Humarveiðarnar voru skemmtilegt tímabil

Að vera á humri fyrir sunnan land er eitt skemmtilegasta tímabilið sem ég hef átt til sjós,“ segir Stefán Guðmundsson á Húsavík. Hann var í áhöfninni á Aroni ÞH sem árið 1987 var gerður út á humarveiðar við suðurströndina. Verkefnið var að nýta þær humarheimildir sem voru á bátnum og fá viðbót á móti. Róið var á ný mið í orðsins fyllstu merkingu. „Fyrir okkur Húsvíkingana var nýtt að veiða humar og skötusel. Árið byrjaði gjarnan á Breiðafirði með netaveiðum á þorski sem var landað í Ólafsvík. Þegar var svo komið fram í maí var farið í humarinn,“ tiltekur Stefán þegar hann rifjar þetta upp.

Fengnir voru reynsluboltar

Knarrareyri hf., fjölskyldufyrirtækið sem stóð að útgerð Arons ÞH, var árið 1987 komin í föst viðskipti við Gletting í Þorlákshöfn. Þar var humarinn tekinn til vinnslu, en á þessum tíma voru mikil umsvif í tengslum við humar þar í byggðarlaginu.

„Veðrið var rysjótt á köflum en veiðarnar gengu vel. Fengnir voru reynsluboltar af svæðinu til þess að koma okkur í sannleikann um veiðarnar. Gísli Kristjánsson var skipstjóri á Aroni ÞH í byrjun. Svo tók Þorleifur Jónsson við. Árið 1989 var svo komið að mér að taka við keflinu sem var bara skemmtileg áskorun fyrir ungan mann,“ segir Stefán. Þegar hér var komið hafði hann nýlega lokið tveggja ára skipstjórnarnámi í Vestmannaeyjum og var á fyrsta ári í farmannadeild Stýrimannaskólans í Reykjavík. Var því fær í flestan sjó, svo gripið sé í þekkt orðatiltæki.

Víða var landað

„Við fórum víða til að ná humrinum sem hélt sig gjarnan austarlega við Suðurlandið svona í upphafi,“ segir Stefán. „Við lönduðum oftast í Þorlákshöfn. Þegar betur lá við miðunum eða annarra aðstæðna vegna var landað í Vestmannaeyjum, Höfn í Hornafirði eða Sandgerði. Þaðan var aflinn fluttur í Höfnina. Svona hélst þetta í mörg ár enda þótt Glettingur yrði síðar Árnes. Síðast vorum við á humri og skötusel þarna árið 2002 en þá ákváðum við að snúa okkur að öðru. Eftir stendur hins vegar að á þessum árum fyrir sunnan, austan og vestan kynntist ég stórum hópi af frábæru fólki til sjós og lands sem ég hef verið í sambandi við æ síðan.“

Stefán var í hópi þeirra manna sem byrjuðu að veiða innfjarðarrækju á Skjálfandaflóa um 1990. Sú sjósókn hófst með leyfi góðra manna í þáverandi sjávarútvegsráðuneyti og Unnar Skúladóttur fiskifræðings hjá Hafrannsóknastofnun. Úr því varð útgerð sem þrír bátar stunduðu og veiddu á ári þegar best lét um 1.000 tonn. Nú eru engar innfjarðarrækjuveiðar stundaðar í Skjálfanda, að mati Stefáns einkum vegna áhugaleysis Hafró fyrir reglubundnum rannsóknum og eftirfylgni.

Slakur humarstofn af náttúrulegum ástæðum

Tímarnir breytast. Humarstofninn við landið stendur tæpt og nú hefur veiðum á þessum annars eftirsóttu krabbadýrum verið hætt uns staðan verður betri. Svipull er sjávarafli eins og máltækið segir og slíkt þekkja sjómenn flestum betur.

„Bátarnir voru þegar fram í sótti orðnir miklu stærri og öflugri en áður var. Sama gilti um veiðarfærin og sótt var stíft nánast allt árið í humarinn á móti þriggja mánaða sókn þegar ég var á þessu. Slíkt held ég að hafi ráðið talsverðu um að stofninn veikist. Mestu held ég samt að náttúrulegar sveiflur ráði og þar með talið breytingar á skilyrðum í hafinu,“ segir Stefán, sem nú í meira en tuttugu ár hefur staðið að rekstri hvalaskoðunarfyrirtækisins Gentle Giants á Húsavík. Í flota þess eru sjö bátar, huggulegir nökkvar sem henta vel til að skríða blítt og létt á hvalaslóð. Alls eru starfsmenn fyrirtækisins um 50 á háönn ferðamannatímabilsins og flytja þeir þúsundir ferðamanna á ári hverju.