Þörfin fyrir að tala skýrt

Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur er mikil áhersla lögð á umhverfis- og orkumál sem m.a. sést í því að um þau er talað í flestum málaflokkum sáttmálans.

Orkunotkun í dag

Við flytjum inn gríðarlegt magn af orku en flytjum enga orku út. Innflutningurinn er óendurnýjanleg orka í formi olíu en Íslendingar eru svo heppnir að hafa aðgang að mikilli endurnýjanlegri orku. Ef við sleppum húshitun, sem við erum svo lánsöm að geta sinnt að stærstu leyti með jarðvarma, þá framleiðum við 60% annarrar orku með raforkuöflun en 40% flytjum við inn í formi olíu. Sá innflutningur kostar okkur 100 milljarða á ári. Olían er notuð af bílum og stærri tækjum 22%, skipin nota 26% og flugið notar 52% (orkuskipti.is).

Ríkisstjórnin ætlar að hætta að nota olíu

Meginyfirlýsingin snýr að því að fasa út jarðefnaeldsneyti og ná fullum orkuskiptum árið 2040. Eða eins og segir orðrétt:

„Lögð verður fram þingsályktun um orkuskipti og útfösun jarðefnaeldsneytis, þar sem settar verða fram aðgerðir og grunnur lagður að því að fullum orkuskiptum verði náð eigi síðar en 2040 og Ísland verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrst þjóða.“

Manngert skrifræðiskerfi

Það er auðvelt að ímynda sér að þegar ráðherrar og þingmenn ríkisstjórnarmeirihlutans lesa þetta (sem þeim ber að gera reglulega) stressist þau verulega upp því það eru rétt 17 ár í að Ísland eigi að vera laust við olíunotkun. Ástæðan fyrir reglulegu stresskasti er auðvitað sú að það er búið að byggja upp þvílíkt skrifræðiskerfi á Íslandi varðandi orkuöflun að nánast vonlaust er að virkja okkar umhverfisvænu vatnsöfl en virkjun þeirra er jú eina leiðin til að losna við alla þessa olíu eigi síðar en árið 2040, fyrst þjóða. Hin ástæðan er sú að hluti pólitískt kjörinna fulltrúa kærir sig ekkert um að nýta endurnýjanlega íslenska orkugjafa og fer að fabúlera um að hægt sé að gera þetta einhvern veginn öðruvísi án þess að útskýra það eða rökstyðja með sannfærandi hætti.

Tölum skýrt um þetta

Við erum því sem þjóð að glíma við þversagnir í þessum málaflokki. Ríkisstjórnin segir orkuskipti og græn orkuframleiðsla. Hluti hennar er hins vegar ekkert spenntur fyrir því að virkja, ásamt þingmönnum einhverra annarra flokka í minnihluta á þinginu. Og kerfið tekur sér allt að 10 ár til að hægt sé að koma hugmynd á framkvæmdastig. Við erum því með hluta hins pólitíska valds á móti því að koma á orkuskiptum um leið og það segist ætla að koma á 100% orkuskiptum. En það þarf ekki mikla visku til að sjá að það verður ekki gert án þess að nýta umhverfisvæna íslenska virkjunarkosti.

Við eigum óteljandi kosti á að verja svæði sem við ætlum ekki að nýta til orkuöflunar, það er náttúruvernd og við Íslendingar erum góð í náttúruvernd. En um leið er fjöldi svæða tilvalinn til orkuöflunar. Staðan er nefnilega sú að við framleiðum 20 teravattstundir af rafmagni á ári hér á Íslandi en til að gera stefnu ríkisstjórnarinnar að veruleika þarf að framleiða 16 teravattstundir til viðbótar árlega til að ná fullum orkuskiptum. Næstum jafnmikið og við framleiðum í dag. Og við höfum 17 ár til þess.