Í nýrri skýrslu endurskoðunarfyrirtækisins KPMG kemur fram að íslensk fyrirtæki standa sig almennt vel þegar kemur að upplýsingagjöf um sjálfbærnimál. Upplýsingagjöfin verður þó sífellt umfangsmeiri, samkvæmt sömu skýrslu.
Könnunin, sem er alþjóðleg og skoðar 6.000 fyrirtæki í 58 löndum, þar af þau 100 tekjuhæstu á Íslandi, leiðir í ljós að 95% íslensku fyrirtækjanna veita sjálfbærniupplýsingar. Er Ísland samkvæmt samantektinni í hópi 14 landa þar sem yfir 95% félaga birta slíkar upplýsingar. Hefur upplýsingagjöf á Íslandi aukist um fjögur prósentustig frá síðustu könnun.
Margrét Pétursdóttir, yfirmaður sjálfbærnistaðfestinga hjá KPMG, segir í samtali við ViðskiptaMoggann að í könnuninni sé skoðað hvaða upplýsingar séu veittar og hvort þær séu gefnar en ekki sé lagt mat á gæði upplýsinganna.
Hún segir að hið háa hlutfall fyrirtækja sem veiti upplýsingar séu góðar fréttir.
„Það þýðir að íslensk fyrirtæki eru kannski bara ágætlega í stakk búin til að taka næsta skref, sem er að innleiða reglur Evrópusambandsins sem eru víðtækar, flóknar og umfangsmiklar.“
Ekki að ástæðulausu
Margrét segir að eitt sé að geta veitt upplýsingar sem þessar. Hitt sé hvers virði það er fyrir markaðinn í tengslum við grænþvott og slíkt. „Það er ekki að ástæðulausu að ESB er að setja þessar reglur. Upplýsingarnar hafa ekki verið taldar nægilega góðar.“
Margrét áréttar að til að ná markmiði Parísarsáttmálans um kolefnishlutlausa Evrópu árið 2050 sé það grundvallaratriði að upplýsingar sem fyrirtækin veita séu áreiðanlegar.
Áætlað er að sögn Margrétar að þessi nýja tilskipun Evrópusambandsins taki gildi á næsta ári hér á landi. Þá munu fleiri fyrirtæki þurfa að taka upplýsingagjöf um sjálfbærnimál fastari tökum.
Eins og fram kemur í skýrslunni láta aðeins 23% fyrirtækja endurskoðendur staðfesta upplýsingarnar. Margrét segir að Ísland sé langt á eftir samanburðarlöndunum hvað þetta atriði varðar. „Sú grundvallarbreyting er í nýju ESB-reglunum að fyrirtækin verða gerð skyldug til að láta staðfesta upplýsingarnar. Það er valkvætt í dag.“
Hún áréttar að þrátt fyrir alla skýrslugjöf og úttektir snúist málið samt í grunninn um að breyta starfsemi fyrirtækja, losa minna kolefni og búa til betri heim.
Í skýrslunni kemur fram að 24% íslenskra fyrirtækja ætla að ná markmiðum um minnkun losunar með því að draga úr henni. Hin ætla að planta trjám til að kolefnisjafna. „Ég hef kallað eftir því að fleiri íslensk félög hugsi um að draga úr losun enda er málefnið brýnt. Við eigum bara eina jörð.“
Spurð hvaða fyrirtæki séu til fyrirmyndar í þessum efnum hér á landi nefnir Margrét stoðtækjafyrirtækið Össur sem sé mjög framarlega í sjálfbærnimálum. „Össur er framleiðslufyrirtæki sem mengar en þau hafa lyft grettistaki í þróun umhverfisvænna umbúða og eru framarlega í allri áætlanagerð og fleiru.“
Of stórt verkefni
Margrét segir að nýja ESB-reglugerðin þýði að fyrirtæki verði að fara að huga að undirbúningi í staðinn fyrir að redda hlutum á síðustu stundu. „Þetta er of stórt verkefni til að hægt sé að bjarga því á elleftu stundu. Mörg fyrirtæki standa sig vel en önnur eru varla byrjuð.“
Spurð um tilhneigingu til gullhúðunar reglna ESB hér á landi, sem þýðir að gert er meira en krafist er, segir Margrét að gullhúðun fyrirfinnist vissulega í núverandi reglum. „En markmiðið hjá fyrrverandi ríkisstjórn og ráðuneytum er að eyða út þessari gullhúðun og ganga í takt við Evrópu. Það er nóg að gera það sama og Evrópa.“
Breytingar hafa verulegan kostnað í för með sér
Í umsögn Samtaka atvinnulífsins, SA, um áform um frumvarp til laga um innleiðingu á sjálfbærnireikningsskilatilskipun ESB (CSRD) segir að tilskipunin sé hluti af „Græna sáttmálanum“ í Evrópu (e. Green deal) þar sem markmiðið er að leiða hagkerfi Evrópu að því að verða fyrsta loftslagshlutlausa hagkerfið.
SA segja að markmið Græna sáttmálans séu göfug og sjálfbærnivegferð fyrirtækja hafi tekið stakkaskiptum á undanförnum misserum. Sjálfbærni sé og verði því hluti af góðum viðskiptaháttum atvinnulífsins. „Hins vegar er það svo að innleiðing gerða frá ESB sem tengjast samkomulaginu hefur ekki einfaldað starfsumhverfi fyrirtækja,“ segir í umsögninni.
Einnig segir að hérlendis hafi verið tilhneiging til þess að innleiða Evrópureglur með meira íþyngjandi hætti en nauðsynlegt er þó að það sé ekki séríslenskt fyrirbæri. „Evrópuþjóðir hafa lengi leitast við að draga úr gullhúðun enda skapar hún yfirleitt íþyngjandi skilyrði fyrir evrópsk fyrirtæki og dregur úr samkeppnishæfni þeirra. Þá er hún gjarnan notuð til að smygla óvinsælum ákvæðum framhjá þinglegri meðferð en Evrópuráðið lítur slíkt neikvæðum augum. Samkvæmt greiningu Viðskiptaráðs Íslands frá því í júlí 2023 á innleiðingu sjálfbærniregluverks Evrópusambandsins er áætlað að það hafi kostað íslenskt atvinnulíf 9,8 milljarða króna frá árinu 2016 að búa við meira íþyngjandi regluverk um ófjárhagslegar upplýsingar en annars staðar í Evrópu.“
Samtökin segja það ljóst að fyrirhugaðar breytingar muni auka eftirspurn eftir gögnum og hafa verulegan kostnað í för með sér. „Það er því brýnt að vandað verði til verka þannig að innleiðingin verði skynsamleg og að gætt verði að hagsmunum fyrirtækja sem sjái þannig hag sinn í því að ná markmiðum lagasetningarinnar.“
Til baka
Leita í greinasafni
Prenta grein