Ljósi varpað á gleymda sögu

Það er ekki langt síðan okkur var aðeins kennd hvítþvegin útgáfa af sögunni þar sem ekki var minnst á grimmdarverkin, sem framin voru á ástralskri grund. Nú er að verða til eining í ástralskri þjóðarvitund um að afhjúpa grafin sannindi, sem eitt sinn ollu þrætum og deilum.

Nýlegt verk mitt, sem nefnist shadow bone (skuggabein), er myndband þar sem skjölum er fléttað inn frá Ríkisskjalasafni Queensland. Í sumu af þessu efni eru rakin í smáatriðum fjöldamorð á frumbyggjum í Ástralíu á tímabili sem nefnist „drápstíminn“. Í myndinni eru einnig myndir úr skissubók ungs frumbyggja, sem heitir Oscar og lifði í Far North Queensland seint á níunda áratug nítjándu aldar og teiknaði það sem hann mundi frá þessum grimmilegu atburðum. Að sögn sagnfræðingsins Johnathans Richards má rekja ofbeldi á hendur áströlskum frumbyggjum til 1606 þegar hollenski stýrimaðurinn Willem Janszoon tók land í Ástralíu. Ofbeldi „drápstímans“ færðist í vöxt eftir að fyrsti breski flotinn kom 1788. Síðustu fjöldamorðin á frumbyggjum með opinberu leyfi áttu sér stað 1928, en það gætu hafa verið framin óskráð morð síðar á tuttugustu öld.

Þótt reynt sé að afmá það sem gerðist úr sumum sögulegum frásögnum vegna skammar hverfa jarðneskar leifar ekki svo auðveldlega. Ég lét röntgenmyndir af bæði beinum og tönnum frá fjölskyldu minni fylgja í myndinni minni. Tannlæknirinn minn bauð mér jafnvel röntgenmyndir af tönnunum sínum þegar ég útskýrði verkið fyrir honum. Hann er frá Taívan og skilur mikilvægi þess að gangast við hrikalegri sögu nýlenduvæðingarinnar. Tennur og bein eru ekki aðeins áþreifanlegar leifar tiltekins fólks; þau eru einnig táknræn fyrir öll þau líf svartra og frumbyggja sem áströlsku nýlenduyfirvöldin þurrkuðu út.

Mörgum beinanna hefur ekki verið skilað þangað sem þau með réttu eiga heima. Hetti Perkins, safnstjóri arfleifðar Arrernte- og Kalkadoon-þjóðflokkanna, skrifaði að með því að vísa til jarðneskra leifa forfeðranna í söfnum sýndi ég „beinagrindurnar í skápum ykkar“. Um allan heim eru samfélög fólks, sem fyrir var þegar nýlenduveldin létu til skarar skríða, að semja um að fá jarðneskar leifar forfeðra sinna og listmuni aftur heim.

Til að fylgja hugsjónum verður að taka áhættu. Þar sem hefðbundnir miðlar duga ekki til þarf að nálgast hlutina með nýrri fjölmiðlun. Listamenn blómstra þegar þeir geta gert tilraunir með umbyltandi eiginleika miðla, efna og hugmynda til að breyta um lögun og form. Þeir þrýsta á mæri kynþáttar, kyns og valds, afhjúpa faldar sögur og stórslys í umhverfis- og heimsmálum.

Í „skuggabeininu“ sjást lófar mínir opnast og kreppast í geislum sólar. Ég tók myndskeiðið þar sem sólin dansar á vatninu í Warrane (höfninni í Sydney) á snjallsímann minn. Í bakgrunni heyrist umferðarniðurinn af brúnni við höfnina í Sydney. Einnig má heyra öldugjálfrið í grjótinu fyrir neðan brúna. Vinur minn og listfélagi, Rosemary Laing, hallaði sér yfir axlirnar á mér og teygði úr og dró saman hendurnar til að hleypa sólarljósinu að.

Ég vildi sýna í verki aðgerðir og aðgerðaleysi í að útiloka ósmekklega atburði og staðreyndir sem erfitt er að kyngja. Með þessari hreyfingu er sótt í merkingu þessara harmleikja út frá fortíð, samtíð og framtíð. Enn deyja svartir í haldi lögreglu. Stríð voru háð gegn frumbyggjum í Ástralíu og það þarf að gangast við þeim. Það kann að vera erfitt að rifja hana upp, en við eigum sameiginlega sögu, sem þarf að gangast við og muna. Myndskeiðið mitt er samofið nýjustu sýningunni minni, „beinagrindur“, sem Amanda Hayman stýrði. Hún er stolt kona úr þjóðflokkum Wakka Wakka og Kalkadoon og meðstjórnandi ráðgjafarfyrirtækisins Blaklash Creative.

Langalangamma mín, Rosie, sem lifði af fjöldamorð í Boodjamulla (Lawn Hill) í norðvesturhluta Queensland, hefur veitt mér innblástur í lífi og starfi. Hún faldi sig í vatni með því að fergja sig niður með grjóti og anda í gegnum strá. Við erum hér vegna þess að hún lifði af.

Nú er undir okkur komið að færa þessar sögur um að lifa af fram í ljósið.