Ragnar Ingólfur Sigvaldason

Ragnar Ingólfur Sigvaldason fæddist á Hákonarstöðum, Jökuldal, 6. mars 1926. Hann lést á Umdæmissjúkrahúsinu í Neskaupstað 8. maí 2024 eftir skammvinn veikindi.

Foreldrar Ragnars voru hjónin Jónína Rustikusdóttir húsfreyja, f. 26.10. 1892, d. 7.1. 1975, og Sigvaldi Torfason bóndi, f. 6.7. 1884, d. 27.11. 1955. Bræður hans voru Björgvin, f. 15.3. 1927, d. 29.7. 1999, og Þórður, f. 19.5. 1929, d. 30.3. 2005.

Ragnar kvæntist 8.8. 1969 Birnu Stefaníu Jóhannsdóttur, f. 21.8. 1944, frá Eiríksstöðum, dóttur hjónanna Karenar Petru Jónsdóttur Snædal, f. 26.8. 1919, d. 14.6. 2005, og Jóhanns Eiríks Björnssonar, f. 28.12. 1921, d. 3.9. 2000.

Synir þeirra eru:

1) Jóhann Örvar, starfsmaður HSA Egilsstöðum, f. 2.8. 1964. Eiginkona hans er Árný Sigurðardóttir. Börn þeirra eru: a) Ingólfur, eiginkona Kolbrún Stella Gestsdóttir, börn þeirra eru Árný Tekla og Jökull Heiðar; b) Björgvin, sonur hans er Hafsteinn Ragnar, barnsmóðir Ólöf Ósk Einarsdóttir; c) Svanur Freyr, unnusta hans er Agnes Stefánsdóttir, og d) Sigdís, unnusti hennar er Mikael Páll Davíðsson.

2) Sigvaldi Hreinn, bóndi Hákonarstöðum, f. 29.6. 1968, eiginkona hans er Halla Eiríksdóttir. Börn Höllu og stjúpbörn Sigvalda eru: a) Eiríkur Brynjólfsson, eiginkona Marjulyn Barsaga, sonur þeirra er Amando. Sonur Eiríks með Ástu Rögnvaldsdóttur er Óttar; b) Rósey Kristjánsdóttir, unnusti Hannes Kristinn Kristinsson, börn þeirra eru Kristinn Rafn og Alía Lind.

Fyrir átti Ragnar soninn Guðgeir Þorvald, f. 9.1.1953, með Sólveigu Aðalheiði Hjarðar frá Hjarðarhaga, f. 15.1. 1923, d. 12.9. 2018.

Guðgeir er bóndi á Hjarðargrund, Jökuldal og áður oddviti Hlíðarhrepps. Eiginkona hans er Svandís Sigurjónsdóttir. Börn þeirra: a) Sólveig Aðalheiður, eiginkona hennar er Rósa Dröfn Guðgeirsdóttir og dóttir Sólveigar með Viktori Guðbrandssyni er Natalía Rán. Stjúpbörn Sólveigar eru Sævar og Guðgeir; b) Margrét Dögg, eiginmaður Víðir Sigurðsson, börn þeirra eru Snævar Aron og Fanney Vaka og dóttir Margrétar með Hafþóri Val Guðjónssyni er Sigríður Svandís; c) Sigríður Auðna; d) Benedikt Þorvaldur, unnusta hans er Guðrún Hlíðkvist Kröyer, barn þeirra er Röskva María; e) Sigurjón Trausti, unnusta hans er Heiðrún Gunnarsdóttir.

Ragnar fæddist á Hákonarstöðum og bjó þar alla tíð að frátöldum fyrstu fjórum árunum þegar foreldrar hans bjuggu í Klausturseli. Þau Birna komu sér síðar upp öðru heimili á Egilsstöðum og hafa dvalið þar að mestu frá 2013.

Ragnar var í farskóla á Jökuldal en fór svo árin 1944-1946 í Héraðsskólann á Laugarvatni. Hann tók bílpróf í Reykjavík 1946 og stundaði akstur að atvinnu með bústörfum fram undir 1970. Þá vann hann á jarðýtum um tíma og var einn þeirra sem áttu þátt í því að koma bæjum í Jökuldal í bílvegarsamband. Auk þess starfaði hann nokkur ár sem skólabílstjóri og sat eitt kjörtímabil í sveitarstjórn Jökuldalshrepps á sjötta áratugnum.

Sauðfjárbúskapur var alltaf aðalatvinna Ragnars, fyrst í félagi við foreldra og bræður en síðan sjálfstætt starfandi í búskap eftir 1960. Sigvaldi sonur hans kom inn í reksturinn um 1990 og tók fljótlega við búinu þótt Ragnar ynni að fullu við það fram undir 2013, þá orðinn 87 ára að aldri. Hann hélt áfram að taka þátt í verkum á álagstímum, svo sem um vor og haust, og fór í sína síðustu smalamennsku sl. haust, 97 ára að aldri.

Ragnar var elsti íbúi í sínu sveitarfélagi, Múlaþingi, og var við góða heilsu þar til þremur vikum fyrir andlát sitt. Minni hans var óbrigðult og var hann sjálfbjarga allt til æviloka.

Útförin fer fram frá Egilsstaðakirkju í dag, 28. maí 2024, klukkan 14.

Athöfninni verður streymt:

https://egilsstadaprestakall.com/

Vorið var tíminn hans pabba, en þegar hillti undir að þessi vetur væri senn á enda og gróðurinn tæki við sér á ný voru blikur á lofti varðandi heilsu hans. Það á kannski ekki að koma á óvart að 98 ára maður geti kennt sér meins en fyrir mér var pabbi hinn síungi og heilsuhrausti. Í mín eyru hef ég heyrt talað um hann sem „gamla manninn“ en fyrir mér og fleirum sem hann þekktu varð pabbi aldrei gamall.

Snemma morguns 8. maí ákvað pabbi að halda út í vor hins eilífa lífs eftir skammvinn veikindi. Dagurinn á undan var honum góður, nú stefndi í heimferð og hugurinn var kominn í sauðburð heima á Hákonarstöðum og lífsþrótturinn endurheimtur. Í stað þess að sjá pabba koma akandi á sínum upphækkaða Hilux með nýendurnýjað ökuskírteini skilaði almættið honum heim á þeim fallegasta morgni sem hafði komið þetta vorið.

Pabbi var svo margt annað en faðir minn, en síðast en ekki síst vorum við vinnufélagar og engum öðrum hef ég unnið meira með um dagana. Það var gott að vinna með pabba, en báðir skapmenn og stundum gat hvesst á milli okkar en aldrei svo að skaði yrði af enda báðir jafn fljótir niður og upp. Hæfileikar pabba lágu víða og hann var fróður um margt án þess að hafa nokkra þörf fyrir að bera það á torg. Ég veit að á hans skólagöngu naut hann Laugarvatnsáranna og námið átti vel við hann. Bjarni skólastjóri hvatti hann til frekara náms og vildi beina honum í Samvinnuskólann sem ekki varð af.

Pólitík var einnig sérstakt áhugamál pabba. Hann studdi Sjálfstæðisflokkinn alla tíð og vitnaði gjarnan í hans gömlu grunngildi; „stétt með stétt“. Þótt við deildum stjórnmálaskoðunum gátum við samt deilt um slík mál en á góðlegum nótum, einungis til að vera ósammála og fá umræðu. Morgunblaðið var hans blað alla tíð frá því að það fór að berast í Hákonarstaði á ungdómsárum hans. Blaðið las hann til hinsta dags og vitnaði gjarnan í ýmsar greinar er ritaðar voru í blaðið.

Eitt af mörgum sameiginlegum áhugamálum var saga samfélags okkar og heiðarinnar. Þegar ég sótti í hans viskubrunn var aldrei komið að tómum kofunum. Síðasta verk pabba var að miðla þekkingu sinni á örnefnum og koma þeim inn á kortavef Landmælinga. Örnefni Hákonarstaða, nálægra jarða og Jökuldalsheiðar voru honum opin bók. Silungsveiðar áttu hug hans allan á sumrum enda bar að nýta hlunnindin, en stangveiði nennti hann ekki að sinna. Mikið var veitt í vötnum og daglega farið til vitjana en misgóður matsilungur var í vötnum heiðarinnar, t.d. var ekki góður matfiskur í Gripdeild. Því tók pabbi sig til og keypti seiði þingvallableikju og sleppti í vatnið, sem er nú allsráðandi og hinn besti matfiskur.

Þótt ég hefði tekið formlega við búinu upp úr 1990 bjuggum við saman og vinnuframlag pabba við búið hélt áfram að fullu fram til 2013, er pabbi og mamma fluttu sig um set í Egilsstaði þar sem þau komu sér upp fallegu og notalegu heimili, en héldu áfram að koma á álagstímum. Það verður tómlegt í haust þegar smalamennskur byrja að hafa hann ekki með en í sína síðustu smalamennsku fór hann síðasta haust á Hiluxinum, tók upp uppgefið fé og horfði yfir hvort smalar væru nokkuð að slugsa og skilja eftir. Það var alveg einstakt að fylgjast með honum í þessum verkum þegar hann tók jafningjaspjallið við alla, sama á hvaða aldri þeir voru.

Ég á föður mínum margt að þakka því það er gæfa hvers manns að njóta stuðnings og gæsku foreldra á fullorðinsárum, sem ég tel mig hafa notið. Þótt ég syrgi og sakni, sem og gráti, við fráfall pabba er ég afskaplega þakklátur fyrir að hann fékk að halda út í eilífðina eins og þetta bar að enda fullur vinnudagur á enda hjá honum.

Guð blessi og varðveiti minningu föður míns, Ragnars á Hákonarstöðum.

Meira á www.mbl.is/andlat

Sigvaldi H. Ragnarsson.

Þá er Ragnar á Hákonarstöðum farinn út í vorið.

Það er ekki auðvelt að skrifa minningargrein um 98 ára gamlan höfðingja, sem er hægt að segja svo margt um. Ég kynntist Ragnari þegar hann var rúmlega sjötugur en hef aldrei upplifað hann sem gamlan mann. Hann var ótrúlega vel á sig kominn, hélt sér vel, borðaði gjarnan feitt og saltað kjöt, notaði hvítan sykur í kaffið en var lítið fyrir votbrauð, sem var orðtak hans yfir sætabrauð.

Tengdafaðir minn var Jökuldælingur með sanni, fæddur og alinn upp í Sólskinsdalnum, eins og hann kallaði dalinn sinn. Mér lærðist snemma að betra var að mótmæla ekki gæðum og kostum staðarins, það hafði lítið upp á sig. Hann Ragnar var nefnilega meinstríðinn, sem ég áttaði mig ekki á í fyrstu. Ég var í uppvaski, hann við matarborðið og við að ræða einhver þjóðþrifamál. Umræðan fór á flug, við ekki sammála, mér hitnaði í hamsi og lét vaða á súðum eins og sagt er, sneri mér við til að fylgja málinu eftir en viti menn, hann var á bak og burt. Þetta lék hann oft og alltaf féll ég í sömu gildruna. En engin eftirmál urðu af þessum samtölum og margt lærði ég af þessum mæta manni.

Hann var alla tíð lipur, léttstígandi og hnarreistur, og ekki auðvelt að fylgja honum í verkum. Mér er minnisstætt þegar ég ætlaði að létta honum brynningar í sauðburði, þá slapp hann bara í næsta verk. Þarna hljóp ég alla daga, alltaf að reyna að ná því að vera á undan honum en allt kom fyrir ekki, hann fann sér alltaf eitthvert verk sem ég sá ekki fyrir. Sívinnandi var þessi maður, hummandi eða blístrandi við störf sín. Ófáa sokka og vettlinga hefur hann prjónað af mikilli vandvirkni, hannað fyrir vinnandi fólk með styrktum hæl og þæft til að endast betur. Alltaf voru naglar og snærisspottar í úlpuvösunum því girðingaviðhald var mjög mikilvægt og ég undraðist oft hvernig þessi granni maður gat mundað járnkarlinn eins og kraftajötunn.

Heilbrigðiskerfið hefur lítið haft af Ragnari að segja, hann fékk reyndar gangráð fyrir tveimur árum því hjartað gekk orðið í verulegum hægagangi og var þetta fyrsta sjúkrahúsdvöl hans. Þetta var á covid-tímum og ég reyndi að hringja á þá staði sem hann þurfti að dvelja á til að ítreka fyrir þeim að horfa ekki á fæðingarár hans heldur að horfa á manninn. Til að lýsa honum sagði ég þeim að „þessi maður keyrir bara upphækkaðan Toyota Hilux, veiðir silung í vöðlum, fer á rjúpnaveiði, fylgist með þjóðfélagsumræðunni en kann ekki að kvarta“. Hann kvartaði aldrei um vanlíðan en ef ég sá að hann var með verki lagði ég verkjatöflu á borðið hjá honum, á milli okkar var þegjandi samkomulag og hann mótmælti því aldrei, við vissum bæði að það var ekki til neins.

Ragnar var stemningsmaður, hann var til í að smakka jólabjórana, framandi vín og ræða um kosti eða galla þeirra, hann var líka maðurinn sem var til í að prófa sýndarveruleikagleraugun með níutíu árum yngra barnabarni, hann var maðurinn sem fylgdi tímanum. Ragnar var einn þeirra sem tókst að miðla og kenna án þess að hafa mörg orð um hlutina, maður skildi bara mikilvægi þeirra á einhvern óskiljanlegan hátt. Það var gott að þegja með honum en það er bara hægt með fólki sem manni líður vel með. Um leið og ég mun sakna hans því hann var hluti af daglegu lífi, bæði heima og í vinnu, er ég þakklát fyrir að hafa þekkt hann og sátt við að hann fékk að kveðja nánast í fullu fjöri án þjáninga eða fjötra veikinda. Góða ferð, Ragnar minn.

Meira á www.mbl.is/andlat

Halla Eiríksdóttir.

Það er bjart sumarkvöld. Bíl fjölskyldunnar er ekið í hlaðið á Hákonarstöðum einu sinni sem oftar. Ég stekk út úr bílnum og hleyp heim að húsinu. Skelli hliðinu á eftir mér. Ég ætla að vera fyrst inn. Þegar ég skýst fram hjá stofuglugganum veifa ég snöggt til Ragnars sem situr í brúna stólnum sínum við gluggann. Hann veifar brosandi á móti. Ég stekk inn um dyrnar og er fagnað eins og prinsessu.

Sagt er að það þurfi þorp til að ala upp barn. Í mínu tilfelli var þorpið sveit og þorpsbúarnir tilheyrðu flestir stórfjölskyldunni. Þar framarlega í flokki var frændfólkið á Hákonarstöðum: Birna móðursystir mín, Ragnar maðurinn hennar og synir þeirra. Ég var með annan fótinn á Hákonarstöðum alla mína æsku og naut þeirrar umhyggju og hlýju sem einkenna heimilið. Á unglingsárunum var ég þar stundum á sauðburði undir þeim formerkjum að vera „vinnukona“ þótt vinnuframlagið næði sjaldnast upp í uppihaldið. Samverustundirnar í fjárhúsunum einkenndust af skemmtilegu spjalli, ýmiskonar fróðleik, góðlátlegu gríni og miklu þakklæti fyrir það sem „prinsessan“ þó lagði af mörkum. Það voru góðar og skemmtilegar stundir.

Ragnar var bóndi af lífi og sál og honum féll aldrei verk úr hendi. Stöðugt á ferðinni, alltaf að dytta að, bæta og laga. Hann var náttúrubarn, unni skepnunum, landinu og Heiðinni og sýndi í verki hvernig við getum nýtt landið en samt skilað því í betra ástandi til næstu kynslóða. Hann var víðlesinn, fróður og stálminnugur þannig að maður kom aldrei að tómum kofunum hvort sem umræðan snerist um menn og málefni líðandi stundar eða sögulega atburði. Tónlistin var honum í blóð borin og á hugann leita notalegar minningar um vetrarkvöld á Hákonarstöðum þar sem við Birna stússum í eldhúsinu á meðan ljúfir tónar berast innan úr herbergi frá Ragnari og rafmagnspíanóinu.

Ragnar kenndi mér margt. Hann kenndi mér að elska landið og umgangast það af virðingu, hann kenndi mér að meta góða tónlist, bæði klassískar perlur og dægurlög, hann kenndi mér að þekkja nótur og undirstöðuatriðin í píanóleik, hann kenndi mér að þekkja fjármarkið mitt og að góðlátleg uppnefni eru merki um væntumþykju.

Það er erfitt þegar skörð eru höggvin í veggina sem hafa umkringt mann alla tíð. Eftir stendur maður með aðeins færri stoðir til að halla sér að en um leið með dýrmætan lærdóm og minningar sem munu vonandi hjálpa manni að standa á eigin fótum. Ég er þakklát fyrir uppeldið sem ég fékk á Hákonarstöðum og stundirnar með Ragnari vini mínum. Þær minningar ylja og styrkja. Blessuð sé minning Ragnars á Hákonarstöðum.

Elsa Guðný
Björgvinsdóttir.

Við systur, meyjarnar eins og Ragnar kallaði okkur svo gjarnan á okkar yngri árum, erum einstaklega þakklátar fyrir að eiga góðar og kærar minningar úr sveitinni hjá Birnu móðursystur okkar og Ragnari.

Frá því við munum eftir okkur var Ragnar „gamall“ en það var eins og hann svæfi í tímavél, því hann var alltaf eins. Nærvera hans var einstaklega notaleg og góð, hann var barngóður og ræddi heimsmálin við okkur eins og við værum jafningjar. Ragnar var hafsjór af fróðleik og talaði gott íslenskt mál sem hann notaði oft á skemmtilegan og eftirminnilegan hátt. Alla tíð voru málin rædd, við okkur, maka okkar og börn, og Ragnar rak hvergi í vörðurnar. Iðulega þurftum við að minna okkur á að hann hafði lifað tímana tvenna og allar þær framfarir og þjóðfélagsbreytingar sem orðið hafa síðustu 100 árin.

Það var alltaf gaman að hitta Ragnar og eiga með honum stund. Við minnumst sérstaklega samveru við bústörfin á Hákonarstöðum. Þar var hann óspar á að uppfræða meyjarnar úr kaupstaðnum og leyfa þeim að taka þátt í verkunum, þótt ekki væru þær alltaf miklir bógar á þeim vettvangi. Lindu er það enn í fersku minni þegar Ragnar bað hana að hagræða lambi í móðurkviði. Hann gerði henni það ljóst að smágerð barnshöndin væri betur til þess fallin en stærri hönd bóndans. Honum fannst stelputepran heldur hikandi en stóð fastur á sínu; inn fór barnshöndin og hagræddi lambinu undir tryggri leiðsögn Ragnars. Í sameiningu tókst þeim þannig að bjarga lambinu og gera ánni lífið bærilegra. Gyða gekk ekki jafn langt, aðstoðaði frekar við að sópa garðann og bera skjólur og brynna í krubbum. Fyrir „hjálpina“ voru Meyjarflekka og Dömukolla eignaðar okkur og nutum við góðs af í innleggi í Kaupfélagið að hausti. Að vori var svo keypt „dömuskro“ til að bjóða upp á í sauðburðinum.

Það voru sannarlega forréttindi fyrir Gyðu og fjölskyldu að fá að fylgja Ragnari og njóta leiðsagnar hans í heimalandinu í smalamennsku og ýmsu öðru hin síðari ár. Aðdáunarvert var að sjá hve kvikur hann var alla tíð og máttu þau hafa sig öll við að vera sneggri en hann í snúningum.

Síðustu samverustundir okkar með Ragnari voru eins og þær fyrstu sem við munum, notalegt spjall, glettni, vangaveltur og umræður um málefni líðandi stundar.

Nú húmi slær á hópinn þinn,

nú hljóðnar allur dalurinn

og það, sem greri á þinni leið

um því nær heillar aldar skeið.

Vor héraðsprýði horfin er:

öll heiðríkjan, sem fylgdi þér.

Og allt er grárra en áður var

og opnar vakir hér og þar.

Þér kær var þessi bændabyggð,

þú battst við hana ævitryggð.

Til árs og friðar – ekki í stríð –

á undan gekkstu í háa tíð.

Þitt starf var farsælt, hönd þín hlý

og hógvær göfgi svipnum í.

Þitt orð var heilt, þitt hjarta milt

og hugardjúpið bjart og stillt.

(Jóhannes úr Kötlum)

Elsku Birna, Jóhann, Sigvaldi og fjölskyldan öll!

Það eru ekki einungis góðar minningar um einstakan mann sem ylja okkur og fjölskyldum okkar við þessi þáttaskil, heldur mun hans einstaka handverk í leistum og vettlingum einnig gera það um ókomna tíð.

Gyða og Linda Guttormsdætur.