Nokkur stór rán eru enn óupplýst

Rán á borð við það sem framið var í vikunni þegar tveir karlmenn brutust inn í peningaflutningabíl Öryggismiðstöðvarinnar í Hamraborg í Kópavogi og höfðu á brott með sér um 20-30 milljónir króna eru ekki sérlega algeng hér á landi. Þó eru nokkur dæmi um að ræningjar hafi komist yfir háar fjárhæðir og sum þeirra mála eru enn óupplýst.

Eitt af stærstu peningaránum hér á landi var rifjað upp hér í blaðinu nýlega þegar brotist var inn í Kaupfélag Norður-Þingeyinga á Raufarhöfn í október 1950 og peningaskápur, sem í voru rúmlega 100 þúsund krónur í reiðufé, tæmdur. Miðað við verðlagsreiknivél Hagstofu Íslands má ætla að þessi fjárhæð samsvari á áttundu milljón króna nú. Þrátt fyrir umfangsmikla rannsókn þar sem m.a. var gerð húsleit í öllum húsum í bænum og fylgst með mannaferðum þaðan var þetta mál aldrei upplýst.

Tvö rán í sama mánuði

Tvö rán voru framin í febrúar árið 1984. Þann 10. febrúar var ungum manni af óútskýrðum ástæðum hleypt inn í útibú Iðnaðarbanka Íslands við Drafnarfell í Reykjavík eftir að bankanum hafði verið lokað. Fram kom í Morgunblaðinu daginn eftir að maðurinn hefði náð að hrifsa til sín peninga úr skúffu gjaldkera og hvarf síðan út í myrkrið. Talið var að ránsfengurinn hefði numið hátt á fjórða hundrað þúsund króna. Gera má ráð fyrir að þessi upphæð samsvari um 5 milljónum króna nú.

Rúmri viku síðar, þann 18. febrúar, var framið vopnað rán við næturhólf Austurbæjarútibús Landsbankans við Laugaveg. Ræninginn, sem var vopnaður afsagaðri haglabyssu, ógnaði tveimur starfsmönnum ÁTVR sem voru að leggja innkomu dagsins, 1.840.000 krónur, inn í næturhólfið. Miðað við fyrrgreinda verðlagsreiknivél svarar þessi fjárhæð til nærri 28 milljóna króna nú.

Nokkrum dögum síðar voru karlmaður og tveir synir hans handteknir þegar þeir voru á leið úr landi. Var annar sonanna, sem var 19 ára, grunaður um ránið og raunar einnig um ránið í Iðnaðarbankanum. Hann játaði síðar verknaðinn og stærstur hluti ránsfengsins fannst en ávísanir, sem höfðu verið í peningapokanum, höfðu verið rifnar. Pilturinn var síðar dæmdur í 5 ára fangelsi, vitorðsmaður hans í 2 ára og sex mánaða fangelsi og faðir piltsins í 6 mánaða skilorðsbundið fangelsi. Ránið í Iðnaðarbankanum var hins vegar aldrei upplýst.

Peningaskápur brotinn upp

Um verslunarmannahelgina í ágúst 1991 var framið rán á Borgarfirði eystra, sem minnti nokkuð á Raufarhafnarmálið. Þá var brotist inn í afgreiðslu Landsbankans, sem var til húsa í fiskvinnsluhúsi og peningaskápur brotinn upp. Í Morgunblaðinu segir að skápurinn hafi verið rammgerður og þurft hefði þung áhöld og talsverða krafta til að opna hann. Þjófurinn eða þjófarnir höfðu á brott með sér um 1 milljón króna í peningum, sem svarar til nærri 4 milljóna króna nú. Þetta mál var aldrei upplýst.

Bíræfið rán var framið í febrúar árið 1995 þegar þrír menn rændu rúmlega 5 milljónum króna, sem samsvarar um 18 milljónum króna nú, af tveimur konum, starfsmönnum Skeljungs sem voru að leggja andvirði helgarsölu fyrirtækisins inn í næturhólf í Íslandsbanka í Lækjargötu í Reykjavík. Fram kom í Morgunblaðinu að mennirnir hefðu verið grímuklæddir og barið aðra konuna í höfuðið með slökkvitæki. Þjófavarnarbúnaður var í peningatöskum sem átti að sprengja litahylki en hann virkaði ekki. Mennirnir komust undan á stolnum bíl. Síðar um daginn fundust töskurnar í flæðarmálinu í Hvalfirði. Hafði verið reynt að kveikja í þeim.

Málið var lengi óupplýst en árið 2002 gaf kona sig fram við lögreglu og sagði að fyrrverandi sambýlismaður sinn hefði verið einn þeirra sem frömdu ránið. Fram kom að konan ákvað að gefa sig fram eftir að fjallað var um málið í sjónvarpsþættinum Sönn íslensk sakamál. Maðurinn var handtekinn og játaði sök að hluta og var árið eftir dæmdur í tveggja og hálfs árs fangelsi og til að greiða skaðabætur.

Með haglabyssu og hnífa

Þrír menn rændu útibú Búnaðarbankans við Vesturgötu í Reykjavík í desember 1995. Þeir komu grímuklæddir inn í bankann með haglabyssu og hnífa að vopni og skipuðu öllum sem inni voru að leggjast á gólfið. Síðan beindu þeir byssunni að höfði eins gjaldkerans og neyddu hann til að afhenda peninga. Þeir hlupu síðan út úr bankanum með um 1,5 milljónir króna. Það samsvarar um 5,3 milljónum króna nú. Þetta mál er enn óupplýst þótt um tíma hafi nokkrir menn legið undir grun.

Í apríl 1997 rændu tveir grímuklæddir karlmenn tösku af starfsmanni verslunarinnar 10-11 sem í var andvirði helgarsölu verslunar í Glæsibæ, um 5 milljónir króna, sem svarar til um 17 milljóna króna nú. Mennirnir flúðu á bíl og náði starfsmaðurinn númerinu og var eigandi bílsins handtekinn skömmu síðar og fannst á honum talsverð peningaupphæð. Tveir aðrir voru handteknir nokkru síðar og hlutu þeir allir fangelsisdóma.

Til Íslands í ránsferð

Loks má rifja upp að í október árið 2011 réðust þrír menn með ofbeldi og hótunum um ofbeldi á starfsfólk úra- og skartgripaverslunarinnar Michelsen á Laugavegi og höfðu á brott með sér 49 dýr armbandsúr sem metin voru á um 50 milljónir króna, jafnvirði um 80 milljóna króna nú. Um var að ræða fjóra Pólverja sem komu gagngert til Íslands til að fremja ránið. Einn þeirra var handtekinn hér á landi skömmu síðar og fundust úrin í fórum hans. Hinum þremur tókst að komast úr landi en tveir þeirra voru síðar handteknir í Sviss og framseldir til Íslands. Einn ræninginn fékk 7 ára fangelsisdóm og hinir tveir fimm ára dóm.