Norskir auðmenn flýja auðlegðarskatt

Norsk stjórnvöld leita nú leiða til að stemma stigu við flótta norskra auðmanna úr landi undan hárri skattlagningu á eignir og arð.

Tugir auðmanna hafa á síðustu árum flutt frá Noregi, einkum til Sviss. Þeirra á meðal eru athafnamaðurinn Kjell Inge Røkke, skíðastjarnan Bjørn Dæhlie og Alfie Haaland, faðir knattspyrnumannsins Erlings Haalands. Í frétt AFP segir að helsta ástæða þessa landflótta sé að norska ríkisstjórnin hækkaði nýlega auðlegðarskatt úr 0,85% í 1% á nettóeignir yfir 1,7 milljónum norskra króna og í 1,1% á hreinar eignir yfir 20 milljónum. Einnig var skattur á arðgreiðslur hækkaður.

Noregur, Spánn og Sviss eru einu Evrópuríkin sem leggja á sérstakan auðlegðarskatt. Í Noregi er skatturinn einnig lagður á uppreiknaðan hagnað af óseldum eignum, svo sem hlutabréfum. Þeir sem einkum kvarta yfir þessari skattlagningu eru eigendur fyrirtækja sem reikna sér hóflegar tekjur þótt markaðsvirði fyrirtækja þeirra sé hátt.

„Ef launin þín eru ein milljón og þú þarft að greiða þrjár milljónir í auðlegðarskatt er ljóst að það gengur ekki upp,“ hefur AFP eftir Tord Ueland Kolstad, sem auðgaðist á fasteignaviðskiptum og flutti, að eigin sögn nauðugur, til Lucerne í Sviss árið 2022. „Kerfið er hannað þannig að það tekur til sín meira en þú getur framleitt.“

Frumkvöðlar hafa þurft að taka út arð úr fyrirtækjum sínum til að standa undir auðlegðarskattinum og þar með dregið úr fjárfestingargetu fyrirtækjanna. Að auki þarf að greiða 37,84% skatt af arðgreiðslunum. „Í raun er aðeins um tvo kosti að velja: að flytja frá Noregi eða selja fyrirtækið,“ segir Kolstad.

Brot gegn samfélagssáttmála

Á tímabilinu frá 2021 til 2023 fluttu yfir 100 af auðustu einstaklingum Noregs frá landinu, flestir til Sviss. Aðrir hafa greitt afkomendum, sem þegar búa í útlöndum, arf fyrir fram en erfðaskattur er ekki lagður á í Noregi. Jonas Gahr Støre forsætisráðherra Noregs hefur gagnrýnt þennan landflótta og lagt áherslu á að skattar standi undir velferðarkerfi landsins. Hann sagði í þingræðu að það bryti gegn samfélagssáttmála að þeir sem hefðu auðgast í Noregi, sett börnin sín í norska skóla, notið góðs af heilbrigðiskerfinu og ekið á vegum landsins reyndu síðan að komast undan skattgreiðslum með þessum hætti.

Norska ríkisstjórnin vinnur nú að því að herða reglur um svonefndan „útgönguskatt“ sem fólk sem flytur úr landi þarf að greiða. Um er að ræða 37,84% skatt á hagnað sem myndast hefur í Noregi af hlutabréfum eða öðrum eignum á tilteknum tíma, en auðvelt hefur verið að komast hjá greiðslunum eða fresta þeim.

„Markmiðið er að hagnaður sem myndast í Noregi sé skattlagður í Noregi,“ segir Erlend Grimstad, ráðuneytisstjóri norska fjármálaráðuneytisins, við AFP. „Heilbrigðisstarfsfólk og kennarar þurfa að greiða háan skatt af tekjum sínum til norska ríkisins. Ef þau sjá að vel stæðir einstaklingar geta komist hjá því að leggja sitt af mörkum með því að flytja úr landi grefur það undan lögmæti skattkerfisins,“ segir Grimstad.

En Tord Ueland Kolstad segist fá nokkur símtöl á viku frá öðrum Norðmönnum sem íhuga að flytja til Sviss. „Straumurinn hefur ekki stöðvast, kannski er þetta aðeins byrjunin.“