Móta stefnu um framtíð fiskeldis

Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra hyggst leggja fram á vorþingi 2024 frumvarp um stefnumörkun fiskeldis á Íslandi til ársins 2028. Dúi J. Landmark upplýsingafulltrúi ráðuneytisins segir að yfirstandandi vinna byggist að stórum hluta á matvælastefnu sem sett hefur verið til 2040. Í henni er fjallað um helstu greinar lagareldis, sjókvíaeldi, landeldi, þörungarækt og úthafseldi. „Meginviðfangsefnin eru styrking á rannsóknum, vöktun og eftirliti, eins er fjallað um skipulag leyfa og gjaldtöku með umhverfishvötum.“

Fjallað var um stefnumótun á sviði fiskeldis í febrúar 2022. Í kjölfarið var óskað eftir því að Ríkisendurskoðun gerði úttekt á stjórnsýslu fiskeldis sem skilaði skýrslu sinni um málið í janúar 2023. Í skýrslu ríkisendurskoðanda kemur fram að samkvæmt upplýsingum frá ráðuneytinu hafi ýmis atriði fiskeldislöggjafarinnar reynst erfið í framkvæmd og brotalamir komið fram við framkvæmd hennar.

Í framhaldinu buðu Ríkiskaup út það verkefni að kortleggja framtíðarmöguleika lagareldis á Íslandi. Á grunni þess útboðs var samið við ráðgjafarfyrirtækið Boston Consulting Group sem veitti álit sitt í febrúar 2023. Í kjölfar þess hefur matvælaráðuneytið unnið að gerð stefnu fyrir lagareldi á Íslandi til ársins 2040.

„Fyrstu hugmyndir að slíkri stefnumótun voru kynntar á fundum með skilgreindum hagaðilum í júní og þar gefinn kostur á að koma að athugasemdum sem og skriflega nú í sumar,“ segir Dúi. Náttúruverndarsamtök og veiðifélög víða um land vinna nú að umsögnum sínum en nokkur styr hefur staðið um greinina sem hefur vaxið mikið á undanförnum árum og útflutningur á eldislaxi aukist hratt með tilheyrandi atvinnusköpun víða um landið. Útflutningsverðmæti á eldislaxi nam um 30 milljörðum króna 2021 samkvæmt tölum Hagstofu Íslands.

Stefnt er að því að kynna drög að skýrslu um stefnumótunina í samráðsgátt stjórnvalda og almennings í lok september 2023 ásamt drögum að aðgerðaáætluninni. Í hverju hún felst hefur ekki verið gefið upp. Í framhaldi samráðsins verða unnin drög að frumvarpi til breytinga á lögum um fiskeldi og tengdum lögum sem ætlað er að skapa þann lagaramma sem þarf til að hrinda stefnumótuninni í framkvæmd. Lagt er upp með að slíkt frumvarp verði lagt fram á vorþingi 2024.