Færri í búsetuúrræðum

Baldur Arnarson
baldura@mbl.is

Umsækjendum um alþjóðlega vernd sem eru í búsetuúrræðum á vegum Vinnumálastofnunar hefur fækkað úr 1.893 frá fyrri hluta aprílmánaðar í 1.549. Það samsvarar um 18% fækkun.

Þetta kemur fram í svari frá Vinnumálastofnun.

Þegar Morgunblaðið lagði fram fyrirspurn um málið í byrjun apríl voru um 1.050 umsækjendur í eigin húsnæði eða hjá vinum og vandamönnum. Af þeim voru hér um bil 100 í úrræðum á vegum ríkislögreglustjóra vegna fyrirhugaðrar brottfarar.

Nú eru hins vegar um 516 umsækjendur sem búa í eigin húsnæði eða hjá vinum og vandamönnum og hefur því fækkað um nærri helming síðan í byrjun apríl. Af þeim eru hér um bil 35 í úrræðum á vegum ríkislögreglustjóra vegna fyrirhugaðrar brottfarar, eða um þrefalt færri en í byrjun apríl.

Sjálfviljug heimför

Þær upplýsingar fengust hjá Vinnumálastofnun að helsta ástæðan fyrir fækkun umsækjenda um alþjóðlega vernd væru færri umsóknir frá Venesúela. Þá hefðu brottflutningur og sjálfviljug heimför umsækjenda einning áhrif á tölurnar.

Þegar spurt var um málið í vor tók Vinnumálastofnun fram að hún hefði ekki milligöngu um útleigu á einstaka íbúðum til umsækjenda heldur væri það húsnæði sem stofnunin væri með á leigu hvert um sig nýtt sem búsetuúrræði fyrir 50-200 einstaklinga.

Þá fylgdu þær bakgrunnsupplýsingar að í gildi væru þjónustusamningar við sveitarfélögin um þjónustu við umsækjendur um alþjóðlega vernd og jafnframt samningar um samræmda móttöku flóttafólks.

Greiðir daggjald

„Sveitarfélög hafa útvegað eða haft milligöngu um leigu á einstaka leiguíbúðum en stofnunin hefur ekki upplýsingar um heildarfjölda leiguíbúða sem nýttar eru í þessum tilgangi hjá sveitarfélögum. Vinnumálastofnun greiðir ekki beina leigu til sveitarfélaga vegna leiguíbúða á þeirra vegum heldur er greitt daggjald á grundvelli þjónustusamnings. Í daggjaldi til sveitarfélaga er m.a. innifalinn kostnaður við húsnæði, fæði, framfærslufé og skólavist,“ sagði í svari frá stofnuninni.

Um 2,3 milljarðar í ár

Þegar það lá fyrir var spurt um fjárhæðir daggjalda í þessu samhengi. Svarið var að tímabilið frá júlí til desember 2022, eða eftir að Vinnumálastofnun tók við þessu verkefni, hefði kostnaðurinn numið rúmum 778 milljónum. Þá hefði kostnaður numið tæplega 1.984 milljónum í fyrra og áætlað að hann myndi nema um 2,3 milljörðum króna á þessu ári. Sú áætlun miðaðist við spá um áætlaðan fjölda nýrra umsækjenda um alþjóðlega vernd í ár.

Hefur aukist síðustu ár

Við þetta bætist kostnaður Vinnumálastofnunar af áðurnefndum búsetuúrræðum. Hann nam 453,5 milljónum tímabilið frá júlí til desember 2022, rúmum tveimmur milljörðum árið 2023 og áætlað að hann muni nema um 2,3 milljörðum í ár. Síðastnefnda talan hefur lækkað um 600 milljónir.