Ríkið vill eignast Eyjar

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, fjármála- og efnahagsráðherra, hefur fyrir hönd íslenska ríkisins afhent óbyggðanefnd kröfur um þjóðlendur á svæði 12 sem nefnist „eyjar og sker“ og tekur til landsvæða innan landhelginnar en utan meginlandsins.

Á meðal krafna ríkisins er allt nýtt landsvæði sem myndaðist í Eyjagosinu árið 1973. Þar að auki er til dæmis gerð krafa um að Heimaklettur, Stórhöfði, Skansinn og aðrir hlutar Heimaey verði að þjóðlendu. Þá má nefna að krafa er gerð til allra eyja og skerja í Vestmannaeyjum, svo sem Elliðaeyjar, Bjarnareyjar, Suðureyjar, Álseyjar, Brands, Súlnaskers og Surtseyjar.

Bæjarstjórn svarar kröfunni

Bæjarstjórn Vestmannaeyja hefur þó svarað þessum kröfum fullum hálsi. Bæjarstjórn kveðst ekki ætla í lagaþrætu um málið en biðlar til Þórdísar að hún beiti skynsemi í málinu og dragi kröfuna til baka. Spyrja þau einnig hver tilgangurinn sé með þessari kröfu.

„Með langri sögulegri upprifjun á 35 blaðsíðum, sem nær allt frá Landnámu Ara fróða á 12. öld, kemst lögmaður óbyggðanefndar fyrir þína hönd að þeirri niðurstöðu að ríkið eigi að heimta af Vestmannaeyjabæ í fyrsta lagi allar úteyjar og sker – og á Heimaey sjálfri m.a. fjöll á borð við Heimaklett og Blátind. Einnig vill ríkið eignast allar hlíðar Herjólfsdals – þ.m.t. brekkuna sem Brekkusöngurinn á Þjóðhátíð er kenndur við. Dalbotninn sjálfan mega Eyjamenn þó náðarsamlegast eiga áfram. Einnig vill ríkið eigna sér sem þjóðlendu allt Eldfell og allt nýja hraunið sem myndaðist í gosinu 1973. Virðist þá gilda einu að þar sé búið að leggja vegi, skipuleggja og úthluta lóðum til atvinnurekstrar og miklar framkvæmdir þegar hafnar, m.a. við landeldi á laxi,“ segir meðal annars í opinberu bréfi bæjarstjórnar til Þórdísar.

Í bréfinu er svo rakið nokkurt landsvæði sem ríkið vill sölsa undir sig í Vestmannaeyjum og segir bæjarstjórn þetta allt undarlegt í ljósi þess að ríkið afsalaði þessu landi til Vestmannaeyjabæjar árið 1960 á grundvelli sérstakrar lagasetningar.

„Það gerist stundum að þrengsta túlkun á tilteknum lagagreinum fer út fyrir landamæri almennrar og heilbrigðrar skynsemi. Frægt dæmi er þegar til stóð fyrir nokkrum áratugum að skattleggja þá aura sem blaðburðarbörn unnu sér inn. Þáverandi forsætisráðherra beitti heilbrigðri skynsemi og sagði sem frægt varð: „Svona gera menn ekki“ – og málið var dautt,“ segir í bréfinu.

Bæjarstjórn biður Þórdísi um að beita sambærilegri skynsemi í þessu máli og að hún dragi kröfuna til baka.

Segir enn fremur í bréfinu að engin álitamál, ágreiningur eða vafamál um eignarhald á landi í Vestmannaeyjum hafi komið upp sem kalli á það að ríkið taki land af bænum.

„Fjármunum og kröftum ríkisins er væntanlega betur varið þessa dagana í annað en tilraunir til að sölsa undir sig land í Vestmannaeyjum. Hver er eiginlega tilgangurinn með þessu?“ spyr bæjarstjórn að lokum.

Meðal þeirra eyja sem eru undanskildar þjóðlendukröfum eru Papey, Flatey á Skjálfanda, Hrísey og hluti Grímseyjar – en gerð er krafa til hluta eyjarinnar.