Erna Ágústsdóttir

Elsku mamma. Þá er komið að kveðjustund, fyrsta meðvitaða hugsunin mín var um þína alltumlykjandi arma, að hvíla í faðminum þínum var það besta í heiminum fyrir pínulítinn strák. Miðvikudaginn 30. mars var komið að því að skila faðmlaginu til baka og þú dróst síðasta andardráttinn seint að kvöldi í örmum þinna nánustu. Stundin var erfið en um leið góð því við vissum að dauðinn var þér líkn, alzheimersjúkdómurinn hafði læst í þig klónum af fullum þunga þremur árum áður.

Mamma og pabbi hófu búskap á Kleppsveginum á sjöunda áratug síðustu aldar, þá gat mamma sent mig sjö ára gamlan út í búð til að kaupa sígarettur í stykkjatali og þótti ekki mikið mál. Svo var flutt í Hraunbæinn og þá var oft mikið um að vera. Heimavinnandi konurnar í stigaganginum urðu bestu vinkonur og tóku til að mynda slátur saman. Þá var líf í tuskunum, okkur krökkunum þótti gaman að sniglast þar í kring. Mamma var mikil félagsvera og hláturmild kona, ég man enn hláturinn og gleðina sem fylgdu þessum stundum.

Mamma skammaði okkur krakkana aldrei en þegar klikkað var á hlutunum varð hún daprari í bragði og því var reynt að forðast óþekktina eftir bestu getu. Svona liðu árin, alltaf hægt að ganga að mömmu vísri heima við, huggandi eða hvetjandi, alltaf tilbúin að plástra sárin. Barnabörnin voru mömmu kær, þau nutu sömu gæðastundanna og við börnin hennar. Ekki má gleyma voffum fjölskyldunnar, þeir gátu gengið að góðum bitum vísum hjá mömmu.

Saumaklúbburinn var fastur liður í gegnum lífið hennar mömmu. Þær hittust vinkonurnar einu sinni í mánuði, þegar klúbburinn var hjá mömmu var njósnað eftir bestu getu því mikið líf og fjör var á þessum kvöldum. Frægur varð klúbburinn eftir stórafmæli hjá pabba þegar mamma gæddi vinkonunum á ís í eftirrétt og meðlætið voru ávextirnir úr afmælisbollunni, fjörið þetta kvöld var ólýsanlegt.

Leikfimihópurinn átti einnig stóran sess í lífinu.

Sumarbústaðurinn við sunnanvert Þingvallavatn var mömmu kær og gott að heimsækja hana og pabba í sveitina, alltaf heitt á könnunni og veitingar góðar í boði. Þegar búið var að borða á sig gat var yfirleitt rölt niður í fjöru og rennt fyrir silung með misjöfnum árangri.

Fyrir mína tíð starfaði mamma hjá Innkaupastofnun ríkisins, svo kom ég í heiminn, síðan systkini mín og við settum starfsframa ungu konunnar í uppnám eins og þá tíðkaðist. Mamma fór aftur út á vinnumarkaðinn þegar við krakkarnir stálpuðumst og gekk það mjög vel. Hún hóf störf hjá Heilsugæslu Árbæjar og endaði starfsferilinn þar sem skrifstofustjóri langt gengin í sjötugt.

Söngelsk kona var mamma, hún og pabbi sungu með kórum í gegnum tíðina, vorboðarnir og hans elskulegu söngfuglar ætla að syngja við útförina. Kann ég þeim bestu þakkir fyrir.

Elsku mamma þú gafst mér lífið, varst mér lífið og þegar ég var lítill grét ég ósjaldan ofan í koddann á kvöldin þegar ég ímyndaði mér að þú gætir dáið. Núna ertu dáin og ég græt aftur ofan í koddann. Ég veit samt að tíminn var kominn og það gleður sálina í sorginni. Takk fyrir lífið.

Þinn

Elsku mamma, takk fyrir allt og allt, farðu vel og njóttu á nýjum stað. Ég efast ekki um að það verði fjör hjá þér. Það verður örugglega nóg að stússast og eitthvað hægt að flakka um. Vona að það séu einhverjar búðir þar sem þú ert núna og jazz, það er ég viss um að það er jazztónlist allt í kringum þig.

Mér datt einhvern veginn aldrei í hug að mamma myndi deyja. Auðvitað vissi ég að það myndi gerast en samt. Og nú er hún búin að kveðja, farin annað sem er alveg í hennar anda.

Mamma var alltaf á ferð og flugi, hún naut þess að stunda einhvers konar íþróttir alla sína ævi, var fimleikakona, stundaði síðan leikfimi og göngur eftir að þeim ferli lauk. Það var nánast hægt að ganga að því vísu að mamma væri í World Class á brettinu í hádeginu. Hún á æfingu en pabbi í heita pottinum. Hún hélt sér líka vel, var alltaf stórglæsileg, kunni aldeilis að klæða sig og naut þess að vera flott til fara.

Svo var mamma alveg stórkostleg amma, elskaði barnabörnin og var alltaf til í að vera með þeim. Hún var hörkudugleg, vann krefjandi vinnu og oft langa vinnudaga, enda metnaðargjörn, sjálfstæð og sterk kona. Samt hafði mamma einhvern veginn alltaf tíma fyrir fólkið sitt og ég skildi stundum ekki alveg hvaðan tíminn hennar kom, það var engu líkara en hann lyti öðrum lögmálum en hjá okkur hinum.

Það er svo margt gott og fallegt sem þú skilur eftir fyrir okkur, afkomendur þína, til að taka með okkur áfram út í lífið og gefa áfram til komandi kynslóða. Góðar minningar um skemmtilegar samverustundir, góðan mat, saumaskap, spjall. Og svo ótal margt gott og fallegt. Farðu í friði, mamma mín, Guð veri með þér og við sjáumst svo.

Elsku besta mamma mín, mikið sem tilveran er breytt og tómleg án þín.

Þegar ég hugsa til baka finnst mér ég geta sagt með sanni að þú hafir kunnað að njóta lífsins og gert það sem þig langaði til. Þú æfðir fimleika, varst í leikfimihópi Ástbjargar Gunnarsdóttur og með þeim hópi ferðaðist þú um allan heim á leikfimimót þar sem þið sýnduð hæfileika ykkar. Þú varst dugleg að hreyfa þig og þið vinkonurnar genguð hringinn í kringum Hraunbæinn alla daga vikunnar. Þið pabbi voruð í kórum og elskuðuð að taka þátt í félagslífi því tengdu, fóruð á kóramót og skemmtuð ykkur vel. Djass var í miklu uppáhaldi hjá ykkur báðum og ég hef ekki tölu á þeim djassviðburðum sem þið sóttuð bæði hérlendis og erlendis.

Sumrunum eyddum við fjölskyldan í sumarbústaðnum við Þingvallavatn. Þar vorum við með hestana í bakgarðinum, lögðum net, veiddum murtu í fjörunni og sinntum skógrækt og nutum samverunnar.

Þú stóðst þig eins og sönn hetja í baráttunni við alzheimer-sjúkdóminn, hélst í gleði þína, hlátur og sjarma fram á síðasta dag, en að lokum hafði sjúkdómurinn betur. Síðustu mánuðir voru þér sérstaklega erfiðir, þú hættir að geta gengið og eftir það fór allt niður á við. Þegar leið að kveðjustund vorum við öll hjá þér, pabbi lá við hliðina á þér og við systkinin, barnabörn og makar sátum öll í kringum þig og studdum þig síðasta spölinn inn í nýja tilveru.

Með ást, hjartans hlýju og þakklæti fyrir allt kveð ég þig elsku mamma mín.

Þín dóttir,

Elsku Erna! Mig langar að minnast þín og þakka þér samfylgdina í gegnum árin.

Þú komst inn í líf mitt þegar ég var ung að árum, aðeins 17 ára gömul og móðurlaus.

Ég næstum flutti inn á þig með tannburstann og föt til skiptanna í Árbæinn með Sjenna voffa líka. Það var gott að vera hjá þér. Ég stoppaði líka lengi við, því þú varðst amma barnanna minna og ég tengdadóttir þín.

Erna, við áttum margar dásamlegar samverustundir. Við bökuðum jólasmákökurnar saman, en þá kom ég með Ara og Hrafn til þín snemma að morgni. Dagurinn var yndislegur, við dilluðum okkur við jólalögin og skárum út jólasmákökur. Þú hnoðaðir deigið á einhvern undraverðan máta, og smákökurnar voru fullkomnar. Þegar baksturinn var búinn var blásið til veislu, jólin voru komin. Þetta voru ómetanlegar stundir og hugljúfar. Þessar minningar búa alltaf í hjarta mínu.

Elsku Erna, betri ömmu gátu börnin mín Ari, Hrafn og Erna Guðrún ekki fengið. Ég er þér ævinlega þakklát fyrir það enda eitthvað svo nauðsynlegt að eiga ömmu. Þau gátu kúrt hjá þér í koti hálsa og hjá þér fengu þau allt sem þau þurftu.

Erna, ég kveð þig hér. Þú munt alltaf eiga stað í hjarta mínu. Takk fyrir allt sem þú gerðir fyrir mig og kenndir mér. Ég veit að þér er batnað í sumarlandinu og ég bið heilsa öllum.

Þín

Elsku Erna. Þá er komið að kveðjustund og henni fylgir mikill söknuður en um leið léttir yfir því að þú sért búin að fá hvíldina sem ég vissi að þú þráðir. Hvíldina frá alzheimersjúkdómnum en skuggi hans hefur fylgt þér eftir að þú horfðir á þína nánustu verða honum að bráð og loks krækti sjúkdómurinn klónum í þig. Þinn mesti ótti varð að raunveruleika og þú gerðir allt til að berjast á móti þessum fjanda en í dag er hann ósigrandi.

Það er ótrúlegt að hugsa til þess að við erum búnar að þekkjast meirihlutann af minni ævi og það er gæfa mín að hafa átt þig bæði sem vin, tengdamömmu og ömmu barna minna. Þegar Gústi þinn byrjaði með þessu óstýriláta trippi að vestan með flókna fjölskyldustöðu og erfiðar heimilisaðstæður þá vantaði ekkert upp á móttökurnar hjá þér og fjölskyldu þinni. Frá fyrstu stundu var eins og ég hefði eignast annað heimili og þið sýnduð mér alltaf alúð, hjartahlýju og virðingu. Erna ungamamma fór ekki að sofa fyrr en hún var viss um að ég væri á heimleið. Beið mín í sófanum í forstofunni í fallega brúna blúndunáttkjólnum og sagði: „Ertu að fara heim Sigga mín? Góða nótt og sjáumst á morgun.“ Allir ungarnir komnir í sitt hreiður og þú gast farið að sofa.

Erna var einstaklega félagslynd, þolinmóð og bóngóð kona. Hún var líka glæsileg og eftir henni tekið. Þegar við kynntumst var hún heimavinnandi en það var yndislegt að fylgjast síðar með skrefum hennar á nýjum starfsvettvangi á Heilsugæslunni í Árbæ. Hæfnin í samskiptum við fólk á öllum aldri fékk að njóta sín í móttökunni og yndislegt brosið eða vingjarnlega röddin í síma sem sagði „Heilsugæslan í Árbæ, góðan daginn“ og dagurinn varð strax betri. Síðar fékkstu aukna ábyrgð sem kom ekki á óvart er þér var falið að vera skrifstofustjóri og vannst við það út starfsferilinn. Þú tókst líka að þér að skipuleggja Læknavaktina í aukavinnu. Seiglan í þér var góð fyrirmynd fyrir alla í fjölskyldunni enda áttir þú þína fyrirmynd sem var Sólveig mamma þín. Áhrifamáttur sterkra kvenna í fjölskyldu hefur margföldunaráhrif gegnum kynslóðir.

Á þessum árum og reyndar enn í dag voru konur í fullu starfi sem útivinnandi og heima fyrir. Þú skipulagðir dagana vel, sást um að eiga þitt svigrúm með föstum tíma í leikfimi, í kór, dansi, sitja í sólinni og eiga tíma fyrir vini. Þá var hlegið og stundarinnar notið í botn. Aldrei sá ég votta fyrir pirringi eða þreytu í þínu fari þrátt fyrir alla vinnuna.

Þegar barnabörnin komu fékkstu nýtt hlutverk og dekrið margfaldaðist. Allar uppeldisreglur sem við foreldrarnir vorum að reyna að fylgja eftir voru ógildar hjá ömmu og afa. Enda elskuðu þau að vera í heimsókn hjá þeim, sérstaklega í sumarbústaðnum á Þingvöllum.

Þegar við kvöddum Ernu var það söngur, ást og kærleikur sem fylgdi henni síðasta spölinn og staðfesting frá öllum sem elskuðu hana að nú gæti hún farið að sofa. Allir ungarnir komnir í hreiðrið sitt.

Mig langar að lokum að þakka þér fyrir samfylgdina og hvíldu í friði.

Elsku amma okkar er fallin frá. Hún var líf partísins, alltaf með rauðvín við höndina og annað slagið sterkt skot og sígarettu. Hún elskaði að hafa gaman og gleði hennar og hlátur lýsti upp öll herbergi, það var oft ekki annað hægt en að vera í góðu skapi í návist ömmu. Hún var dýrkuð og dáð af flestum og þar voru hundar fjölskyldunnar engin undantekning. Þeir eltu hana hvert sem hún fór og vonuðust til að amma myndi lauma að þeim einhverju góðgæti eins og hún gerði oft. Hún skildi aldrei hvers vegna hundarnir mættu ekki fá nokkrar súkkulaðirúsínur, að hennar mati gerðu þær þeim bara gott.

Þrátt fyrir sjúkdóminn hélt amma persónuleika sínum lengi, hún var áfram ung í anda og spurði okkur barnabörnin í hvert skipti sem við hittum hana, óháð vikudegi, hvort við værum nú ekki á leiðinni út á lífið.

Amma var sjálfstæð kona sem lét engan segja sér fyrir verkum. Hún var ávallt fín til fara og það sama má segja um heimili þeirra afa, þar var allt spikk og span og oftar en ekki var amma með tusku í hendinni. Amma var alltaf á ferðinni og stundaði hreyfingu alla sína ævi, það var alltaf gaman að hitta sjötuga ömmu sína í World class.

Amma og afi dýrkuðu og dáðu djasstónlist. Í öllum bílferðum sem farnar voru með þeim var aðeins einn valmöguleiki fyrir hendi hvað varðar tónlist, en það var djass. Ekkert fékk því breytt. Þau fóru á ófáa djasstónleika, bæði hérlendis og erlendis, þar sem þau bæði hlustuðu og dönsuðu saman við tónlistina. Síðustu daga ömmu ómaði einungis djass fyrir eyrum hennar.

Þau afi eyddu ófáum dögum saman í sumarbústaðnum á Þingvöllum. Það var alltaf spenningur að koma upp í bústað með þeim en maður var alltaf með hjartað í buxunum þegar amma var bílstjórinn. Hún brunaði af stað þegar maður settist upp í bílinn og hægði ekki á sér fyrr en komið var í bústaðinn. Um leið og komið var upp í bústað vissi maður að núna myndi amma dekra við mann. Það var ekki slæmt að byrja daginn á að fá ávexti í gervirjóma og svo leika sér í móanum hjá sumarbústaðnum eða ganga niður að vatni og kíkja í bátaskýlið hans afa og leika í fjörunni. Göngutúrarnir að sumri til á Þingvöllum með ömmu voru ófáir, hvort sem það var í kringum lóðina, upp á Einbúa eða alla leið til Kidda og Geiru eða Bessa og Möggu.

Ljósbjarminn sem fylgdi ömmu dvínaði þó seinustu ár þegar alzheimersjúkdómurinn tók yfir líf hennar og þeirra sem elskuðu hana mest. Amma barðist hetjulega í nokkur ár en fékk loksins langþráða hvíld umvafin sínum nánustu. Herbergið var fullt af ást og umhyggju fyrir þessari stórglæsilegu konu sem mun lifa áfram í minningum okkar og hjarta.

Takk fyrir að vera besta amma alheimsins.

Þín barnabörn,

Það var algjör draumur að eiga ömmu eins og þig. Að fá að þekkja þig svona vel, verja með þér svona miklum tíma og læra í leiðinni svo margt af þér. Allar minningarnar úr sumó, stússið eftir skóla og huggulegheitin heima í Jöklaseli. Að vera í kringum þig veitti mér öryggi og lífið var gott. Við spjölluðum um heima og geima á meðan við gæddum okkur á ristuðu brauði, sem var best hjá þér, eða sátum bara í þögninni, sem gerðist kannski ekki oft í okkar tilfelli. Ég sé þig fyrir mér núna, elsku amma, standandi fyrir framan gluggann uppi í bústað að horfa út á vatnið raulandi eitthvað gamalt og gott við undirspil Þingvallavatns og fuglasöngsins úti. Svo heyrist: Jæja, þarna kemur afi þinn.

Elsku amma mín, sjáumst í sumarlandinu góða!

Þín

Elsku amma!

Við hittumst fyrst í ágúst árið 1982 og það var ást við fyrstu sýn. Alltaf þegar ég hitti þig síðan vissi ég að ég var þinn og þú varst mín. Alveg frá fyrstu kynnum var ljóst að þú myndir allt fyrir mig gera, veita mér skilyrðislausa ást og umhyggju og það var mér ómetanlegt, sérstaklega fyrstu ár ævi minnar. Fyrir það er ég ævinlega þakklátur! Ég á aldrei eftir að gleyma þér amma mín svo lengi sem ég lifi!

Við eyddum ómetanlegum tíma saman, svo margar gistingar, svo margar sumarbústaðaferðir, svo margar samverustundir. Við bræðurnir nutum fullrar þjónustu hjá þér, alltaf hægt að næla sér í nokkrar súkkulaðirúsínur og yfirleitt alltaf til kók með teiknimyndunum. Ef bón okkar bræðra var á mörkunum eins og þegar við vildum heyra allra ógeðslegustu Grimms-ævintýrin var alltaf hægt að múta þér með fótanuddi, með smá Jergens-kremi. Þú lést þig þá hafa það að lesa fyrir okkur, þótt þú hafir kannski mótmælt lítillega í hryllilegustu senunum.

Nú yfirgefur þú þessa jarðvist en ástin sem kviknaði þarna í ágúst hún lifir áfram með mér og mínum. Allar ljúfu og góðu minningarnar ylja! Elsku amma mín, takk fyrir allt! Sjáumst í sumarlandinu!