Hvers kyns innrás verði svarað

Stefán Gunnar Sveinsson

sgs@mbl.is

Antony Blinken, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, fundaði í gær í Berlín með utanríkisráðherrum Frakklands og Þýskalands, Jean-Yves Le Drian og Önnulenu Baerbock, og James Cleverly, aðstoðarutanríkisráðherra Bretlands, en tilgangur fundarins var að sýna samstöðu vesturveldanna í Úkraínudeilunni.

Blinken mun funda með Sergei Lavrov, utanríkisráðherra Rússlands, í Genf í dag, til að ræða ástandið í deilunni sem og kröfur Rússa, sem fela meðal annars í sér að Úkraínu verði meinað að ganga í Atlantshafsbandalagið.

Hétu ráðherrarnir því að hvers kyns innrás Rússa í Úkraínu yrði svarað af fullum þunga. Sagði Annalena Baerbock, utanríkisráðherra Þýskalands, að vestræn ríki myndu ekki hika við að grípa til refsiaðgerða gegn Rússum komi til innrásar, jafnvel þótt þær aðgerðir gætu haft efnahagslegar afleiðingar fyrir ríkin sjálf.

Fordæmdu ummæli Bidens

Rússar fordæmdu í gær harðlega ummæli Joes Bidens Bandaríkjaforseta á blaðamannafundi sínum í fyrrinótt, en þar hét Biden því að innrás í Úkraínu yrði svarað með þungum aðgerðum. Sagði Biden að afleiðingar slíkrar innrásar myndu verða Rússum dýrkeyptar. Gaf Biden meðal annars í skyn að lokað yrði fyrir öll bankaviðskipti við Rússa í bandaríkjadölum.

Sagði Dmitrí Peskov, talsmaður Vladimírs Pútíns Rússlandsforseta, að ummæli Bidens gætu gert ástandið ótryggara með því að „veita einhverjum haukum í Úkraínu falskar vonir“.

Biden gaf hins vegar einnig í skyn á blaðamannafundinum að ef Rússar gerðu eitthvað sem teldist ekki vera innrás af fullum þunga kynnu viðbrögð Atlantshafsbandalagsins að verða minni. „Það er eitt ef þetta er minni háttar inngrip, og þá förum við að rífast um hvað eigi að gera og hvað ekki,“ sagði Biden.

Ummæli Bidens voru gagnrýnd nokkuð bæði austan hafs og vestan, þar sem þau þóttu gefa til kynna að vesturveldin myndu ekki grípa til alvarlegra aðgerða nema Rússar hæfu allsherjarinnrás. Biden tók síðar fram á fundinum að hann hefði átt við inngrip Rússa, sem ekki gætu talist vera full innrás í Úkraínu, á borð við netárásir.

Biden ítrekaði svo í gær að færu rússneskir hermenn yfir landamærin að Úkraínu yrði litið á það sem innrás, sem yrði svarað bæði skjótt og af fullum þunga, óháð því hver stærðargráða hennar væri. Sagðist hann hafa verið skýr gagnvart Pútín hvað þetta atriði varðaði.

Brestir í samstöðunni?

Ummæli Bidens þóttu hins vegar einnig gefa til kynna að ekki ríkti full samstaða á milli Bandaríkjanna og Evrópu um það hvernig ætti að bregðast við því ef Rússar hæfu innrás í Úkraínu.

Hafa spjótin þar einkum beinst að Þjóðverjum, en þeir hafa ekki viljað segja nákvæmlega til hvaða aðgerða ætti að grípa ef til innrásar kæmi. Þá hefur þýska ríkisstjórnin gefið til kynna við þarlenda blaðamenn að ekki komi til greina að loka Rússa frá SWIFT-bankakerfinu, en það hefur verið ein helsta hótunin sem nefnd hefur verið sem mögulegt svar við því, ákveði Rússar að ráðast inn í Úkraínu.

Innan þýsku ríkisstjórnarinnar virðist einnig vera misklíð um það hvort Nord Stream 2-jarðgasleiðslan eigi að vera undir í mögulegum refsiaðgerðum gagnvart Rússum, en óttast er að þeir muni loka fyrir jarðgassendingar til Þýskalands, sem glímir nú við alvarlegan orkuskort um hávetur.

Samþykkja vopnasölu

Þjóðverjar hafa einnig lagt blátt bann við því að þýsk vopn verði seld til Úkraínu þrátt fyrir að stjórnvöld þar hafi óskað eftir því, á sama tíma og bæði Bretar og Bandaríkjamenn eru að senda bæði hergögn og fjármagn til landsins til þess að hjálpa þeim að undirbúa varnir sínar.

Bandaríkjastjórn heimilaði í gær Eystrasaltsríkjunum að selja áfram til Úkraínu hergögn, sem upphaflega voru fengin frá Bandaríkjunum, en þar er aðallega um að ræða svokallaðar Javelin-eldflaugar, sem fótgönguliðar geta beitt til þess að granda skriðdrekum.

Arvydas Anusauskas, varnarmálaráðherra Litháens, sagði við AFP-fréttastofuna að sagan sýndi að það að láta undan árásaraðilum endaði oftast með stóru stríði. „Við viljum það ekki. Öll ríki sem eru að verja sig verða að fá tækifæri til þess.“