Ruðningsáhrif ríkissjóðs

Andrea Sigurðardóttir
Andrea@mbl.is

“Það er hætt við að ruðningsáhrif ríkissjóðs á skuldabréfamarkaði geti orðið mikil næstu árin og því alls óvíst hvort kjör annarra útgefanda muni batna þegar og ef vaxtalækkunarferli hefst, ef fjárþörf ríkissjóðs er jafnmikil á sama tíma,” segir Agnar Tómas Möller, fjárfestir á skuldabréfamarkaði.

Í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar er gert ráð fyrir að lánsfjárjöfnuður verði neikvæður um tugi milljarða á ári út árið 2029, en lánsfjárjöfnuður sýnir hve mikið lánsfé ríkissjóður þarf til að fjármagna starfsemi sína. Lítið þarf til að jöfnuðurinn versni enn frekar.

Agnar segir ríkissjóð hafa misst af tækifærum til að lækka vaxtakostnað og draga úr endurfjármögnunaráhættu. “Undanfarið ár má segja að það hafi verið skortur á lengri skuldabréfum ríkissjóðs. Útgáfuáætlunin hefur verið smá í sniðum auk þess sem eftirspurn erlendra aðila hefur verið talsverð og innlendir fjárfestar veðjað á vaxtalækkanir með kaupum á lengri skuldabréfum.”

Ríkissjóður hafi hins vegar mætt aukinni fjárþörf með aukinni útgáfu ríkisvíxla frekar en skuldabréfaútgáfu. “Útgáfa ríkisvíxla hefur frá ársbyrjun 2020 vaxið úr 20 milljörðum í 185 milljarða. Vextir þeirra hafa verið hátt í 10% á árlegum grunni undanfarið á meðan lengstu skuldabréfin hafa borið vexti á milli 6,0 og 6,6% að jafnaði síðastliðið ár. Þá hefur ríkissjóður forðast að gefa út löng verðtryggð skuldabréf þótt munur á vöxtum þeirra og til dæmis sambærilegra bandarískra skuldabréfa sé við sögulegt lágmark, eða einungis um 0,2%,” segir hann.

Hann segir stefnu ríkissjóðs í útgáfu skuldabréfa ekki hafa heppnast vel undanfarið. “Einkum í ljósi þess að á árinu 2025 og 2026 eru gríðarstórir gjalddagar auk víxlanna sem eru allt of dýr fjármögnun til að réttlæta til lengri tíma í jafnmiklum mæli. Að viðbættri lánsfjárþörf samkvæmt fjármálaáætlun, sem sé að miklu leyti óútfærð, gæti ríkissjóður því verið með hátt í 800 milljarða fjármögnunar- og endurfjármögnunarþörf næstu tvö árin, auk þess að óvissa er um uppgjör 230 milljarða króna covid-lánveitingar Íbúðalánasjóðs til ríkisins ef ætlunin er að setja sjóðinn í slit.”