Yrðlingar drápust í grenjum

Sigtryggur Sigtryggsson

sisi@mbl.is

Árlegur leiðangur Náttúrufræðistofnunar Íslands á Hornstrandir fór fram dagana 19. júní til 4. júlí sl. í þeim tilgangi að kanna ástand refastofnsins og lífríkis á svæðinu, sem er mikilvægt friðland refa. Ástand refastofnsins hefur verið kannað í meira en tvo áratugi og hefur það reynst misjafnt eftir árum. Sum árin hefur staðan verið góð en önnur ár varð afkomubrestur.

„Í fyrstu leit út fyrir að ábúð refa væri með besta móti þetta sumarið. Refir voru sýnilegir á öllum hefðbundnum óðulum í austanverðri Hornvík og litu flestir þeirra vel út, farnir úr vetrarfeldi og heilbrigðir að sjá,“ segir í frásögn um leiðangurinn á vef Náttúrufræðistofnunar.

Eftir vikulangar athuganir varð leiðangursmönnum þó ljóst að yrðlingar voru einungis á tveimur af 4-5 óðulum í Hornbjargi. Reyndar voru þrjú got staðfest í Hornbjargi en á einu grenjanna drápust yrðlingarnir og var enginn eftir á lífi í vikulok. Á öðru grenjanna sáust fjórir mórauðir yrðlingar og voru þeir allir á lífi eftir vikuna og á því þriðja voru í upphafi sjö yrðlingar, þar af tveir af hvítu litarafbrigði, en þar voru aðeins fimm yrðlingar eftir viku síðar.

Á óðulum við sjóinn voru engin got staðfest, eitt óðalið var tómt eða notað af nágrannarefum, segir í yfirlitinu. Innst í víkinni er greni sem ekki hefur verið í ábúð um langa hríð og sú var einnig staðan í ár. Í Látravík var mórautt par með fimm mórauða yrðlinga í nágrenni við Hornbjargsvita, eins og árið á undan. Hefðbundin greni á þessu svæði voru ekki í notkun í ár. Sömu sögu er að segja úr vestanverðri Hornvík, þar voru engin greni í notkun nú en þrjú gelddýr héldu hins vegar til á svæðinu við Höfn. Í Rekavík bak Höfn, Hælavík og Hlöðuvík var betra ástand hjá refum, got var staðfest á hefðbundnum svæðum og fullorðin dýr litu vel út.

Annað lífríki var kannað og reyndist gróður vera snemma á ferðinni. Blágresið var víða í blóma en smádýr voru lítt sjáanleg fyrstu vikuna, mögulega sökum kulda. Það breyttist í byrjun júlí þegar stytti upp og grasmaðkur varð áberandi.

Fuglalífið var fjölskrúðugt og sást mikið af bjargfugli, bæði á sjó og í bjarginu. Mikil hreyfing var þó á fuglinum sem gæti bent til þess að þeir væru ekki í varpi. Hjá öðrum tegundum var ástandið svipað og árin á undan en líkur eru á að varp hafi misfarist hjá mörgum tegundum að mati leiðangursmanna. Athygli vakti að heiðagæsir sáust inni í Hornvík og þar var par með þrjá litla unga í lok júní. Það er í fyrsta skipti sem tegundin verpir á svæðinu eftir því sem best er vitað.

Leiðangursstjóri ferðarinnar var Ester Rut Unnsteinsdóttir spendýravistfræðingur. Auk hennar tóku þátt í leiðangrinum þau Hidde Kressin og Joyce Mulder frá Hollandi, Rebecca Baker frá Bretlandi, Ingvi Stígsson frá Íslandi, Elsa Brenner frá Bandaríkjunum, John Mavrikov frá Grikklandi, Steffi Scheer frá Þýskalandi og Jacob Ahlberger frá Svíþjóð. Siglt var með Sjöfn, nýju farþegaskipi Sjóferða.