Sviðsljós
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Hafrannsóknastofnun og Matvælastofnun vekja athygli á því að áform Hábrúnar ehf. um ný eldissvæði fyrir regnbogasilung í Ísafjarðardjúpi stangist á við ákvæði reglugerðar um að fimm kílómetrar skuli vera á milli eldissvæða. Fyrir eru til staðar eða í ferli fjöldi kvíabóla annarra fyrirtækja í Djúpinu. Skipulagsstofnun segir að taka þurfi á því máli og fjölda annarra í umhverfismatsskýrslu.
Hábrún hefur alið þorsk og silung í sjókvíum í Skutulsfirði í tuttugu ár og hefur nú fengið leyfi fyrir framleiðslu á 700 tonnum af regnbogasilungi og þorski. Hábrún hyggst auka eldi sitt og áætlar að hefja eldi á 11.500 tonnum af regnbogasilungi í kvíum á fjórum stöðum í Ísafjarðardjúpi, þ.e. í Hestfirði, Hnífsdal og Naustavík og Drangsvík á Snæfjallaströnd. Hefur fyrirtækið kynnt matsáætlun fyrir þessi áform. Skipulagsstofnun hefur, að fengnum umsögnum, lagt fram ábendingar í 19 liðum sem hún segir að fyrirtækið þurfi að taka tillit til við vinnslu og framsetningu umhverfismatsskýrslu.
Fjarlægðarmörk verði virt
Í umsögn Hafrannsóknastofnunar kemur fram að fjarlægð milli eldissvæða ótengdra aðila í Ísafjarðardjúpi sé allt of lítil og í raun ekki gerð grein fyrir nákvæmri fjarlægð milli svæða í matsáætlun. Fram kemur að krafan um 5 kílómetra lágmarksfjarlægð milli eldissvæða sé gerð vegna hættu á því að sjúkdómar dreifist á milli eldissvæðanna. Nefnir Hafró að laxa- og fiskilús geti borist á milli svæða sem og ISA-veiran sem getur valdið blóðþorra. Matvælastofnun bendir sömuleiðis á ákvæði um lágmarksfjarlægð á milli eldissvæða.
Í svörum Hábrúnar kemur fram að til þess að auðvelda úrlausn mála vegna fjarlægðar á milli óskyldra aðila muni Hábrún leggja fram valkosti um fjögur ný sjókvíaeldissvæði auk þess sem núverandi eldissvæði félagsins í Skutulsfirði verði stækkað. Félagið bendir jafnframt á að umsóknir Arctic Fish og Arnarlax geri ráð fyrir því að kvíar fyrirtækjanna verði innan 5 km frá eldissvæði Hábrúnar í Skutulsfirði. Matvælastofnun geti því hafnað umsóknum fyrirtækjanna um þessi svæði og myndi það tryggja Hábrún fullnægjandi athafnarými við Skutulsfjörð og næsta nágrenni.
Niðurstaða Skipulagsstofnunar er sú að Hábrún þurfi í umhverfismati að gera grein fyrir og leggja mat á samlegðaráhrif núverandi og fyrirhugaðs fiskeldis í Ísafjarðardjúpi. Hafa þurfi í huga forsendur til að víkja frá meginreglunni um 5 km fjarlægð milli eldissvæða, áhrif á botndýralíf, smitsjúkdóma, laxa- og fiskilús, villta stofna og aðrar sjávarnytjar. Leggja þurfi fram spá um líklega dreifingu smitsjúkdóma og fiski- og laxalúsar frá eldissvæðum fyrirhugaðs eldis, byggt á niðurstöðum mælinga á yfirborðsstraumum. Meta þurfi áhættu af þeim þáttum fyrir villta laxfiska í Ísafjarðardjúpi og á Vestfjörðum, svo og möguleg áhrif á eldi annarra fyrirtækja. Jafnframt þurfi að gera grein fyrir því hvernig Hábrún hyggst koma í veg fyrir að smit berist í sjó þegar eldisfiski er slátrað.
Eins og fyrr segir lagði Skipulagsstofnun fram átján ábendingar eða athugasemdir, til viðbótar þessari, sem Hábrún þarf að athuga við gerð umhverfismatsskýrslu.