„Sannkallað meistaraverk“

Silja Björk Huldudóttir

silja@mbl.is

„Það hefur verið ótrúlega spennandi að fylgjast með æfingum, því verkið er eins og stórt skrímsli sem verið er að vekja aftur til lífs,“ segir Jakob Buchanan um verk sitt Buchanan Requiem sem flutt verður í Hallgrímskirkju í kvöld kl. 20. Verkið er kynnt sem nútímaleg sálumessa sem sameini kórtónlist, nútímadjass, tónlist fyrir stórsveit og klassíska tónlist, auk þess að brúa bil á milli hins andlega heims og veraldlega.

„Þetta er auðvitað risastórt verk,“ segir Buchanan, en flytjendur í Hallgrímskirkju í kvöld eru Stórsveit Reykjavíkur, kórarnir Cantoque Ensemble frá Íslandi, Ensemble Edge frá Danmörku og Club for Five frá Finnlandi. Ragnheiður Gröndal syngir einsöng og á hljóðfærin leika Anders Jormin frá Svíþjóð á bassa, Hilmar Jensson á gítar, Magnús Trygvason Eliassen á slagverk og Buchanan sjálfur á trompet. Stjórnandi er Geir Lysne frá Noregi. Buchanan bendir á að flutningurinn sé styrktur af Culture Point sem gerir tónlistarfólki frá ýmsum löndum kleift að hittast og skapa tónlist. „Verkið mótast ávallt af flytjendum sínum, enda skil ég á lykilstöðum eftir rými fyrir spuna,“ segir Buchanan og bendir á að texta sem Indra Rios-Moore söng upphaflega á spænsku syngi Ragnheiður Gröndal nú á íslensku, „sem gefur verkinu allt annan lit“.

Metnaðarfullt og hugsandi tónskáld

Að sögn Buchanans var sálumessa hans frumflutt í dómkirkjunni í Árósum 2015 og samhliða tekin upp og gefin út á hljómdiski. Verkið var í framhaldinu valið verk ársins og plata ársins á dönsku tónlistarverðlaununum í djassflokki auk þess sem Buchanan var verðlaunaður sem tónskáld ársins.

„Þetta er án efa ein mikilvægasta plötuútgáfa áratugarins í dönskum djassi, sannkallað meistaraverk,“ skrifaði Ivan Rod, rýnir danska tónlistartímaritsins Gaffa , um plötuna og gaf henni fullt hús. „Requiem er stórt verk og mun vonandi varpa kastljósinu á Buchanan. Hann hefur sannað að hann er metnaðarfullt og hugsandi tónskáld sem vinnur með tónlist fortíðar og færir sálumessuformið inn í framtíðina,“ skrifaði Jakob Baekgaard, rýnir hjá All About Jazz , um verkið.

Hyllum lífið með að minnast hinna látnu

„Mér þótti auðvitað vænt um þessar góðu viðtökur, en það sem mér þótti ekki síður frábært var að verkið veitti öðrum tónskáldum innblástur til að skrifa djassverk fyrir stórsveit og klassískan kór,“ segir Buchanan. Sú samsetning er einmitt frekar óvenjuleg og því liggur beint við að spyrja Buchanan hvernig honum hafi dottið það í hug á sínum tíma. „Í raun var það tilviljun sem réð för. Ég var að spila með dómkirkjukór Árósa og var í framhaldinu spurður hvort ég væri viljugur til að skrifa verk fyrir kórinn og sálumessa nefnd í því samhengi. Á svipuðum tíma hafði fulltrúi frá Jazzhátíð Árósa samband við mig falaðist eftir því að ég myndi skrifa verk fyrir hátíðina. Og þá datt mér í hug að það gæti verið spennandi að sameina þessa tvo heima,“ segir Buchanan og bendir á að samkvæmt hefð sé fagurfræðin sem ræður ríkjum í stórsveit annars eðlis en hjá klassískum kór.

„Það þýðir að maður verður að hlusta á annan hátt en áður og flétta brasshljóminn inn í kórhljóminn til að mynda eina heild. Mér fannst svo ótrúlega spennandi að hlusta á nýjan hátt,“ segir Buchanan og tekur fram að það hafi verið áskorun að skrifa verkið meðan móðir hans var alvarlega veik. „Hún hafði verið krabbameinsveik í mörg ár, en lést þegar ég var að skrifa sjöunda kafla verksins af níu. Við andlát hennar fékk textinn skyndilega allt aðra merkingu en áður,“ segir Buchanan og bendir á að þótt sálumessa feli í sér minningu um hina látnu fjalli hún í hans huga ekki síður um lífið. „Við tölum sjaldan um dauðann og látum eins og hann bíði okkar ekki. Sú vissa að við deyjum ætti hins vegar að hvetja okkur til að skoða betur líf okkar og hvað það er sem við viljum. Þegar við minnumst hinna látnu erum við í vissum skilningi að hylla lífið,“ segir Buchanan og tekur fram að sér hafi ávallt fundist mikilvægt að Buchanan Requiem væri flutt í kirkjum og ekki í tónleikasölum.

„Verkið er skrifað fyrir heilagt rými og er í eðli sínu trúarlegt, óháð trúarbrögðum, enda nota ég á sumum stöðum búddíska texta. Kirkjan hentar afar vel fyrir verkið, enda er þetta staður sem rúmar allar stærstu stundir lífsins, allt frá giftingu og skírn til útfarar,“ segir Buchanan. Aðspurður segist hann njóta þess mjög að skrifa fyrir raddir.

„Mér finnst manneskjur verða svo fallegar þegar þær syngja,“ segir Buchanan, sem vissi ungur að hann vildi verða tónskáld. „Sem barn sat ég oft við píanónið á heimilinu og lék mér að því að skapa litríkar stemningsmyndir,“ segir Buchanan sem síðar lærði á trompet og hefur getið sér gott orð í dönsku djasssenunni. „Þegar ég fór að semja tónlist leitaði ég markvisst aftur í bernskuna og þá tilfinningu að sitja við píanóið og leita að laglínum, litum og myndum án þess að vinna innan ákveðinna tóntegunda, þótt vissulega bæti ég síðar í ferlinu við hefðbundnari hljómum.“ Þess má að lokum geta að miðar fást á vefnum tix.is.