Starfshópur um neyðarbirgðir birti nýja skýrslu í gær. Þar segir að full þörf sé á að ráðast í nýtt átak til að hvetja Íslendinga til að koma sér upp nokkurra daga birgðum af nauðsynjavörum. Þetta sé nauðsynlegt til að mæta hugsanlegum áföllum af völdum hamfara.
Vísað er til þess að við slíkar aðstæður geti almenningur dregið úr álagi á viðbragðskerfið með því að búa sig undir áföll. Mörg ríki hafi hvatt borgarana til að koma sér upp birgðum til nokkurra daga, ýmist þriggja daga eða sjö daga. Rauði krossinn hafi farið af stað með slíkt átak fyrir nokkrum árum undir heitinu 3 dagar. „Full þörf er á því að blása lífi í það verkefni á nýjan leik,“ segir í skýrslunni.
Um er að ræða starfshóp, sem forsætisráðherra skipaði árið 2018 um nauðsynlegar birgðir til að tryggja lífsafkomu þjóðarinnar á hættutímum. Veitir Þórunn J. Hafstein, ritari þjóðaröryggisráðs, honum forstöðu. Í skýrslunni er lagt til grundvallar að eftirtaldar birgðir þurfi að vera tiltækar: Matvæli og nauðsynleg aðföng vegna matvælaframleiðslu, jarðefnaeldsneyti, lyf, lækningatæki og hlífðarbúnaður, viðhaldshlutir og þjónusta vegna mikilvægra innviða samfélagsins, hreinlætisvörur og sæfivörur en þar er m.a. er átt við sótthreinsiefni, skordýra- og jurtaeitur.
Í skýrslunni segir að Ísland sé mjög háð flutningum til og frá landinu. Mjög margt af því sem teljist til grundvallarlífsnauðsynja sé algerlega háð innflutningi til landsins. Rof á flugsamgöngum, sérstaklega milli landa, hafi fljótt áhrif á þjóðarhag.
Ef Keflavíkurflugvöllur lokast hafi það fljótt alvarlegar afleiðingar fyrir farþegaflutninga og inn- og útflutning, t.d. ferskvöru og lyfja. Flugsamgöngur geti rofnað vegna náttúruvár, t.d. eldgoss, jarðskjálfta eða veðurofsa, sem og manngerðrar hættu, t.d. skemmdarverka, netárása eða hernaðar.
Ekkert hættumat
Fram kemur að ekki hafi verið unnið heildstætt hættumat fyrir flugvöllinn. Til þess vanti sérhæft mat á náttúruvá, sérstaklega með tilliti til stærri jarðskjálfta á flugbrautir og -byggingar, þar með talið innviði í flugstöð.Í skýrslunni sé leitast við að skilgreina hvaða vörur og tæki teljist vera nauðsynlegar til að tryggja lífsafkomu þjóðarinnar og þurfi að vera til á hættustundu svo unnt sé að vernda líf og heilsu almennings, tryggja órofa virkni mikilvægra innviða samfélagsins og þjónustu svo unnt sé að sinna brýnustu þörfum íbúa og samfélags við slíkar aðstæður. M.a. er bent á að lyfjabirgðir hafi farið minnkandi síðastliðin ár og það verði að teljast áskorun á hættustundu.
Starfshópurinn leggur m.a. til að lögfest verði 90 daga lágmarksviðmið olíubirgða hér á landi og skoða megi að innleiða slíka kröfu í skrefum. Þá segir í skýrslunni að reynsla síðustu ára sýni að þrjár slökkviskjólur fyrir þyrlur þurfi að vera til í landinu ásamt tilheyrandi búnaði til þess að bregðast við gróðureldum.
Starfshópurinn leggur til að forsætisráðuneytið hafi forgöngu um samvinnu hlutaðeigandi ráðuneyta og stofnana við að koma á laggirnar miðlægum rafrænum upplýsingagrunni. Í hann verði skráðar upplýsingar um neyðarbirgðahald. Tengja þurfi fyrirliggjandi gagnagrunna, t.d. Orkustofnunar og Lyfjastofnunar og búa til nýja á hverju sviði. Aðgengi að slíkum upplýsingum í rauntíma sé forsenda þess annars vegar að unnt sé að leggja mat á raunverulega birgðastöðu og hins vegar að ríkisstjórnin geti tekið málefnalega ákvörðun um heimild til að nýta neyðarbirgðir, forgangsraðað og stjórnað þeirri nýtingu.
Til baka
Leita í greinasafni
Prenta grein