Nýjar áherslur hjá Norðuráli

Sigurður Bogi Sævarsson

sbs@mbl.is

„Norðurál er umbótasinnað fyrirtæki og við erum alltaf að leita leiða til að gera betur. Á það jafnt við um öryggis-, umhverfis- og gæðamál, framleiðslu eða aðra þætti í rekstrinum,“ segir Sigrún Helgadóttir, framkvæmdastjóri Norðuráls á Grundartanga. Fyrirtækið er hið stærsta á Vesturlandi, starfsmenn eru um 600 talsins, veltan á árinu 2020 var 77,2 milljarðar króna og framleiðslan á ári er um 320 þúsund tonn af áli. Sigrún hóf störf hjá Norðuráli árið 2012 og tók við stöðu framkvæmdastjóra álversins í febrúar á þessu ári.

Auka virði framleiðslunnar

Áliðnaðurinn í landinu stendur vel um þessar mundir; afkoman er ágæt og eftirspurn eftir framleiðslunni mikil. „Við erum í sterkri stöðu og höfum forskot í samkeppninni. Fólk og fyrirtæki hafa miklar og vaxandi áhyggjur af loftslagsmálum og horfa í auknum mæli á kolefniáhrif framleiðsluþátta. Stærsti einstaki þátturinn í kolefnisspori álframleiðslu á heimsvísu er raforkan. Á Íslandi er orkan endurnýjanleg og þegar það helst í hendur við stöðugan rekstur og öruggan tækjabúnað getum við framleitt ál sem er það grænasta í heimi,“ segir Sigrún.

Starfsemi Norðuráls hófst árið 1998 og til að byrja með var framleiðslugeta um 60 þúsund tonn. Smám saman var verksmiðjan stækkuð og stóð sú vegferð allt til ársins 2007. Auk framleiðsluaukningar, hefur í seinni tíð verið lögð aukin áhersla á að styrkja og efla innviði og auka virði framleiðslunnar.

Viðskiptavinir Norðuráls eru að stórum hluta evrópsk fyrirtæki sem framleiða hluti í bíla. Framkvæmdir eru nú hafnar við nýja framleiðslulínu þaðan sem álið fer til áframvinnslu í álsívalninga, verðmætari afurð, sem nýtist beint til framleiðslu á vörum eins og bílum, byggingum og tæknibúnaði.

„Munurinn er sá að það ál sem við framleiðum nú þarf að endurbræða og vinna frekar áður en það nýtist í þessa framleiðslu,“ segir Sigrún. „Þar sem við munum nota fljótandi ál til framleiðslunnar og ekki þarf að endurbræða það til frekari vinnslu ytra verður kolefnissporið minna og verðmætaaukningin verður eftir hér heima á Íslandi.“

Fá græna fjármögnun

Framkvæmdir við nýju framleiðslulínuna eru hafnar og er gert ráð fyrir að framleiðsla þar hefjist á fyrri hluta ársins 2024. Þetta er fjárfesting upp á um 16 milljarða króna og er ætlunin að um helmingur af framleiðslu álversins fari þar í gegn. „Þetta eru háar fjárhæðir, en vegna þess hve umhverfisáhrif framkvæmdarinnar eru jákvæð hefur verkefnið fengið græna fjármögnun frá Arion banka. Þá munu útflutningstekjur álversins aukast um 3 til 4 milljarða á ári, án þess að við aukum álframleiðsluna, segir framkvæmdastjórinn og ennfremur:

„Með því erum við í raun að halda áfram á vegferð, sem staðið hefur yfir um nokkurra ára skeið, en árið 2014 hóf Norðurál að framleiða álblöndur, ál blandað efnum eins og kísli og magnesíum, eftir séróskum viðskiptavina. Markmiðið hjá okkur er að auka verðmætasköpun, auka framlegð og búa svo um hnútana að meira af ágóðanum verði til hér á landi.“

Sigrún segir áherslu á umhverfismál gegnumgangandi í öllum rekstri álversins. Markmiðið sé að geta framleitt ál án þess að losa kolefni, en tæknin er ekki komin þangað enn. „En við getum hins vegar minnkað önnur umhverfisáhrif rekstursins og það höfum við gert með virkri þátttöku starfsfólksins. Við höfum til dæmis sett okkur metnaðarfull markmið um að minnka sorp sem til fellur hjá okkur og erum nú þegar komin með allstóran flota rafmagnsbíla sem notaður er til samkeyrslu til og frá vinnu. Þetta eru bara tvö dæmi, en með svona skrefum, stórum og litlum, náum við árangri til lengri tíma. Til marks um hve alvarlega við tökum umhverfismál að bónuskerfi starfsfólks er að hluta tengt árangri í þessum málaflokki. Starfsfólk nýtur ábatans sem verður þegar umhverfisáhrif minnka. Þannig á það líka að vera. Stóra markmiðið er kolefnishlutleysi þar sem því verður komið við og við náum því markmiði ekki nema með því að vinna saman.“

Konum í starfsliði fjölgi

Eins og áður segir starfa um 600 manns hjá Norðuráli og búa um tveir þriðju hlutar þeirra á Vesturlandi, t.d. á Akranesi, Borgarnesi og svæðinu þar í kring. Auk þeirra skapar starfsemi álversins líka mörg afleidd störf hjá ýmiss konar tækni- og þjónustufyrirtækjum og í flutningum.

„Norðurál er eftirsóttur vinnustaður og þannig viljum við líka vera. Síðasta vor sóttu um 800 manns um 200 sumarstörf og það segir líka sitt að eftir 23 ára starfsemi eru hér 40 starfsmenn sem hafa verið með okkur frá upphafi. Þessi geiri er því marki brenndur að kynjahlutföllin eru ekki jöfn, en konum í starfsliði okkar fjölgar stöðugt. Þær eru til dæmis um fimmtungur þeirra sem starfa í framleiðslunni og um þriðjungur stjórnenda og sérfræðinga eru konur,“ segir Sigrún. Hún segir að við ráðningar sé unnið eftir því markmiði að jafna kynjaskiptingu á öllum sviðum og að í ár hafi konur verið um 43% þeirra sem ráðin voru í sumarstörf í framleiðslunni.

Vinnustaður sé fjölskylduvænn

„Jafnari kynjaskipting hefur haft veruleg jákvæð áhrif á starfsemi og starfsanda, sem er samræmi við reynslu annarra og niðurstöður rannsókna. Þá hefur okkur líka verið kappsmál að gera Norðurál að fjölskylduvænni vinnustað og í því skyni meðal annars voru vaktir í ker- og steypuskála styttar úr 12 tímum í 8 og vinnutími dagvinnufólks styttur umfram það sem verið er að gera á almennum vinnumarkaði. Þetta á eftir að skila sér í ánægðara starfsfólki og gera góðan vinnustað betri,“ segir Sigrún Helgadóttir.