Úr forstjórastólnum í sögu þorsksins

Sólin brýtur sér leið milli skýjabakkanna sem af og til sleppa nokkrum rigningardropum til jarðar er blaðamenn Morgunblaðsins leggja leið sína inn í Ögurvík í Ísafjarðardjúpi. Förinni er heitið að hinum víðfræga kirkjustað Ögri þar sem nú er rekin ferðaþjónusta og hið huggulegasta kaffihús í félagsheimilinu.

Ögur á sér langa sögu, félagsheimilið, sem nú á dögum er helst þekkt fyrir sveitaballið sem þar er haldið í júlí hvert sumar, var reist árið 1925 og verður því aldargamalt á næsta ári. Veggina prýða myndir af þeim sem það reistu og fyrsta byggingarstigi. Þá má nefna að bærinn var þingstaður Ögurhrepps og fyrsta rafstöðin á sveitaheimili við Djúp var reist í Ögri 1928. Þá var þar lengi landssíma- og póstafgreiðsla, sem og læknissetur frá 1932 til 1951.

Tími gefst til að fá sér alíslenska kjötsúpu og kannski minna íslenska, en þó rótgróna í menningu þúsaldarkynslóðarinnar, samloku með skinku og osti sem vertinn í Ögri reiðir fram á örskotsstundu. Í eftirrétt er svo uppáhellt kaffi og upprúllaðar pönnukökur með sykri.

Og þegar fyrsta pönnukakan hefur runnið ljúflega niður með kaffinu kemur Gylfi Ólafsson, formaður bæjarráðs Ísafjarðarbæjar og fyrrverandi forstjóri Heilbrigðisstofnunar Vestfjarða, í hlaðið með fjölskyldunni. Ferð fjölskyldunnar er heitið hringinn í kringum landið, en fjölskyldufaðirinn gefur sér þó tíma til að spjalla við blaðamenn Hringferðarhlaðvarps Morgunblaðsins.

Gekk á ýmsu

Gylfi lét af störfum sem forstjóri heilbrigðisstofnunarinnar í september á síðasta ári og átti hugmyndina að því að hittast svo til á miðri leið um Djúpið. Við byrjum á að ræða um forstjórastarfið, en Gylfi sinnti því einmitt á meðan heimsfaraldur kórónuveiru geisaði.

„Það gekk nú á ýmsu þegar ég var þar í forstjórastólnum og ég var þarna dálítið í fjölmiðlum í tengslum við covid og smitið sem var á hjúkrunarheimilinu Bergi snemma í faraldrinum,“ segir Gylfi. „Þetta var þarna í blábyrjun, mánaðamótin mars/apríl. Þannig að þetta var allt svolítið sérstakt og merkilegt. Veðrið var slæmt þannig að þetta var dálítið áhugavert og myndrænt,“ segir Gylfi en því umstangi eru gerð skil í heimildarþáttunum Stormi eftir Sævar Guðmundsson og Jóhannes Kr. Kristjánsson.

Skipunartímabili Gylfa lauk um mitt síðasta ár og þá fór hann að velta því fyrir sér hvort hann hefði hug á að vera forstjóri í önnur fimm ár. „Þá bara komst ég að því að ég væri kannski búinn að gera það sem ég vildi gera í þessari umferð. Ég væri meira boðhlaupsmaður frekar en langhlaupsmaður í þessu. Ég var búinn að koma mörgum breytingum til leiðar og fannst tíminn réttur til að koma keflinu á einhvern annan. Hafði ekkert hug á að flytja en haft margar hugmyndir um það hvað er hægt að gera meira og betur, þá á Ísafirði sérstaklega,“ segir Gylfi.

Opnar nýja sýningu

Fram að þessu hafði hann verið í sveitarstjórn í tvö ár en þegar hann sagði skilið við forstjórastarfið gat hann einbeitt sér betur að þeim málum. Það er þó ekki þannig að hann hafi aðeins unnið í sveitarstjórnarmálunum síðan í september í fyrra, hann er nefnilega með nýtt verkefni í bígerð.

„Það sem ég er helst að undirbúa núna er upplifunarsýning fyrir gesti skemmtiferðaskipa. Aðdragandinn að því er að Ísafjörður er kirfilega þriðja stærsta skemmtiferðaskipahöfn hér á Íslandi og það hefur dregið saman með höfnunum þremur sem eru í efstu sætunum, Akureyri, Reykjavík og Ísafirði, bara í ár,“ segir Gylfi og rekur ástæður þess að þróunin hafi verið á þann veg.

Fyrsta ástæðan sé að nýr hafnarkantur hafi verið byggður á Ísafirði og nú geti stærstu skemmtiferðaskipin sem eiga leið að Íslandsströndum lagt alveg að bryggju.

„Annar þáttur er að Ísafjörður er bara frábær viðkomustaður fyrir gesti á skemmtiferðaskipum. Fjöllin eru mjög nálægt skipinu þannig að fólk finnur þessa fjarðatilfinningu, að vera inni í lokuðum firði,“ segir Gylfi og bendir svo á alla þá staði sem eru í næsta nágrenni við Ísafjörð.

Þriðja ástæðan er að hans mati sú að siglingarleiðin frá Reykjavík til Ísafjarðar er passleg sigling með hóflegri olíueyðslu á svona stórum skipum. „Þau fara seinnipartinn frá Reykjavík og eru komin að morgni til Ísafjarðar,“ segir Gylfi og segir það sama gilda um siglingarleiðina til og frá Akureyri.

„Fjórða ástæðan er að það sem fólk gerir í Reykjavík og á Akureyri eru heilsdagsferðir. Gullni hringurinn er allur dagurinn, á Akureyri er það Goðafoss og Mývatn. Það er allur dagurinn. En allt sem er hægt að gera frá Ísafirði eru hálfsdagsferðir, svona 3-5 klukkustundir,“ segir Gylfi og segir gesti skemmtiferðaskipanna því geta tekið því aðeins rólegar á Ísafirði.

Húsið kemur frá Hesteyri

Inn á þetta stílar hann með hugmyndum sínum um upplifunarsýninguna, sem verður í húsi við höfnina, steinsnar frá þar sem ferðamennirnir koma í land.

„Ég held að það séu mikil tækifæri í uppbyggingu í ferðaþjónustu sem tengist þá sérstaklega skemmtiskipagestunum. Það er þá eitthvað sem er aðgengilegt í 1-2 klukkutíma, krefst ekki aðgangs að takmörkuðum innviðum, eins og núna eru bara tíu rútur við Dynjanda og það er ekki pláss fyrir mikið fleiri,“ segir Gylfi og nefnir líka að það sé kostur að veðrið skipti ekki máli.

„Mín lausn, sem ég er eiginlega að kynna í fyrsta skipti á opinberum vettvangi, er að opna upplifunarsýningu niðri á höfn. Ég er kominn með vilyrði fyrir því að nota húsnæði, rautt hús, sem er við hliðina á ríkinu niðri á höfn, sem var byggt á Hesteyri á þarsíðustu öld fyrir starfsfólk á hvalveiðibátum. Það var flutt frá Hesteyri til Ísafjarðar og er ekki mikið notað núna. Þar ætla ég að setja upp sýningu um grundvallaratriði í hagsögu Íslands og hagsögu Vestfjarða, í fortíð og í nútíð og framtíð. Og það er þorskurinn. Þorskurinn er gegnumgangandi, langstærsta aflaverðmætið síðustu 40 ár, stærsta útflutningsvaran öldum saman. Og svo núna sjáum við Kerecis sem er íslenskt fyrirtæki, náttúrulega langstærsta, en bara eitt dæmi um alla þessa nýsköpun sem á sér stað í vinnslu á þorskafurðum,“ segir Gylfi og nefnir til dæmis roðið, Collab og skreið sem er þurrkuð og send til Nígeríu.

Opnuð á næsta ári

Undirbúningurinn er langt kominn og stefnir Gylfi á að opna fyrsta áfangann á næsta ári fyrir skemmtiskipatímabilið þá. Hann sér tækifæri til stækkunar á lóðunum í kring, en það verði þó ekki fyrr en 2026 eða 2027.

Hugmyndin er alfarið Gylfa en hefur hann verið að viða að sér samstarfsaðilum og er farinn að nefna hugmyndina við „peningafólk“ eins og hann orðar það. „Þegar ég þarf að fara að láta kaupa nagla og skrúfur í haust og vetur,“ segir Gylfi.

Spurður að því hvað drífi hann áfram í þessu verkefni segir hann að hluta til sé það bara fyrir Ísafjörð sem bæjarfélag en líka að það sé í eðli hans að byggja upp og spá og spekúlera.

„Ég sé mikil tækifæri í þessu. Ég held að það sé tækifæri í þessu til að búa til sýningu sem getur bara staðið á eigin fótum á kapítalískum forsendum. Þetta verði ekki styrkþegaverkefni heldur að við séum bara að búa til pening. Eftir því sem við aukum þá þjónustu sem er í boði, þeim mun betur þjónum við líka gestunum sem koma á skemmtiferðaskipunum. Og þolmörk svæðisins víkka út eftir því sem við getum tekið betur á móti fólki,“ segir Gylfi og bætir við að stefnt sé að því að geta tekið á móti 700-1.000 manns á hverjum degi.