Guðríður E. Guðmundsdóttir

Já mamma mín – nú ertu farin á braut á vit nýrra ævintýra. Nú verður gaman hjá þeim sem þú hittir fyrir á þeim stað.

Þú varst einstök, það eru engar ýkjur. Meiri hjartahlýju, húmorista, gleðigjafa og hnyttni í tilsvörum var erfitt að finna. Ég var glöð þegar ég heyrði orðið „tilfinningagreind“ á sínum tíma, því þú ert besta lýsingin á því orði. Engan betri hlustanda hef ég heldur hitt.

Ég hef alltaf verið svo montin og stolt af þér. Þú komst svo vel fram við vini mína, þeir tengdust þér á góðan hátt og eiga hlut í þér. Allir voru velkomnir í heimsókn, vel tekið á móti þeim sem ráku inn nefið og þú helltir upp á „gott kaffi“. Besta kaffi í bænum segja margir.

Þið pabbi hélduð okkur systkinunum gott og heilbrigt heimili. Það var röð og regla á hlutunum, við vissum alltaf hvar við höfðum ykkur og gátum alltaf treyst á stuðning ykkar í hvaða formi sem var.

Ég kom mér upp vana að hringja í þig að lágmarki einu sinni á dag. En það varð að vera regla á þeim hringingum. Alls ekki milli 9.45 og 10 á morgnana, því þá varstu í leikfiminni sem er útvarpað á Rás 1. Því máttir þú alls ekki missa af og þá stund mátti enginn trufla sem auðvitað leiddi til þess að þú varst í fínu formi fram á síðasta dag. Alltaf var jafngott að heyra glaðlegu röddina þína sem gerði alla daga betri.

Þú hafðir mikinn áhuga á leikhúsi og fórum við margar ferðir saman að sjá hin ýmsu verk. Að öðrum ólöstuðum var hann Ingvar okkar Sigurðsson í sérstöku uppáhaldi hjá þér. Þegar þið pabbi áttuð gullbrúðkaupsafmæli í nóvember 2020, í miðjum heimsfaraldri, datt mér í hug að fá þinn uppáhaldsmann, Ingvar, til að koma og fara með lagatexta, sem ég vissi að þú héldir upp á. Þið pabbi náðuð auðvitað að heilla Ingavar upp úr skónum svo hann fór með fleiri texta en til stóð og hafði á orði hversu yndislega foreldra við systkinin áttum. En það sem mér þótti vænst um er að þú tjáðir mér að þetta væri ein sú besta gjöf sem hún hefði fengið um dagana. „Að hafa hann Ingvar minn hérna inni í vaskahúsi hjá mér að lesa fyrir mig þessa dásamlegu lagatexta – á dauða mínum hefði ég frekar átt von á“. Hann fékk ekki að koma innar í húsið því við vorum jú að slást við covid.

Mér eru í fersku minni öll tjaldferðalögin sem við fórum í, upp á hálendi, yfir Sprengisand og Kjöl, tjaldað við læk og eldað á prímus. Þar gengum við á fjöll og kynntumst landinu okkar.

Takk fyrir allt elsku mamma mín – þú varst einstök manneskja og ég stálheppin að eiga þig sem móður. Ekki bara varstu góð móðir heldur líka dásamleg amma. Það sýnir sig best á dálæti barna- og barnabarna þinna á ömmu Lóu.

Þegar þú lást á spítalanum og við vissum í hvað stefndi, sagði ég þér að ég kæmi á eftir þér, þegar röðin kæmi að mér, þangað sem þú fórst þegar þú kvaddir þann 16. apríl. Þar talaðir þú líka um hvað þú hafir verið heppin að velja hann pabba, því hann væri besti og fallegasti maður sem þú hafir séð. Ég er sammála því.

Farðu í friði elsku hjartað mitt og njóttu tímans með foreldrum þínum, systkinum, vinum og öllum þeim sem hafa kvatt þessa jarðvist sem við þekkjum.

Þín dóttir,

Árið er 1975.

Kaupmannssonur úr Álfheimum kynnist kaupmannsdóttur í Breiðholti. Býður kaupmannsdótturinni í bíó á The Great Gatsby í Háskólabíói og fær lánaða appelsínugula VW-bjöllu stóra bróður síns. Ekur upp á Fremristekk um hálfníuleytið. Þannig hófust kynni mín af Guðríði Elínborgu Guðmundsdóttur, Lóu, og eiginmanni hennar Sigþóri J. Sigþórssyni.

Lóa var miðjubarn foreldra sinna. Móðir hennar lést frá ungum börnum sínum og Guðmundur faðir hennar hélt heimili fyrir börnin þeirra fimm. Eðlilega var stundum erfitt en Lóa talaði hlýlega um föður sinn og að hann hefði veitt þeim systkinum eins gott uppeldi og tök voru á. Lóa kynntist Sigþóri J. Sigþórssyni um tvítugt og hófu þau sambúð og 24 ára var hún orðin móðir þriggja barna, elsta þriggja ára. Hún sinnti barnauppeldi og heimilisstörfum af dugnaði meðan Sigþór vann langan vinnudag við verslunarstörf og leigubílaakstur. Börnunum fjölgaði um tvö á næstu tíu árum og heimilishaldið varð léttara og sjálfstæður verslunarrekstur þeirra hjóna gekk vel.

Ótal minningar koma upp í hugann eftir tæplega hálfrar aldar vinskap og fjölskyldutengsl. Mér var tekið opnum örmum af Lóu og Sigþóri. Heimsóknir á Fremristekk eru óteljandi. Móttökur voru alltaf góðar. Fremristekkurinn hefur verið nokkurs konar umferðarmiðstöð þar sem fjölskyldan hittist og einnig vinir fjölskyldumeðlima. Lóa tók brosandi og hlý á móti öllum, glettin og gamansöm.

Lóa var glæsileg kona og höfðingi heim að sækja. Hún sýndi fólki áhuga og gestum og gangandi leið vel í návist hennar. Henni þótti vænt um barnabörn sín og hún var dugleg að sinna þeim og leika við þau og oft fengu dæturnar að gista hjá ömmu og afa þegar foreldrarnir brugðu sér af bæ, innanlands og utan. Hún var fyrirmyndarhúsmóðir í besta skilningi þess orðs. Kökurnar hennar voru vinsælar bæði hjá ættingjum og vinum og ekki síður á kökubasar Hringsins en Lóa var einn af dyggustu meðlimum þess félagsskapar og lagði metnað sinn í vinnu fyrir samtökin, bæði við bakstur og jólakortasölu. Þau hjónin áttu afdrep í sumarhúsi sínu, Lóukoti, í Grímsnesi og börn þeirra og fjölskyldur nutu góðs af því að gista þar. Ég var svo heppinn að fara í nokkrar utanlandsferðir með Lóu og Sigþóri, London, Spánn og Prag. Það voru skemmtilegar ferðir.

Árið er 2022.

Ég var svo heppinn að ná að heimsækja Lóu á spítalann stuttu áður en hún lést. Við áttum hlýlegt samtal. Hún minntist æskuáranna og við rifjuðum upp ótal samverustundir þessa tæpu hálfu öld sem við þekktumst. Hún tók mér alltaf eins og einu af börnum sínum og þau hjón hafa verið mér og minni fjölskyldu stoð og stytta gegnum árin. Áður en ég kvaddi spurði ég hana hvernig henni liði; hún svaraði glettin: „Biðröðin er nú að styttast hjá mér – en ég get ekki annað en verið þakklát fyrir það góða líf sem hef átt. Heilsuhraust að mestu allt mitt líf. Á yndislega afkomendur og hef átt gott líf með Sigþóri mínum. Það er ekki hægt að biðja um meira og ég get ekki verið annað en sátt.“

Blessuð sé minning Lóu.

Elsku amma Lóa. Það er skrýtið að hugsa til þess að þú sért farin frá okkur. Þú skilur eftir stórt skarð í lífi okkar en á móti fylla minningarnar hjartað og við yljum okkur við þær á erfiðum stundum.

Minningarnar eru margar. Fyrst frá því ég var barn, það var alltaf svo gaman að koma á Fremristekkinn og fá kökur og kex og spjalla við ykkur afa. Sérstaklega gaman þótti mér að fá að koma og gista og fá að sofa uppi í holunni. Hlýja og góða holan. Þú varst alltaf til í að vakna með mér eldsnemma og þá fórum við inn í eldhús og þú hrærðir í skyr fyrir mig. Allra besta skyrið! Ekki skemmdi fyrir að fá að skreyta það og bragðbæta með kökuskrauti og silfurkúlum. Meðan ég sat og gæddi mér á skyrinu tókst þú virkan þátt í morgunleikfiminni á Rás 1 og ég fylgdist með. Stundum gerði ég æfingarnar með; „út, upp og niiiiiður“ (með tilheyrandi handahreyfingum og smá hlátrasköllum).

Bestu rauðu eplin fengust alltaf hjá þér, þú varst líka alltaf tilbúin að flysja þau og skera í fullkomna bita. Í minningunni voru þessi epli ekki síðri en besta sælgæti! Nammiskúffan var þó aldrei langt undan og með leyfi fékk maður að kíkja reglulega í hana.

Það var alltaf hægt að finna sér eitthvað að gera hjá ykkur afa. Það var fastur liður að telja allar uglurnar sem þú safnaðir. Alltaf varstu jafn hissa þegar ég sagði þér nýjustu tölur og ég skellihló. Þær voru orðnar ansi margar í seinni tíð.

Það var alltaf mikið sport að fá að leika með gömlu skartgripina í kassanum sem þú geymdir inni í fataskáp, stútfullur af perlufestum og fallegum gripum.

Skemmtilegast fannst mér þegar ég klifraði upp súluna inni í stofu og þú komast hlaupandi innan úr eldhúsi með klípitöng og þóttist ætla að klípa mig í rassinn með tilheyrandi æsingi. Ég ætti ekki að vera að príla svona hátt.

Þið áttuð líka öll áramótaskaup líklega frá 1980 tekin upp á VHS-spólur og það er ótrúlegt hvað maður gat horft á þetta aftur og aftur og aftur.

Elsku amma, ég er svo heppin að fá að heita í höfuð á þér og ég hef alltaf elskað Lóunafnið mitt, rígmontin að fá að heita í höfuð á ömmu minni sem ég dýrka og dái og mun vera það alla tíð.

Árin sem ég bjó í kjallaranum á Fremristekknum eru líka dýrmæt.

Elsku amma mín, ég mun sakna þín svo sárt, þú hefur gefið lífi mínu, Valgerðar og Péturs Kormáks mikinn lit með húmornum þínum, gleði og góðmennsku.

Alltaf áhugasöm og stuðningsrík um allt sem maður var að gera hverju sinni. Þú varst líka stór partur af lífi Pésa og sýndir honum mikinn áhuga og hann elskaði að koma á Fremristekk til þín og afa og fá Pésakex og vatn í litla glasið og leika með allt skemmtilega dótið.

Amma þú munt alltaf lifa í hjartanu okkar, Pétur Kormákur segir að þú sért lifandi engill og nú sértu búin að breytast í gull. Ég lofa að hætta aldrei að tala um þig, hugsa um þig og segja sögur af þér. Halda minningu þinni á lífi í mínu hjarta og Pésa. Einn daginn hittumst við aftur og þá höldum við áfram þar sem frá var horfið. Spjalla, grínast og gleðjast með dass af svörtum húmor.

Við elskum þig elsku amma Lóa.

Þegar ég og Una systir vorum litlar var ekkert sem jafnaðist á við að gista hjá ömmu og afa. Við biðum því alltaf spenntar eftir því að mamma og pabbi færu eitthvað og skildu okkur eftir í pössun hjá ömmu og afa. Dagskráin var oftast þannig að við vöknuðum snemma til að gera okkur tilbúnar fyrir skólann, fengum morgunmat og töluðum saman þó svo að við Una værum syfjaðrar og svefndrukknar. Eftir skólann lærðum við í smá stund en fengum síðan eitthvað í gogginn, oftast köku og „lobbi“ eins og afi sagði alltaf. Síðan var alltaf gaman að fara í bað hjá ömmu og afa í græna baðherberginu þar við systurnar lékum okkur með allskonar leikföng og ég man sérstaklega eftir litlu bláu mörgæsinni með slaufuna og hákarlinum sem hægt var að sprauta vatni úr nefinu á. Eftir baðið fengum við kvöldmat, oft mambó eða grjónagraut og síðan heimalagað skyr í eftirrétt en á það stráðum við sjálfar allt of miklu af kökuskrauti, þannig að skyrið varð regnbogalitað. Eftir matinn horfðum við oft á sjónvarpið saman, oft leynilögregluþætti. Við gerðum okkur síðan tilbúnar í háttinn, burstuðum tennurnar og fórum síðan inn í tölvuherbergið hans afa en þar hafði amma búið um okkur, raðað Hr. Níels, Snata og naggrísabangsanum í rúmið en úr hillunni fylgdust nokkrar dúkkur og bangsar með okkur. Við lásum bækur upp í rúmi í smá stund áður en við sofnuðu en lampi lýsti upp ganginn með hlýlegum daufum rauðum bjarma. Það mætti halda að eitthvað galdraseyði hefði verið sett í kakóið sem við fengum fyrir svefninn því alltaf sváfum við langbest hjá ömmu og afa.

Það var oft erfitt að ráða við mig þegar kom að því að setjast niður við píanóið til að æfa fyrir næsta píanótíma. Ég hef verið fimm eða sex ára, mamma hefur eitthvað verið að tuða í mér út af píanóæfingum eins og góðar mæður gera nema hvað ég móðgaðist og hugsaði með mér að nú væri komið nóg. Ég ætlaði að strjúka að heiman og ég vissi nákvæmlega hvert ég ætlaði að flytja.

Ég pakkaði niður tannburstanum mínum og uppáhaldsbangsa og arkaði beinustu leið í næstu götu. Mamma finnur mig síðan eftir mikla leit einni klukkustund síðar, sæla við eldhúsborðið hennar ömmu minnar. Bestu vinkonu minnar.

Ég man það eins og gerst hefði í gær, fyrsta skiptið sem ég sá Lóu. Það var í jólaboði fjölskyldunnar fyrir rúmum 20 árum síðan, þar sem hún sat í öndvegi, ásamt eiginmanni sínum og besta vini, umkringd ástvinum sínum. Það má með sanni segja að hún hafi heillað mig frá fyrstu kynnum með sinni glaðværu og glöggskyggnu persónu.

Eftir að við yngri sonur hennar stofnuðum fjölskyldu og ég fór að venja komur mínar á „Fremri“, eins og heimili þeirra hjóna að Fremristekk 5 var iðulega kallað, fann ég fljótt hversu mikilvægu hlutverki þetta óvenju fallega og menningarlega heimili gegndi í lífi barna þeirra, maka og afkvæma, einskonar miðpunktur lífs þeirra.

Um þetta leyti voru þau Lóa og Sigþór bæði hætt að vinna og nutu þess að taka á móti fólkinu sínu, vinum og vandamönnum með opnum örmum, nýuppáhelltu kaffi og gómsætri tertu í boði Lóu sem var meistari í kökubakstri. Sem félagskona í kvenfélaginu Hringnum kom sá hæfileiki hennar sér afar vel en kökubasar Hringsins hefur um árabil verið einn helsti þáttur í fjáröflun félagsins.

Þessar óteljandi samverustundir eru ógleymanlegar fyrir okkur hjónin og fyrir dætur okkar sem nutu þess að eiga óskipta athygli ömmu sinnar, þegar hún lék við þær, baðaði þær í stóra ljósgula postulínsvaskinum í eldhúsinu, greiddi þeim mjúklega um hárið með „gull“greiðunni sinni og með árunum þróaðist samband þeirra í einlægt vináttu- og trúnaðarsamband.

Afmælisdagar voru mjög mikilvægir í augum Lóu og skapaði hún þann skemmtilega sið að halda uppá alla fæðingardaga ástvina sinna sem væri um stórafmæli að ræða. Gilti þá einu hvaða fjölskyldumeðlimur átti afmæli, hvort það var annað þeirra hjónanna sjálfra eða eitthvert barna hennar, tengda- eða barnabarna. Bakaði hún þá uppáhaldstertu afmælisbarnsins og mætti í afmælisboðið færandi hendi, oft klyfjuð nokkrum hnallþórum og brauðréttum af bestu gerð.

Nú þegar ég minnst Lóu er svo margt sem ég dáist að í fari hennar. Hún var gædd meðfæddri lífsgleði og starfsorku sem skein af henni. Hún var skarpskyggn og hafði góða dómgreind enda má segja að hún hafi fetað gæfunnar veg.

Hún var listunnandi í eðli sínu og naut þess að hlýða á fallega tónlist eða lifa sig inn í dramatíska leiksýningu eða við lestur. Lóa var mjög minnug og átti auðvelt með að segja skemmtilega frá bæði löngu liðnum atvikum jafnt sem einhverju sem dreif á daga þeirra hjónanna nýverið. Hún hafði þann mikilvæga eiginleika að njóta stundarinnar, þessarar svokölluðu „núvitundar“, einsog þykir gulls ígildi í hraða nútímans.

Hún var dugnaðarforkur, stýrði heimilinu og uppeldi á fimm börnum þeirra hjóna með mikilli prýði.

Ég þakka Lóu minni fyrir sanna vináttu sem hún sýndi mér öll þau ár sem við áttum samleið. Minningin um þessa mætu konu mun ávallt veita mér gleði og styrk þegar fram líða stundir.

Elskulegum tengdaföður mínum Sigþóri votta ég dýpstu samúð.