Arnar Þór Jónsson
Arnar Þór Jónsson
Eftir Arnar Þór Jónsson: "Hvar liggja þolmörk réttlætiskenndarinnar þegar almenningsálitið krefst skammarlegrar undirgefni? Fylgjum við þá meirihlutanum til illra verka?"

Í Grikklandi til forna tóku borgararnir virkan þátt í stjórn ríkisins. Þeir sem sýndu þjóðmálum viðfelldnislegt áhugaleysi voru kallaðir idiotes , þ.e. flón. Margt í samtíma okkar kallar athyglina frá því dýrmæta til hins fánýta, frá því mikilvæga til hins hégómlega. Nú sem oft áður er félagsþrýstingur í tiltekna átt, sem jafnvel krefst þess að við látumst ekki sjá hið augljósa, sýnum áhugaleysi, séum í reynd flón . Þetta er umfjöllunarefnið í því sem hér fer á eftir.

Flestir leitast við að njóta velþóknunar samferðamanna sinna, en hversu langt má ganga í þeim tilgangi að vera „viðfelldinn“? Getum við t.d. sýnt heilsu og öryggi okkar áhugaleysi án þess að vera... flón? Mörg samfélög hafa lagt hvimleiða einstaklinga á höggstokkinn í nafni félagslegrar samheldni . Í nafni samstöðu hefur sannleikanum oft verið fórnað. Sagan sýnir að hætta er búin þeim sem í slíku andrúmslofti voga sér að halda spegli að ásjónu samfélagsins til að sýna ljótleikann. Við þær aðstæður verða hugrakkir menn að bleyðum og kjósa að þegja fremur en að verða úthrópaðir fyrir hroka, sviksemi o.s.frv. Hvar liggja þolmörk réttlætiskenndarinnar þegar almenningsálitið krefst skammarlegrar undirgefni? Hvað segir rödd samviskunnar þegar stjórnvöld taka að hagnýta sér ástandið, leyna upplýsingum og afbaka þekktar staðreyndir? Fylgjum við þá meirihlutanum til illra verka? Hvers virði er allt okkar tal um frelsi ef allir eiga að ganga í takt, ef enginn má rjúfa samstöðuna, ef efasemdir eru fordæmdar, ef fólk má ekki orða hugsanir sínar? Sagan sýnir að ofstæki og þöggunartilburðir fara hönd í hönd. Alræðisríki verða til þegar öfgamenn reyna að skapa hið fullkomna samfélag. Í framkvæmd er þöggun, frelsissviptingu og margþættu ofbeldi beitt til að framkalla fylgispekt við mælikvarða fyrirmyndarríkisins. Í slíku andrúmslofti er sjálfstæð hugsun talin merki um andfélagslega hegðun.

Í nafni samstöðu hefur verið þrýst á að fólk láti sprauta sig með lyfjablöndu gegn kórónuveiru (C19), þótt áratugatilraunir til að þróa bóluefni gegn slíkum veirum hafi aldrei skilað nothæfu bóluefni. Til að dreifa athyglinni frá þessu hefur skilgreiningu bóluefna verið breytt í því skyni að fella umræddar lyfjablöndur í þann flokk; horft hefur verið fram hjá því að framleiðsla lyfjanna byggist á nýrri tækni; lítið hefur verið gert úr þekktum fylgikvillum; litið hefur verið fram hjá vísbendingum um alvarlegar aukaverkanir og fáir treysta sér til að kvarta; samningsákvæði um friðhelgi lyfjafyrirtækjanna hafa ekki þótt réttlæta spurningar um öryggi lyfjanna; sílækkandi tölur um dánartíðni smitaðra hafa enn ekki framkallað yfirvegað áhættumat gagnvart aukaverkunum lyfjanna.

Ef framangreindar athugasemdir um öryggi lyfjanna duga ekki til að slíkt áhættumat sé framkvæmt, ættu efasemdir um árangur þeirra að framkalla slíkt mat: Lyfin hindra ekki smit; óvissa ríkir um endingartíma þeirra, auk þess sem vísbendingar eru nú komnar fram í Kanada og Hollandi um að tvísprautaðir séu líklegri til að leggjast inn á sjúkrahús vegna C19 en ósprautaðir og auk þess líklegri til að deyja úr C19. Sama tölfræði bendir til að þrísprautaðir séu álíka líklegir til að leggjast inn á sjúkrahús og ósprautaðir, en auk þess jafn líklegir til að deyja vegna C19. Þessar tölur eru aldursleiðréttar hlutfallstölur, þ.e. fjöldi í hverjum hópi skiptir hér ekki máli.

Á sama tíma og sífellt fleiri læknar erlendis kalla eftir gögnum sem réttlæta notkun umræddra lyfja út frá sjónarmiðum um öryggi og árangur, hafa læknar og ráðamenn hérlendis jaðarsett sjónarmið um yfirráðarétt fólks yfir eigin líkama og hvatt fólk til að fara í fjórðu sprautuna. Undirritaður hefur ítrekað kallað eftir því að íslenskir læknar svari því opinberlega hvort svonefnd bóluefni gegn C19 séu örugg og árangursrík. Þeim áskorunum hefur verið svarað með ærandi þögn. Áður en lengra verður haldið með félagsþrýstingi og tali um „rangsnúinn rétt“, er hér enn kallað eftir slíkri yfirlýsingu frá þeim sem harðast hafa gengið fram í að auglýsa umrædd lyf. Skýra þarf hvort menn hafa mælt slíkt fram sem læknar eða dulbúnir lyfsalar. Í framhaldi þarf að ræða heiðarlega um bein og óbein áhrif lyfjafyrirtækja, eigenda samfélagsmiðla og annarra hagsmunaaðila á það sem á að heita lýðræðisleg og ábyrg stefnumörkun íslenskra yfirvalda í þágu lýðheilsu og almannaheilla.

Höfundur er sjálfstætt starfandi lögmaður.