Aukin fjarvinna hefur dregið úr umferð

Ný rannsókn Háskólans á Akureyri sýnir að 31% íbúa jaðarsvæða höfuðborgarsvæðisins sem sækja vinnu á höfuðborgarsvæðinu og 23% íbúa nærsveita Akureyrar sem sækja vinnu til Akureyrar segja að breyting hafi orðið á vinnusókn sinni í kjölfar covid-19 faraldursins. Verkefnið var unnið fyrir Rannsóknasjóð Vegagerðarinnar.

Sæunn Gísladóttir, sérfræðingur hjá Rannsóknamiðstöð háskólans, sem stýrði rannsókninni segir að kófið hafi vakið athygli hennar á mikilvægi fjarvinnu. Sjálf flutti hún frá Suðurlandi til Siglufjarðar á síðasta ári en stundar vinnu sína á Akureyri.

„Ég hafði alltaf átt þann draum að búa úti á landi,“ segir Sæunn.

Hún bætir við að þegar covid skall á hafi faraldurinn leitt í ljós þá möguleika sem séu til staðar til að sinna fjarvinnu. Var ákveðið að kanna þá í góðu samstarfi við sveitarfélög víða um landið og BHM.

Munur á mill kynja

Nærri sjö af hverjum tíu á jaðarsvæðum höfuðborgarsvæðisins sóttu áður vinnu þar fimm sinnum í viku en nú gerir það rúmlega helmingur fólks. Breytingin á Akureyri er minni en nú sækja sjö af hverjum tíu frá nálægum byggðum bæjarins vinnu þar fimm daga í viku. Mest breyting hefur orðið á vinnusókn íbúa Suðurlands á höfuðborgarsvæðinu, en 39% þátttakenda þaðan sögðu mun á vinnusókn sinni eftir covid. Tæp 70% íbúa Suðurlands sem sóttu vinnu á höfuðborgarsvæðinu fyrir covid gerðu það fimm sinnum í viku eða oftar en nú gera það aðeins 35%.

Merkjanlegur munur er á milli kynja meðal þeirra sem sækja vinnu utan heimabyggðar en 65% kvenna sem sóttu vinnu utan heimabyggðar gerðu það fimm sinnum í viku eða oftar fyrir covid en 45% eftir covid. Breytingin hjá körlum er einungis 4% og hefur hlutfallið farið úr 75% í 71%. „Mér finnst mjög athyglisvert hvað það er mikill munur á milli landshluta,“ segir Sæunn.

Þeir sem hafa sótt sér háskólamenntun vinna í auknari mæli heima en þeir sem eru með grunnskóla- eða framhaldsskólamenntun. „Eftir covid hefur bilið breikkað,“ segir í niðurstöðum rannsóknarinnar. Þá segjast 28% íbúa jaðarsvæða höfuðborgarsvæðisins fara sjaldnar til og frá höfuðborgarsvæðinu eftir faraldurinn. Hlutfallið er mun lægra í byggðum nærri Akureyri, eða 7%.

Stytting vinnuvikunnar hefur verið innleidd og það hefur haft sín áhrif. „Að fara úr fimm dögum niður í fjóra. Algjör viðsnúningur er á hlutfalli þeirra sem segjast hafa möguleika á heimavinnu í dag samanborið við rannsóknir sem voru framkvæmdar fyrir Covid,“ segir m.a. í niðurstöðunum rannsóknar Háskólans á Akureyri.

Flestir aka einir

Viðhorf til fjarvinnu eru metin jákvæðari en áður, einkum meðal kvenna. Þeir sem sækja vinnu utan heimabyggðar fara í 95% tilvika ferða sinna á einkabíl en aðeins 1% nýtir sér almenningssamgöngur. Níu af hverjum tíu ferðast einir í bílum sínum. „Það er ekki góð nýting á almenningssamgöngum á Íslandi. Það er mjög jákvætt ef fleiri hafa möguleika til þess að vinna heima og draga úr kolefnisspori sínu,“ segir Sæunn.