Fórnarkostnaður og ávinningur

Þegar þetta er ritað var komið fjölmiðlabann. Það hafa verið blikur á lofti í nokkurn tíma og deilan farin að reyna á taugar margra. Aðdragandinn var langur og mikið rætt um rekstrarhagkvæmni skólakerfisins. Kennarar skapa samt ekki kerfið, þótt þeir þurfi vissulega að láta sér lynda að vinna innan þess. Það gleymist þó alla jafna að fjalla um hvers vegna svona er í pottinn búið. Aðgerðirnar eru tilkomnar sökum þess að opinberir ráðamenn skrifuðu undir samkomulag um jöfnun launa 2016, sem var ekki virt. Þetta rýrir traust til stjórnvalda og býr til hættuleg fordæmi
fyrir komandi kjarabaráttu. Að ekki séu afleiðingar af því að ganga á bak orða sinna. Á almennum markaði þykja það ekki góðir viðskiptahættir. Það virðist minna mál í opinbera geiranum.

Á almennum markaði er samningum rift eða farið í mál við hlutaðeigandi ef ekki er staðið við samninga. Auðvitað verður mönnum á og það kemur gjarnan fyrir hjá hinu opinbera að framkvæmdir fari mikið fram úr fjárhagsáætlun. Það gæti jafnvel verið að hið opinbera hafi tekið of stórt upp í sig þegar lofað var jöfnun launa á móti skerðingu lífeyrisréttinda.

En ef það er ekki gerlegt að efna gefin loforð við kennarastéttina þá verður hið opinbera að ganga hreint til dyra og viðurkenna hvað fór úrskeiðis í samningunum 2016. Þá væri einnig eðlilegt að greiða til baka lífeyrisréttindin síðustu átta ár. En það er líka kostnaðarsamt.

Þetta kemur í grunninn niður á tveimur lykilþáttum, fórnarkostnaði og ávinningi. Hver er ávinningur þess að efna gefin heit, því fórnin liggur þá í auknum útgjöldum í formi launa fyrir hið opinbera? Ávinningur þess að efna ekki gefin heit er sparnaður og aðhald. Fórnin er þá líklega að áfram haldi að holast úr kennarastéttinni og meiri hörgull á hæfum umsækjendum.

En hverjar verða afleiddar afleiðingar þess?