Telja sig ekki hafa lögsögu

Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála hefur vísað frá kæru vegna fyrirhugaðra framkvæmda við fasteignina Sólvallagötu 14 í Reykjavík sem ætlað er að verða heimili bandaríska sendiherrans á Íslandi.

Þar sem um væri að ræða sendiráðsbyggingu taldi nefndin sig ekki hafa lögsögu í málinu með hliðsjón af svonefndum Vínarsamningi.

Á sínum tíma var mikil óánægja með áformin hjá nágrönnum og sendu um 80 manns inn athugasemdir.

Nágranni Sólvallagötu 14 kærði þá ákvörðun byggingarfulltrúa að samþykkja á fundi þann 9. júlí 2024 byggingarleyfi fyrir breytingum á húsi og lóð Sólvallagötu sem m.a. fólu í sér nýbyggingu ofan á bílskúr við lóðarmörk og uppsetningu öryggisgirðinga á steypta veggi á lóðarmörkum. Farið var fram á að leyfi fyrir þessum framkvæmdum yrði fellt úr gildi.

Í málsrökum Reykjavíkurborgar kemur m.a. fram að ekki sé búið að gefa út byggingarleyfi fyrir framkvæmdunum. Byggingarfulltrúi hafi einungis samþykkt byggingaráform. Slíkir annmarkar á kröfugerð ættu að leiða til frávísunar.

Úrskurðarnefndin bendir á það í niðurstöðu sinni að samkvæmt 22. gr. Vínarsamningsins um stjórnmálasamband frá 1961, sem öðlast hefur lagagildi hér á landi, nýtur sendiráðssvæði friðhelgi en í því felst að svæðið er utan dóms- og framkvæmdavaldslögsögu íslenska ríkisins. Í i-lið 1. gr. samningsins kemur fram að sendiráðssvæði sé byggingar eða hluti bygginga og tilheyrandi lóð, hver sem eigandinn sé, sem nýtt sé af sendiráði, þar á meðal íbúð forstöðumanns sendiráðs.

Þrátt fyrir að það sé lögbundið hlutverk úrskurðarnefndarinnar að endurskoða ákvarðanir sveitarstjórna um skipulags- og byggingarmál, sem undir hana eru bornar með stjórnsýslukærum, hefur verið litið svo á af hálfu nefndarinnar, í fyrri úrskurðum, að hún hafi ekki, sem handhafi framkvæmdavalds, lögsögu um rétt eða skyldur sendiráða.

Ágreiningi sem þeim sem fyrir liggur í máli þessu verði einungis ráðið til lykta í samræmi við reglur þjóðaréttarins um stjórnmálasamband.