Mun draga úr framboði íbúða

Ingólfur Bender, aðalhagfræðingur Samtaka iðnaðarins, segir að óbreytt vaxtastig muni að óbreyttu draga úr uppbyggingu íbúða á næstu mánuðum. Það sé aftur til þess fallið að þrýsta á verðhækkanir á íbúðamarkaði.

Tilefnið er umræða um neikvæð áhrif núverandi vaxtastigs á byggingargeirann. Meðal annars sagði Pálmar Harðarson framkvæmdastjóri Þingvangs við Morgunblaðið í vikunni að fyrirtækið hefði frestað uppbyggingu 140 íbúða í Hjallahrauni í Hafnarfirði. Það myndi ella taka verulega áhættu og tapa miklu fé ef vextir haldist óbreyttir út byggingartímann. Peningastefnunefnd Seðlabankans mun greina frá vaxtaákvörðun sinni næstkomandi miðvikudag.

Mun auka skortinn

Fyrr í sumar birtu Samtök iðnaðarins niðurstöður könnunar sem Outcome framkvæmdi fyrir samtökin. Benti hún til að íbúðum í byggingu myndi fjölga um 13% á næstu 12 mánuðum. Hins vegar þótti könnunin gefa skýr skilaboð um að háir vextir drægju úr uppbyggingu íbúða. Þannig hefðu um 56% stjórnenda verktakafyrirtækja sem tóku þátt í könnuninni sagt að hár fjármögnunarkostnaður hefði dregið úr uppbyggingu íbúða af hálfu fyrirtækis þeirra undanfarna mánuði.

Ingólfur segir þessi neikvæðu áhrif munu auka skort á íbúðum sem þegar sé ærinn og þrýsta verðinu upp. Varðandi áhrif þess á verðbólgu verði að hafa í huga að húsnæðisverð hafi verið tekið úr vísitölu neysluverðs og nú sé miðað við leiguverð íbúða. Því sé samhengið milli verðhækkana á íbúðarhúsnæði og verðbólgu ekki jafn skýrt og var.

„Sögulega séð hefur leiguverð verið stöðugra en húsnæðisverð. En leiguverð íbúða endurspeglar þó einnig framboðsvanda á húsnæðismarkaði,“ segir Ingólfur. Því sé að vænta að skortur á íbúðarhúsnæði komi fram í leiguverði.

Samtök iðnaðarins hafa á síðustu árum lagt áherslu á að stuðla að meiri stöðugleika í byggingariðnaði. Miklar sveiflur hafi verið í greininni í gegnum tíðina. Ingólfur segir aðspurður ekki útlit fyrir jafnvægi á markaðnum enda verði áfram byggt talsvert undir þörf. Raunar sé nokkuð í að slíkt jafnvægi náist með hliðsjón af lóðaframboði og fjölda íbúða í byggingu og mati á íbúðaþörf næstu árin.

„Þetta er mjög neikvætt. Við erum að tala um húsnæði sem er grunnþörf landsmanna. Það er ekki verið að mæta þeirri þörf. Almenningur upplifir skortinn og líka neikvæð áhrif mikillar verðhækkunar. Þessar sveiflur eru líka slæmar fyrir fyrirtækin í greininni sem eru þanin sundur og saman. Talað hefur verið um að þetta sé líkt og að reka fyrirtæki í harmonikku. Sömuleiðis er þetta óþægilegt fyrir fólk sem er að mennta sig fyrir grein þar sem atvinnuöryggi er svo háð slíkum sveiflum,“ segir Ingólfur.