Risið upp til varnar Roquefort

Guðmundur Sv. Hermannsson

gummi@mbl.is

Franskir ostabændur, sem framleiða Roquefort-blámygluost, krefjast þess nú, að merkingakerfi fyrir matvæli sem upprunnið er í Frakklandi, verði breytt en samkvæmt því kerfi er blámygluosturinn skilgreindur sem matvara sem hefur lítið næringargildi.

Nutri-Score kerfið flokkar matvæli með litum og bókstöfum frá A til E eftir næringargildi. Roquefort ostur, sem er framleiddur í suðvesturhluta Frakklands, er samkvæmt þessu kerfi flokkaður ýmist í D- eða E-flokki, með vörum á borð við gosdrykki og kartöfluflögur.

Frönsk stjórnvöld íhuga nú að lögfesta innleiðingu Nutri-Score á næsta ári en Roquefort-framleiðendur vilja fá undanþágu frá flokkunarkerfinu. Svipaðar kröfur hafa komið frá öðrum ostaframleiðendum í Frakklandi.

„Þetta er þverstæðukennt. Mikið unnar matvörur með rotvarnarefnum geta fengið A eða B-flokkun en vörurnar okkar, sem eru framleiddar með náttúrulegum aðferðum, sæta fordómum,“ hefur AFP-fréttastofan eftir Sebastien Vignette, formanni Roquefort-samtakanna,

Herferð ostabændanna nýtur stuðnings Stephane Mazars, þingmanns Aveyron-héraðs, þar sem allir Roquefort-ostar þroskast og gerjast í kalksteinshellum þar til blámyglan myndast. Segir hann, að upplýsingar, sem neytendur fá um matvörur, verði að vera rökréttar og byggjast á heilbrigðri skynsemi.

Bændur í Aveyron framleiða um 7 þúsund tonn af Roquefort á hverju ári og um fjórðungur framleiðslunnar er fluttur út.

Nutri-Score kerfið er eins konar sjálfsprottið flokkunarkerfi, sem notast er við í Frakklandi, Belgíu, Spáni, Þýskalandi, Lúxemborg og Hollandi. Ýmis önnur lönd, einkum þó Ítalía, eru hins vegar andvíg því að kerfið verði tekið upp með samræmdum hætti í Evrópusambandinu öllu. Flokkunarkerfið er kynnt sem hjálpartæki í baráttu við ofþyngd og meltingarsjúkdóma. Þar eru matvæli flokkuð eftir því hvað þau innihalda mikið af sykri, salti og mettuðum fitusýrum svo fólk geti sneitt hjá matvælum, sem ekki eru sérlega holl.

Vignette og aðrir Roquefort- bændur segja hins vegar að engin hætta sé á að Frakkar borði of mikinn ost.

Ostur og bjór í saltnámunum

En þetta eru ekki einu fréttirnar, sem bárust í síðustu viku frá meginlandi Evrópu um blámygluost. Ný rannsókn, sem birt var í blaðinu Current Biology bendir til þess, að Evrópubúar hafi gætt sér á blámygluosti fyrir 2.700 árum og drukkið bjór með.

Rannsóknin byggist á efnagreiningu á úrgangi frá verkamönnum sem unnu í saltnámu í austurrísku ölpunum á járnöld. Frank Maixner, örverufræðingur í Eurac-rannsóknarstofnuninni í Bolzano á Ítalíu og aðalhöfundur greinar um rannsóknina, segir að það hafi komið á óvart að saltnámumenn hafi kunnað að nýta gerjun til að framleiða matvæli.

„Það verður æ ljósara, að fólk á forsögulegum tíma bjó yfir þekkingu til að framleiða mat úr hráefnum og vísbendingar eru einnig um að gerjun hafi verið mikilvægur þáttur í matvælaframleiðslunni,“ sagði Kerstin Kowarik, sérfræðingur hjá Náttúruminjasafni Vínarborgar, við AFP.

Bærinn Hallstatt er á heimsminjaskrá UNESCO en þar hefur verið unnið salt í þrjú þúsund ár. Bærinn er einangraður og allir sem þar bjuggu á þessum tíma unnu í saltnámunni.

Námumennirnir dvöldu þar allan daginn, unnu, mötuðust og gengu örna sinna. Hitastigið í námunni er alltaf 8°C og það, ásamt saltinu, hefur gert það að verkum að hægðir þessara fornu námumanna hafa varðveist vel.

Vísindamennirnir rannsökuðu fjögur sýni úr slíkum úrgangi, eitt frá bronsöld, tvö frá járnöld og það fjórða frá 18. öld. Í einu þessara sýna, sem var 2.700 ára gamalt, fundust tveir sveppir, penicillium roqueforti og saccharomyces cerevisiae, sem báðir eru notaðir við matvælaframleiðslu nútímans.