Ég sá mömmu berja jólasvein!

Við hefjum ferðalag okkar fyrir heilum hundrað árum í Bolungarvík. Nema hvar? Þar sat Karl nokkur í koti sínu og ritaði Morgunblaðinu bréf sem birt var á aðfangadag. „Það er óneitanlega um margt rætt og ritað nú á tímum, sem not er að og nauðsynlegt,“ byrjaði hann. „En þó er það ennþá margt, sem þjóð vorri væri meiri þörf á að þekkja og þekkja betur heldur en sumt af því, sem þar er sagt.“

Að sögn Karls hafði það alltaf verið svo, „og vonandi að verði, að guð hefir gefið hverju landi þá menn, sem útbúnir hafa verið mannviti, mannkærleika og margvíslegum hæfileikum fram yfir aðra, sem þjóðin hefir sótt til þrótt og þrek, og þar af leiðandi margt gott og gagnlegt. En það þarf ekki að leita svona langt að slíkum mönnum, sem sótt hafa og sækja fram fyrir fjöldann í svo feikna mörgu, sem almenningi er bæði gagn og gæfa að; því að slíkir menn eru alstaðar til, bæði í borgum og sveitum hvers lands. En sem oft og einatt er lítið minst nema þá lítilsháttar í líkræðum.“

Á þetta líka við, nú 100 árum síðar? Erum við ennþá mest að tala um ranga menn okkar á milli og þá væntanlega í fjölmiðlum? Svari nú hver fyrir sig.

Næst berum við niður á aðfangadag 1947, eða fyrir 75 árum. Vel lá þá á Bretum sem færðu Þjóðverjum góðar gjafir í tilefni jólanna. Tvö ár voru frá lokum heimsstyrjaldarinnar síðari og ófriðardeilum þjóðanna tveggja í millum lokið. „Þjóðverjar hafa í dag fengið jólaskamtinn á bresku svæðunum og var það í fyrsta sinni að Þjóðverjar höfðu fengið ekta kaffi síðan hernámið byrjaði,“ stóð í forsíðufrétt Morgunblaðsins. „Þar að auki var þeim skamtað tvær teskeiðar af sultutaui, fimm sykurmolar og fimm súkkulaðimolar. Var þetta í sjerstökum jóladósum og þótti Þjóðverjum mikið um. Karlmenn undir fimmtugsaldri fengu auk þessara jóladósa eina flösku af þýskum snaps, en þeir sem yfir fimmtugt voru komnir fengu auk dósarinnar flösku af ljettu víni. Konur og börn fengu tvær jóladósir en ekkert áfengi.“

Skál fyrir því, karlar yfir fimmtugt! Fallegt af Bretum að bera ekki áfengi í blessuð börnin. Það hefði getað endað með ósköpum.

Friður var leiðarahöfundi Morgunblaðsins einnig efst í huga í þessu sama tölublaði: „Upp úr skammdegi hins norræna vetrar rís jólahátíðin björt og fögur. Nær tvö þúsund ára gamall atburður verður nýr og lifandi í huga kristinna manna. Stríð og barátta allra alda hefur ekki megnað að deyfa liti og línur myndarinnar, sem helgisögnin frá Betlehem dró upp fyrir sjónum mannkynsins. Svo rík er þrá mannssálarinnar eftir friði og kærleika, þrátt fyrir hina óróagjörnu hvöt til átaka og baráttu.“

Jól án sprenginga

Eins og hendi sé veifað erum við komin fram til ársins 1972. Hugsið ykkur! Enn og aftur er aðfangadagur og enn og aftur eru menn byrjaðir að berjast; að þessu sinni á Norður-Írlandi. „Kaþólikkar og mótmælendur á Norður-Írlandi vonast til þess, að þeir geti haldið jólin hátíðleg, án þess að sprengingar og ofbeldisaðgerðir verði til þess að spilla jóláhátíðinni,“ stóð í frétt Morgunblaðsins.

Ekki voru allir svo lánsamir að geta haldið jólin í faðmi fjölskyldunnar. „Nær allir togararnir, flest skip Eimskips, helmingur varðskipanna og þrjú Sambandsskip verða úti um jólin, og áhafnirnar munu því halda jólagleðina á hafi úti,“ kom fram í Morgunblaðinu.

Leiðarahöfundur var til þess að gera stóískur en boðskapur hans til lesenda var á þessa leið: „Auðvitað á þjóðin nú við erfiðleika að etja, sem erfiðir eru úrlausnar. Það er um leið hart deilt um orsakir og leiðir til úrbóta. Við deilum líka um skipulag þjóðfélagskerfisins. Engu að síður erum við ein af fáum þjóðum, sem búa í sátt og samlyndi og hafa borið gæfu til þess að leysa úr ágreiningsefnum eftir lýðræðislegum leiðum.“

Eitthvað var tæknin að stríða blaðinu þessi jólin en á bls. 2 var þennan skell að finna: „Af tæknilegum ástæðum verður Jólalesbók Morgunblaðsins, sem að þessu sinni er 64 síður, ekki dreift fyrr en eftir jól.“

Aðfangadagsblað Morgunblaðsins 1997 byrjaði strax með látum en á forsíðu var að finna frétt undir fyrirsögninni: Mamma sló jólasveininn. Og þá liggur leið okkar alla leið til New York. Ekki er upp á þessa Tímavél logið! Með þessum orðum hófst fréttin: „Jólasveinn í New York lenti í miklum vanda við vinnu sína í verslunarmiðstöð þegar sonur hans bar kennsl á hann og fyrrverandi eiginkona hans krafði hann um barnsmeðlag og réðst að því búnu á hann með barsmíðum.“

Heldur var tíðin hagstæðari en nú og á blaðsíðu tvö mátti sjá mynd af bræðrunum Hannesi og Júlíusi Ingibergssonum að spila golf á Þorláksmessu. Þeir brugðu víst ekki út af vananum þegar þeir léku níu holur á golfvellinum á Korpúlfsstöðum.

Kaupmenn voru kátir fyrir jólin 1997 en jólaverslunin í Reykjavík hafði aukist töluvert á milli ára og töldu kaupmenn að fólk hefði almennt haft meira fé á milli handanna en árið á undan. „Virðist veltuaukningin víða vera á bilinu 15-30% og telja margir að verslunin hafi aldrei verið meiri,“ stóð í Morgunblaðinu.

Hamrahlíðarkórnum var hins vegar ekki skemmt og söng ekki Heims um ból í lok friðargöngu niður Laugaveg á Þorláksmessu, sem friðarhreyfingar stóðu fyrir. Það var stjórnandi kórsins, Þorgerður Ingólfsdóttir, sem tók ákvörðun þar um, þar sem hún taldi það ekki við hæfi eftir ræðu sem flutt var á Ingólfstorgi þar sem göngunni lauk. Þorgerður sagði í samtali við Morgunblaðið að fulltrúi frá friðarhreyfingunum hefði haldið því fram í ræðunni að sagan um Krist væri skröksaga og annað í þeim dúr. Hún hefði tekið ákvörðun um þetta sjálf, en kórfélagar fylgt henni eftir í þessari ákvörðun.