Öryggi byggt á trausti

Þegar ég mætti í vinnuna í morgun þurfti ég að ganga fram hjá lögreglumanni sem hélt á hríðskotabyssu. Það var eitthvað ógnvekjandi við þessa sjón, eitthvað sem vakti tilfinningar um að öryggi okkar sé á veikum grunni. Miðað við að Selenskí var að halda ræðu inni í þinghúsinu finnst kannski einhverjum þetta eðlilegt – að inngangurinn að hjarta lýðræðis okkar sé varinn með slíkum vopnaburði. En fyrir mér var þetta óþægileg áminning um að samfélagið okkar er að breytast á ógnvekjandi hátt.

Þessi reynsla fékk mig til að hugsa um aukinn vopnabúnað, ekki bara hjá lögreglunni heldur einnig hjá ungmennum okkar. Munum við nokkurn tíma geta stigið skrefið til baka? Getum við fundið aftur það örugga samfélag sem við eitt sinn þekktum, saklausa Ísland þar sem fólk læsti ekki einu sinni útidyrahurðinni?

Það er oft þannig að hræðilegir atburðir gerast, og í kjölfarið grípa stjórnvöld til aðgerða til að sýnast vera að taka ábyrgð. Yfirleitt eru viðbrögðin sýnilegt öryggi – aukin vopnvæðing og harðari viðurlög. En eru þessi viðbrögð eitthvað sem hefði komið í veg fyrir þessa hræðilegu atburði? Við rafbyssuvæðum lögregluna á sama tíma og talað er um skipulagða glæpastarfsemi, eins og rafbyssur muni hafa nokkur áhrif á þá starfsemi. Þetta eru bjargráð sem snúa að einkennum vandans, ekki rótum hans.

Við þurfum öðruvísi hugsun – öðruvísi pólitík sem kafar djúpt í rót vandans og finnur raunverulegar lausnir sem koma í veg fyrir skaðann áður en hann verður. Þess vegna mæla Píratar með skaðaminnkun alls staðar. Eigum við ekki að regluvæða vímuefni til að koma í veg fyrir skipulagða glæpastarfsemi. Þegar áfengið var bannað varð til skipulögð glæpastarfsemi utan um áfengi. Sagan sýnir okkur að bannstefna leiðir oft til meiri vandamála, ekki færri.

Auðvitað hvarf áfengisvandinn ekki þegar áfengi var lögleitt. Vímuefnavandi verður alltaf til staðar og geðheilbrigðisvandi líka. En með því að bera virðingu fyrir vandanum og mæta fólki þar sem það er statt getum við veitt þá hjálp sem þarf. Við getum byggt upp sterkara samfélag sem styður við bakið á þeim sem eiga í erfiðleikum, frekar en að ýta þeim út á jaðarinn. Þannig getum við dregið úr þörfinni fyrir vopnvæðingu lögreglu og ungmenna okkar.

Að halda áfram að gera það sama aftur og aftur og búast við annarri niðurstöðu er ekki raunhæft. Við verðum að þora að breyta um stefnu, horfa á vandann með nýjum augum og leita lausna sem byggjast á skilningi og samkennd. Með því getum við skapað samfélag þar sem öryggi okkar byggist ekki á ótta og vopnum, heldur á trausti, virðingu og samstöðu. Við þurfum nýja nálgun og nýja pólitík sem setur fólk í forgrunn og leitar varanlegra lausna til framtíðar.