Endast í margar kynslóðir

Ég er fjórða kynslóð íranskra teppasölumanna. Langafi minn stofnaði teppabúð í Kúveit. Ég byrjaði að spá í teppi fjögurra ára gamall. Þetta er í blóðinu,“ segir íranski viðskiptamaðurinn Alan Talib sem kominn er til Íslands til að heilla landann með handunnum persneskum teppum.

„Hvert teppi er unnið úr hnútum og er hver hnútur hnýttur sér; þeir tengjast ekki. Vegna þess mun persneskt teppi endast í margar kynslóðir. Það er nánast ómögulegt að eyðileggja þessi teppi.“

Þúsund ára gömul hefð

„Teppaiðnaðurinn er að hrynja einfaldlega vegna viðskiptahafta á Íran; það er ekki hægt að millifæra peninga inn í landið. Viðskiptabann var sett á Íran árið 2009 en við höfðum smá glugga til að stunda viðskipti til ársins 2012 en þá var sett algjört bann á peningaviðskipti og eftir það fór að halla undan fæti. Þannig að enginn getur keypt af handverksfólkinu og því hafa mjög margir hætt að vinna teppin. Ef slík hefð deyr út er nær ómögulegt að endurvekja hana. Það er hægt að herma eftir, en það verður aldrei eins og upprunalegu teppin,“ segir Alan.

„Þessi teppi tilheyra ekki Íran, þau tilheyra sögu heimsins; þetta er þúsund ára gömul hefð sem nú er að líða undir lok. Þau hafa verið búin til síðan fyrir Krist, en nú er pólitík að eyðileggja þessa menningarlegu hefð og þessi saga þarf að heyrast,“ segir Alan sem hyggst nú selja þau teppi sem hann á til og snúa sér að veitingarekstri.

„Ég ætla að selja teppin ódýrara en þau ættu að seljast á, en ég þarf að losa mig við þau, þótt það sé sorglegt að segja frá því. Það er einfaldlega ekki lengur hægt að reka svona fyrirtæki,“ segir hann.

„Persnesk teppi munu hækka í verði, sérstaklega núna þegar ekki er verið að framleiða fleiri. Þetta verða dýrmætir söfnunargripir í framtíðinni. Þetta eru listaverk.“

Á enn 25.000 teppi

Alan er alinn upp í Noregi en búsettur í London þar sem hann rekur fyrirtæki sitt. Hann segir Hamborg vera mekka teppaverslunar í Evrópu.

„Í eina og hálfa öld hefur Hamborg verið miðstöð teppaviðskipta í Evrópu og í raun öllum heiminum, en það byrjaði með því að Tyrkir komu til Hamborgar með persnesk teppi. Fólk fer ekki til Írans til að kaupa teppi, heldur til Hamborgar,“ segir hann.

„Ég er með mjög fáa milliliði, ég sendi mitt fólk beint í bæina til að kaupa af handverksfólkinu,“ segir hann og útskýrir að hann hafi í raun ekki getað keypt nein teppi þaðan síðan fyrir 2012.

„Venjuleg teppabúð á kannski um 900 teppi, en ég er heildsali og þegar við byrjuðum átti ég 65.000 teppi. Ég á enn um 25.000 teppi,“ segir Alan.

Hann segir afar langt og strangt ferli fari í gang eftir að hann kaupi teppin, en þau þurfa að vera þvegin, snyrt, teygð og toguð, sett í gegnum ýmsar vélar og að lokum eru þau látin þorna úti í hitanum í sextíu daga. Eftir slíka meðferð er ljóst að teppin munu endast í aldir.

„Það tekur á bilinu sex mánuði til tvö ár að búa til eitt teppi. Fólk vinnur í kringum fjóra, fimm tíma á dag við teppagerðina,“ segir Alan og segir misjöfn mynstur notuð eftir því hvaðan í Íran þau koma.

Saga á bak við hvert teppi

„Ég er hingað kominn með 4.200 teppi og ætla að vera með stóra útsölu. Þetta er stærsta safn persneskra teppi sem nokkurn tímann hefur sést hér á landi. Við ætlum að selja teppin á verði sem er aðeins þriðjungur af venjulegu verði og verðum við með búðina opna í níu daga til að byrja með. Ef fólk hefur áhuga gæti ég framlengt,“ segir hann.

„Teppin eru komin og það er allt að verða klárt, en búðin verður opnuð nú um helgina,“ segir Alan og segir teppin seld á bilinu 58.000 til 200 þúsund krónur eftir stærðum og gæðum.

„Það er saga á bak við hvert einasta teppi. Fólk mun eiga þau alla ævi og börn þess munu svo erfa þau.“