Ísland lögregluríki?

Hvað á að kalla það samfélag þar sem helmingi íbúanna er gefið vald til að sakfella sérhvern einstakling af hinum helmingi íbúanna með því einu að vísa á hann með einum putta – t.d. vísifingri – og lýsa síðan yfir sekt hans með töfraorðunum: kynferðislegt áreiti; kynferðislegt ofbeldi? Hvaða nafngift hæfir slíku samfélagi?

Hér er kannski ekki um raunverulegt lögregluríki að ræða. Nei, hér er frekar um eins konar pilsfaldaríki að ræða, þar sem hvaða pilsi sem verða vill – frá táningsaldri og fram á efri ár – er í lófa lagið að benda á og sakfella hvern þann karlpung sem konunni sýnist. Mergurinn málsins er nefnilega – og auðvitað – þessi: Hér þarf engra sannana við því að ábendingin ein nægir til að rústa æru og ævi þess sem fyrir ásökunum verður. Dómsvaldið er í höndum pilsanna.

Nú geri ég mér gein fyrir því að sumum kann að blöskra þessi málflutningur minn, finnst ég skjóta yfir markið og þar fram eftir götunum. Ég hvet hins vegar landsmenn til að íhuga málið af einurð; íhuga hvílík völd það eru sem fallið hafa pilsföldum samfélagsins í skaut, hvesu mjög þessar konur hljóta að finna til máttar síns, hvílík ógnarfreisting það hlýtur að vera að beita valdinu hreinlega að vild og geðþótta. Enda standa málin nú svo að sakfellingarnar dynja á landsmönnum ótt og títt – í tíma og ótíma – í öllum fjölmiðlum landsins samtímis, og langar mig nú að gera þrjú þessara mála að dálitlu umræðuefni.

Fyrst langar mig að drepa á það atvik þegar kona nokkur ásakaði mikinn mektarmann um að hafa beitt sig kynferðislegri áreitni með því að strjúka sér um bak og afturenda. Þetta mál kom fyrir dómstóla, þar sem dómur féll í þá veruna að mektarmaðurinn væri sekur. Lögmaður konunnar tjáði sig um dómsorðið í sjónvarpssal nokkurn veginn með þeim orðum – þykist ég muna fyrir víst – að konan hafi ekki átt í neinum útistöðum við mektarmanninn og væri því ekki að reyna að hefna sín á honum og hafi því ekki haft neina ástæðu til að fara með rangt mál.

Að mínu viti er málið hins vegar ekki alveg svona einfalt. Það getur hæglega hugsast að konan hafi stjórnast af öðrum hvötum þegar hún ákærði mektarmanninn; þ.e. að hún hafi einfaldlega ekki staðist freistinguna að beita valdi sínu. Enda er tímabært að minnast á þá staðreynd að konur ásaka helst ekki hvern sem er. Sá sem fyrir ásökunum verður verður á einhvern hátt að vera „feitur biti“ eða, sem sagt, vel þekktur mektarmaður. Tekið er eftir falli slíkra manna. Því merkari sem karlinn er, því meira verður fallið, sem aftur táknar að þeim mun meiri er sigur og dýrð konunnar.

Næst langar mig að minnast á grein sem birtist í Fréttablaðinu 16. september sl. sem hefst með því að gera grein fyrir orðum séra Evu Bjarkar Valdimarsdóttur í þá veru að það hafi verið nauðsynleg ákvörðun biskups að víkja séra Gunnari Sigurjónssyni úr starfi.

Ég veit ekkert um málsatvik hér og sé ekki ástæðu til að kynna mér þau nánar. Á hinn bóginn langar mig að láta frá mér eftirfarandi hugleiðingar um inntak þessa máls, svona almennt séð.

Allir vita hversu mjög konur bera af karlmönnum – eins og gull af eiri – á flestum sviðum mannlífsins. Þetta þreytast íslenskar konur seint á að undirstrika, sérstaklega hvað varðar getuleysi karla til að tjá tilfinningar sínar, sem verður gjarnan til þess að þeir einangrast félagslega, sem aftur getur haft ýmsar enn þá alvarlegri afleiðingar í för með sér. Karlarnir íhuga því sinn gang, taka mark á konunum og gera sitt besta til að opna sig tilfinningalega – og vænta þess þá að uppskera lof kvennanna fyrir vikið.

En nei! Þannig var það aldrei meint. Það var aldrei meiningin að karlarnir gætu fótað sig á forréttindasviði kvenna; þ.e. í heimi tilfinninganna. Staðeyndin er sú að konur hafa almennt séð brugðist illa við þessu frumhlaupi karlanna og ásaka þá nú um kynferðislegt áreiti í þessu sambandi.

Þessi atburðarás kristallast auðvitað ekki síst í starfi presta af karlkyni. Presturinn er sálusorgari og því er það hlutverk hans að fara inn á svið tilfinninganna. Ég get mér þess til að þetta sé einmitt það sem umræddur séra Gunnar Sigurjónsson hafi gert. Glæpur hans er að vera karlmaður og sýna tilfinningar. Hefði séra Gunnar verið kona hefði ekki neitt vandamál komið upp jafnvel þótt kvenpresturinn hefði leyft sér að viðhafa sama ,,áreiti“ og séra Gunnar.

Loks örfá orð um atvik sem átti sér stað á Akureyri í september sl. Hér höfðu fulltrúar Flokks fólksins af báðum kynjum komið saman og verður þá körlunum á að segja brandara sem ekki féll í kramið hjá kvenfólkinu – sem varð til þess að konurnar sökuðu karlana um kynferðislegt áreiti/ofbeldi.

Þetta mál er náttúrlega svo yfirgengilega kjánalegt – svo yfirgengilega fáránlegt – að ekki er orðum eyðandi á slíkan hégóma. Það eina sem hér er athyglisvert eru viðbrögð formannsins, Ingu Sæland. Fyrst lýsir Inga því yfir að hún ætli að bregða sér norður, hlusta á sjónarmið málsaðila og reyna að lægja öldurnar.

En nei! Þegar til kom þurfti Inga Sæland alls ekki að bregða sér norður. Hún hafði nefnilega hlustað á sjónarmið annars deiluaðilans – sjónarmið kvennanna – og var þess vegna fullfær um að skella allri skuldinni á karlana, án þess að hafa fyrir því að hlusta á viðhorf þeirra.

Ég neita því ekki að oft á tíðum finnst mér íslenskar konur haga sér eins og liðsmenn í lögregluríki – bandandi og bendandi út um allar trissur á sekt karlanna. Eitt er a.m.k. víst, að íslenskir karlmenn geta ekki unnið með Ingu Sæland og flokki hennar.