Veronika Steinunn Magnúsdóttir
veronika@mbl.is
Aukið nýgengi krabbameina á Suðurnesjum má að mestu rekja til lifnaðarhátta, fremur en mengunar frá herstöðinni sem þar var staðsett.
Fjögur tilfelli nýrnakrabbameins í Reykjanesbæ tengdust þó mengun af völdum tríklóróetens (TCE) í drykkjarvatni, á 56 ára tímabili, á árunum 1955 til 2010. Staðfest samband er milli TCE-mengunar og nýrnakrabbameins.
Þetta kemur fram í rannsókn Krabbameinsfélagsins á krabbameinum í Reykjanesbæ.
Eitt af sex vatnsbólum í Keflavík og Njarðvíkum hafði TCE-styrk yfir viðmiðunarmörkum við mælingar árið 1988. Mikið magn TCE var í vökva sem notaður var til þvotta á herflugvélum varnarliðsins á flugvellinum og rann það niður í grunnvatnið.
Íbúar á Suðurnesjum hafa í áratugi óttast að efnamengun frá herstöðinni, hvar Bandaríkjaher hafði viðveru á árunum 1951 til 2006, geti hafa valdið aukinni tíðni krabbameina á svæðinu. Þeir hafa ítrekað vakið athygli á málefninu og nýlega var lögð fram þingsályktunartillaga þar sem hvatt var til að málið yrði rannsakað.
Áætlað er að allt að 198 tilfelli krabbameina, sem greindust í Reykjanesbæ á tímabilinu 2011 til 2020, tengist lifnaðarháttum. Þar af má rekja 140 tilfelli til daglegra reykinga, 11 tilfelli til áfengisneyslu og 47 tilfelli til offitu eða ofþyngdar.
Rýndi Krabbameinsfélagið í viðamikla skýrslu Verkís frá árinu 1988, þar sem skráðar eru niðurstöður mælinga á rokgjörnum leysiefnum, sem leitað var að í vatnsbólum í nágrenni herstöðvarinnar, meðal annars í Keflavík, Ytri-Njarðvík og Innri-Njarðvík.