Tvöfalda má fjölda þátttakenda

Viðtal

Stefán E. Stefánsson

ses@mbl.is

„Hér á landi eru almennir fjárfestar í Nasdaq-kauphöll á Íslandi um 31 þúsund sem jafngildir um 8% af mannfjöldanum. Á mörkuðunum í Eystrasaltsríkjunum er hlutfallið svipað en í Svíþjóð er það 20%. Það er hlutfall sem stefna mætti á hér á landi á komandi árum.“ Þetta segir Arminta Saladziene, framkvæmdastjóri Evrópumarkaða hjá Nasdaq. Hún settist niður með Morgunblaðinu í gær og ræddi stöðu hlutabréfamarkaða hér á landi og erlendis.

Horfum til stærri markaða

„Við getum sagt að stóru markaðirnir í Skandinavíu séu eins og Pólstjarnan. Við stefnum þangað en íslenski hlutabréfamarkaðurinn, rétt eins og þeir sem byggðir hafa verið upp á síðustu þremur áratugum í Eystrasaltsríkjunum, eru skilgreindir sem vaxtarmarkaðir. Þeir eru ekki eins þroskaðir og t.a.m. sá sænski en þeir þokast í rétta átt.“

Hún bendir raunar á að sænski markaðurinn sé nokkuð sér á báti í allri Evrópu. Mikil dýnamík sé þar og þótt sænska hagkerfið standi aðeins undir 4% af þjóðaframleiðslu ESB þá hafi þriðjungur allra frumútboða á hlutabréfamarkaði farið fram þar í landi árið 2021 og fjórðungur þess fjármagns sem safnaðist í slíkum útboðum hafi komið í gegnum þau.

„Svíþjóð er að kenna okkur margt, ekki aðeins varðandi markaðinn og stóru fyrirtækin heldur einnig minni og meðalstór fyrirtæki og hvernig þau geta nýtt sér markaðinn til að sækja sér hagkvæma fjármögnun.“

Saladziene segir að fleiri mælikvarðar bendi til þess að íslenski hlutabréfamarkaðurinn eigi mikið inni.

„Enn sem komið er er umfang markaðarins tiltölulega lítið í samanburði við hagkerfið í heild og þá er þátttaka erlendra fjárfesta mun minni en í mörgum samanburðarlöndum.“

Vísar hún þar m.a. til þess að hlutdeild erlendra fjárfesta í íslenskum skráðum félögum er aðeins um 10% en hlutfallið er í kringum 50% annars staðar á Norðurlöndunum.

Er það gjaldmiðillinn, bitur reynsla frá bankahruninu eða smæð hagkerfisins sem ræður þessu?

„Það er margt sem kemur til og allt eru þetta hlutir sem hafa þarna áhrif. En það eru líka styrkleikar sem markaðurinn og hagkerfið hér býr yfir sem haft getur jákvæð áhrif og nú er margt sem eykur líkurnar á því að erlent fjármagn muni í auknum mæli koma inn á markaðinn.“

Vísar Saladziene m.a. til þeirrar staðreyndar að FTSE hefur fært íslenska hlutabréfamarkaðinn í flokk nýmarkaðsríkja (e. Secondary Emerging Markets). Olli það því að 15 fyrirtæki í Kauphöllinni komust inn í hina svokölluðu FTSE Global All Cap-vísitölu og frá og með 19. september síðastliðnum tóku vísitölusjóðir ekki síst að ota sér inn á markaðinn hér heima.

„Þetta gekk mjög vel og með þessu kemst markaðurinn, ekki aðeins þessi fyrirtæki heldur fleiri, í kastljósið hjá fjárfestum. Bæði þessum passívu en einnig öðrum.“

Segir Saladziene að markaðsaðilar meti það sem svo að ákvörðun FTSE leiði til erlendrar fjárfestingar sem nemi 350-400 milljónum dollara.

„Í þessu felast tvíþætt tækifæri. Annars vegar að fyrirtæki öðlast fleiri tækifæri til að fjármagna sig og stækka, það kallar aftur á fjölgun starfa og aukinn hagvöxt, og hitt að þetta skapar tækifæri fyrir fjárfesta til að ávaxta fé sitt.“

Ísland færist ofar á skörinni

Það hafði einnig sín áhrif árið 2020 þegar MSCI færði Ísland í flokk nýmarkaðsríkja. Margt bendir til þess að innan tíðar geti íslenski markaðurinn færst skör ofar á þeim lista.

„Ef það gerist mun það hafa meiri áhrif en þessi ákvörðun FTSE enda MSCI nokkuð sem stærstu fjárfestar Evrópu miða við í eignasöfnum sínum.“

Spurð út í hvort Ísland eigi langt í land með að tryggja sér betri mörkun hjá FTSE, svo skömmu eftir nýjustu ákvörðunina, segir hún að það muni taka tíma.

„Það þarf að stíga nokkuð mörg skref til þess að af því geti orðið, m.a. með tilliti til regluverks, að opnað verði fyrir ákveðnar heimildir til skortsölu o.s.frv. en þetta eru allt atriði sem leysa má úr. Þess vegna held ég að vinnan við þetta haldi einfaldlega áfram og að erlent fjármagn muni jafnt og þétt vega þyngra á markaðnum.“

Að undanförnu hefur talsvert verið rætt um áherslu fyrirtækja á samfélagsábyrgð og einkum umhverfisþáttinn. Þykir mörgum sem sú áhersla sé fokin út í veður og vind í orkukreppu í Evrópu þar sem Þjóðverjar ræsa nú gömul kjarnorkuver og brúnkol þykja skárri kostur til að knýja áfram verksmiðjur en að taka við gasi frá Rússlandi.

Umhverfismálin vega þyngra

„Það er mikil skammsýni að halda því fram að umhverfismál hafi minna vægi nú en áður. Við sjáum að þau fyrirtæki sem lagt hafa áherslu á þau á síðustu árum koma betur út úr þessari stöðu en þau sem látið hafa undir höfuð leggjast að bregðast við. Sjálfbæra orkan er nú á hagstæðara verði en sú sem mengar. Ég held þess vegna að fólk verði að gæta þess að horfa ekki til skamms tíma. Til lengri tíma litið munu þau fyrirtæki lifa af sem rísa undir samfélagsskyldum sínum.“