjóða heim, auk eigin fjölskyldu, afkomendum Björns Fr. og þeirra fjölskyldum. Oft var lundi á borðum sem Agga matreiddi af mikilli snilld. Ótrúlegt var hversu margir rúmuðust í litlu stofunni á Hávallagötunni. Þegar þær systur, Agga og Gunna, höfðu flutt í Birkigrund tóku þær enn á móti gestum af miklum myndarbrag, þar voru haldnar rjúpuveislur, kaffiveislur og yfirleitt veislur við ýmis tilefni.

Agga bar ekki aðeins fram veisluföng heima hjá sér, hún var alltaf boðin og búin að leggja til veitingar annars staðar. Það gátu verið veislur heima hjá nánustu ættingjum, heimsóknir til aldraðra ættingja, svo ekki sé minnst á kleinurnar, pönnukökurnar og tröllatertuna sem hún kom með þegar kartöflur voru teknar upp í Borgarfirði. Eftir að hún hætti að taka sjálf þátt í störfunum þar sóttum við bakkelsið til hennar, það mátti ekki vanta í ferðina.

Þannig var Agga, hún passaði að hennar fólk skorti ekki neitt. Hún var leiðbeinandi af guðs náð, alltaf tilbúin að gefa góð ráð, hvort heldur var við klæðaburð, heimilishald eða annað. Þegar hún kom í mat fyrstu búskaparár okkar Nonna kom hún í eldhúsið, leiðbeindi um sósugerð og hvernig ætti að fá puruna á svínasteikinni til að vera „sprö“. Hún miðlaði óteljandi húsráðum, þeyta skyldi fituna innan úr rjómafernunni með rjómanum, loka sultukrukkunum ekki fyrr en innihaldið hafði kólnað, setja rósir í þéttheitt vatn, allt þetta og margt fleira kenndi hún mér.

Agga var sístarfandi. Hún las mikið, hafði yndi af garðyrkju, ræktaði garð á Hvolsvelli og Hávallagötunni, síðar í Tunguhlíð og Birkigrund þar sem þær systur bættu við fleiri blómabeðum til að hafa sem litskrúðugast í kringum sig. Hún stjórnaði laufabrauðsgerð fjölskyldunnar ásamt systrum sínum, tíndi bláber hvenær sem færi gafst, sultaði og prjónaði á börn systra sinna. Að ekki sé minnst á alla vinnuna sem hún og systur hennar lögðu í rýjamotturnar stóru á sínum yngri árum.

Agga mat ekki fólk eftir stétt eða stöðu heldur eftir mannkostum. Og hún var fróðleiksfús um menn og málefni. Í berjaferð vestur á firði með okkur Nonna og Gunnu hvarf hún sjónum okkar í berjabrekku drykklanga stund, hafði þá lent á spjalli við heimamann og fræddist af honum um fiskvinnslu fyrr á tímum þar um slóðir.

Nú verða berjaferðir Öggu ekki fleiri að sinni. Hún kvaddi á aðventu jóla á síðasta ári. Minning hennar, reisn og hlýja mun lifa með fjölskyldunni.

Okkur er ljúft að minnast Ragnheiðar Jónsdóttur, góðs nágranna og vinkonu. Fyrir um 20 árum fluttist hún ásamt yngri systur sinni, Guðrúnu, í hús skáhallt á móti okkar á Birkigrundinni. Þær ákváðu að halda heimili saman þegar báðar voru orðnar ekkjur sem var gott dæmi um samheldni þeirra og skynsemi. Síðar komst ég að þeirri skemmtilegu tilviljun að þær höfðu áður átt heimili á Ránargötu 6a, skáhallt á móti móðurömmu minni sem bjó í húsinu nr. 5 og ég var heimagangur hjá. Mikið var fjölskyldan heppin að fá þær systur sem nágranna því betri gerast þeir ekki. Kunningsskapur varð að vináttu sem við mátum mikils og erum þakklát fyrir.

Systurnar tilheyrðu átta manna systkinahópi frá Deildartungu í Reykholtsdal í Borgarfirði sem nú hafa öll kvatt, Guðrún lést í apríl í fyrra. Það varð því ekki langt á milli dánardægurs þessara samrýndu systra. Æskustöðvarnar voru báðum hugleiknar og yndi að hlusta á þær segja frá gamla tímanum á mannmörgu heimilinu þar sem allir þurftu að leggja hönd á plóg frá unga aldri. Þar lærðu þær vel til verka sem lagði m.a. grunn að þekkingu þeirra á grænmetis- og garðrækt. Garðurinn var sameiginlegt áhugamál þeirra og bar smekkvísi þeirra gott vitni. Þær voru natnar og vinnusamar við þá iðju en nutu sólarinnar þegar færi gafst. Leiðsögn um garðinn var skemmtun ein. Marglitaðir krókusar brutust í gegnum snjólagið og voru fyrstu vorboðar götunnar, síðan tók við blómgun páskalilja, túlípana og annarra fjölærra jurta, rósa og trjáa sem skóp litadýrð allt sumarið. Liljur vallarins voru í sérstöku uppáhaldi mínu og mætti vel heimfæra nafnið á þær systur. Ragnheiður hélt einnig lífi í sumarblómunum í okkar garði á meðan fjölskyldan fór í frí.

Ragnheiður var fínleg kona og nett en sterkur persónuleiki. Létt á fæti sem kom til dyranna eins og hún var klædd, ákveðin og hreinskiptin. Vel gefin og víðlesin. Hnyttin í svörum og skemmtileg. Félagslynd og þótti gaman að hitta fólk. Sagðist alltaf eiga heitt kaffi á könnunni og með því. Umhyggjusöm í okkar garð. Hún var menntuð fóstra og þótti vænt um starfsheitið sitt. Hún átti auðvelt með að sýna ungviðinu á móti sannan áhuga og náði auðveldlega til þeirra. Hún fylgdist með námi þeirra og líðan. Fyrir jólin og á merkum tímabótum þeirra kom hún færandi hendi með gjafir frá þeim systrum. Einnig fengum við að njóta með þeim brakandi ferskrar uppskeru grænmetis sem þær höfðu fengið hjá bróðursyni sínum, Degi á Kleppjárnsreykjum. Þær héldu góðum tengslum við marga afkomendur systkina sinna og áttu athvarf í sumarhúsi í sveitinni fögru. Þær voru ánægðar að vita að okkar sælureitur á Mýrunum var ekki ýkja langt í burtu frá æskuslóðum þeirra og lögðu blessun sína yfir okkar áform eftir heimsókn þangað. Við mátum þeirra álit mikils.

Við kveðjum Ragnheiði með söknuði og þökkum góða vináttu og hlýhug þeirra systra í garð allrar fjölskyldunnar. Ástvinum öllum sendum við innilegar samúðarkveðjur.